کم‌خونی در بارداری از علائم تا درمان آن
اگر به خانم‌هایی که در دوران بارداری به سر می‌برند خوب توجه کنید، می‌بینید که در این زمان صورت زیبا و درخشان‌تر از هر وقت دیگری است. به خاطر اینکه حجم خون در حدود یک برابر و نیم بیشتر از قبل می‌شود. در صورتی که بدن قادر به تولید خون کافی نباشد پوست رنگ پریده می‌شود که یک علت آن کم‌خونی است. کم‌خونی در دوران بارداری این اتفاق بیشتر می‌افتد در این زمان نیاز بدن مادر به آهن بسیار بیشتر از قبل شده است چون وظیفه تغذیه جنین را برعهده دارد.
آهن برای ساخت هموگلوبین نیاز است زیرا پروتئینی در گلبول‌های قرمز خون است که وظیفه انتقال اکسیژن به سایر سلول‌های بدن را دارد. هر چقدر شما با این بیماری شایع در این دوران، تشخیص و درمان آن آگاهی کامل داشته باشید دوران بارداری خود را با خیالی آسوده‌تر پشت سر می‌گذارید. باعث افتخار ماست همراهی شما عزیزان.
عنوان‌هایی که در ادامه خواهید خواند:
کمی در مورد کم‌خونی بارداری
اگر تعداد سلول‌های خونی کم شود یا سطح هموگلوبین (پروتئین آهن‌دار) پایین بیاد به این حالت کم‌خونی می‌گویند. این پروتئین در مغز استخوان انسان وجود دارد و زمانی که تولید آن کم شود، بدن با کم‌خونی مواجه می‌شود. در حالت طبیعی بدن به آهن، ویتامین B12 و اسید فولیک برای ساخت سلول‌های خونی بیشتر نیاز دارد و کمبود هر کدام از آنها بدن را دچار کم‌خونی می‌کند. این بیماری در دوران بارداری بسیار شایع است و با علائمی مانند رنگ پریدگی پوست لب و ناخن، احساس خستگی، سرگیجه، تنگی‌نفس، تپش قلب و بهم خوردن تمرکز خود را نشان می‌دهد اما گاهی در مراحل اولیه ممکن است هیچ گونه علامتی نداشته باشد که معمولا دکتر برای تشخیص، آزمایش خون را تجویز می‌کند که بهتر است پیش از اقدام به بارداری این آزمایش انجام شود.
انواع کم‌خونی در بارداری
به طور کلی ما 400 نوع کم‌خونی داریم که فقط 3 مورد آن در دوران بارداری شایع است که عبارتند از:
کم‌خونی فقر آهن
در دوران بارداری بدن تقریبا 2 برابر قبل خود به آهن نیاز دارد. در این نوع کم‌خونی بدن فرد قادر به تولید آهن مورد نیاز برای سلول‌های هموگلوبین نیست. همچنین اکسیژن کافی به قسمت‌های مختلف بدن خصوصا به جنین نمی‌رسد و فرد با کمبود شدید آهن مواجه می‌شود.
کم‌خونی کمبود فولات
همان‌طور که می‌دانید فولات نوعی ویتامین است که در سبزیجات دارای برگ سبز به فراوانی وجود دارد. زنان در دوران بارداری گاهی میزان فولات کافی از رژیم غذایی خود دریافت نمی‌کنند. همین موضوع سبب می‌شود بدن قادر به تولید سلول‌های قرمز کافی برای اکسیژن‌رسانی به بافت‌های دیگر نباشد. از آن جایی که بدن در این دوران به این ویتامین بیشتر از قبل نیاز دارد پس با تجویز دکتر باید قرص اسیدفولیک مصرف کرد.
بیشتر بدانید: ویتامین‌های ضروری مورد نیاز در دوران بارداری
کمبود ویتامین B12
یکی دیگر از ویتامین‌های ضروری برای تولید سلول‌های قرمز خونی سالم است. زنان باید در دوران بارداری حتما در رژیم غذایی خود محصولات لبنی، گوشت، مرغ و تخم‌مرغ را مصرف کنند تا بدن با کمبود ویتامین B12 روبه‌رو نشود.
تذکر: کمبود ویتامین B12 سبب ناهنجاری لوله‌های عصبی جنین و حتی زایمان زودرس می‌شود.
مشکلات مصرف بیش از حد مکمل آهن
وقتی شما آهن زیادی از طریق مکمل‌ها دریافت می‌کنید، ممکن است برای دستگاه گوارش شما مشکلاتی مانند تهوع، استفراغ، سوزش معده یا به ندرت اسهال را ایجاد کند. سعی کنید آهن را در طول روز در زمان‌های مختلفی مصرف کنید تا بفهمید زمان مناسب برای بدن شما چه موقع است. در صورتی که مشکلاتی که در بالا به آن اشاره کردیم برای شما اذیت‌کننده بود، حتما موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید تا با کم کردن مقدار دز و بیشتر کردن تعداد دفعات به شما کمک کند. یادتان باشد چگونگی مصرف آهن با توجه به شرایط شما و تشخیص پزشک می‌باشد، پس بدون اجازه دکتر کاری نکنید.
تذکر: تیره شدن رنگ مدفوع به خاطر مصرف آهن می‌باشد و کاملا طبیعی است، پس نگران نباشید. یادتان باشد کم‌خونی در بارداری یکی از مواردی است که باید جدی گرفته شود.
عوامل خطر کم‌خونی در بارداری
در دوران بارداری احتمال اینکه زنان دچار کم‌خونی شوند بسیار زیاد است زیرا بدن نسبت به قبل خود آهن و اسید فولیک بیشتری باید دریافت کند. در این بین عواملی هستند که خطر کم‌خونی در این دوران را بیشتر می‌کنند مانند:
- حاملگی چندقلویی
- بارداری پشت سرهم با فواصل زمانی کوتاه
- بارداری در سنین کم
- استفراغ زیاد
- مصرف نکردن غذاهای غنی از آهن
- سابقه کم‌خونی قبل از بارداری
تذکر: برخی از علل‌های کم‌خونی مانند خونریزی حاد، عفونت، بیماری‌های مزمن کلیوی، انگل، کم‌خونی ناشی از مصرف دارو و کم‌خونی به علت تالاسمی می‌باشد.
چطور تشخیص بدهیم در دوران بارداری دچار کم‌خونی هستیم؟
یکی از بررسی‌هایی که در سه ماهه دوم یا سه ماهه سوم بارداری توسط دکتر انجام می‌شود، نوشتن آزمایش کم‌خونی است که در آن دو مورد بررسی می‌شود که شامل:
- آزمایش هموگلوبین: مقدار هموگلوبین خون به طور دقیق اندازه‌گیری می‌شود. همان‌طور که می‌دانید هموگلوبین یک پروتئین غنی از آهن است که وظیفه رساندن اکسیژن از شش به بافت‌های دیگر بدن را به عهده دارد.
- آزمایش هماتوکریت: در اینجا میزان سلول‌های خونی به کل خون را برحسب درصد بیان می‌کنند.
تذکر:
- اگر میزان هموگلوبین یا هماتوکریت زنان دردوران بارداری کمتر از حد نرمال باشد، دکتر احتمال کم‌خونی فقر آهن را می‌دهد.
- کم شدن میزان هموگلوبین یا درصد گلبول قرمز در نیمه دوم بارداری معمولا طبیعی است.
درمان کم‌خونی ناشی از فقر آهن
اگر دکتر با بررسی آزمایش شما تشخیص داد که شما دچار کم‌خونی ناشی از فقر آهن هستید، برای شما مکمل‌های آهن تجویز می‌کند که میزان مصرف آن بستگی به شدت کم‌خونی شما دارد. در کم‌خونی برای جذب بهتر آهن معمولا قرص را با معده خالی به همراه آب پرتقال باید خورد زیرا ویتامین C باعث جذب بهتر آن می‌شود. تقریبا یک هفته که از مصرف مکمل آهن می‌گذرد گلبول‌های قرمز زیادی تولید می‌شود و سطح هموگلوبین افزایش می‌یابد ولی دکتر برای اطمینان بیشتر و افزایش ذخیره آهن در بدن از شما می‌خواهد به مدت چند ماه مصرف این مکمل را ادامه دهید. حواستان باشد چون قرص آهن بزرگسالان برای کودکان مضر است و سبب مسمومیت در آنها می‌شود، باید دور از دسترس باشند.
تذکر:
- بسته به نوع کم‌خونی ممکن است مصرف مکمل‌های آهن قادر به درمان شما نباشند.
- قرص آهن را نباید با شیر مصرف کرد چون کلسیم موجب اختلال در جذب آهن می‌شود.
امیدواریم که توانسته باشیم شما همراهان عزیز را با کم‌خونی در دوران بارداری آشنا کنیم که دیگر نگرانی نسبت به این موضوع نداشته باشید. ممنون می‌شویم نظرها و پیشنهادهای سازنده خود را با ما در میان بگذارید.
تیم محتوای ژرسه
منبع:
