شب ادراری در کودکان از علائم تا علت و پیشگیری
یکی از اصلی‌ترین مشکلاتی که ممکن است برای والدین به وجود بیاید، مسئله شب ادراری در کودکان است. این موضوع هم برای والدین و هم کودک بسیار آزاردهنده است. به طور معمول بچه‌ها در طول شب ممکن است رختخواب خود را خیس کنند. این مسئله اغلب به دلیل نارسایی فیزیکی بدن آن‌هاست. خوب است بدانید که شب ادراری به طور کامل ناخودآگاه است و کودک شما قادر به کنترل آن نیست. با این حال استراتژی‌هایی وجود دارند که شما و پزشک می‌توانید برای حمایت از کودکتان به کار ببرید. در ادامه با دلایل و راهکارهای مقابله با شب‌ادراری در کودکان بیشتر آشنا خواهید شد.
عناوینی که با هم در ادامه می‌خوانیم:
مختصری در مورد شب ادراری در کودکان
اختلال شب ادراری در کودکان در بیشتر موارد نگران‌کننده نیست؛ بنابراین در سنین ۲ تا ۴ سالگی شروع به کاهش می‌‌کند زیرا کودکان یاد می‌گیرند از توالت استفاده کنند. با این حال تا سن ۳ سالگی حدود ۴۰ درصد از کودکان هنوز رختخواب خود را خیس می‌کنند. این نرخ تا سن ۵ یا ۶ سالگی به ۸۵ درصد کاهش می‌یابد که نشان‌دهنده پایان شب ادراری برای اکثر کودکان است. همچنین برخی از کودکان ممکن است تا سن ۱۰ تا ۱۲ سالگی نیز با این مشکل دست و پنجه نرم کنند. در صورتی که شب ادراری به طور ناگهانی در کودکی که قبلاً با این مشکل مواجه نبوده آغاز شود، مراجعه به پزشک توصیه می‌شود زیرا ممکن است عوامل استرس‌زا یا مشکلات خاصی در بروز آن نقش داشته باشند.
نشانه‌های مربوط به مشکلات کنترل مثانه در کودکان
- ادرار تصادفی: این می‌تواند شامل خیس کردن مکرر لباس زیر یا رختخواب باشد.
- شب ادراری: این وضعیت در بسیاری از کودکان رایج است و معمولاً نگران‌کننده نیست، مخصوصاً اگر سابقه خانوادگی وجود داشته باشد.
علائم مربوط به مشکلات مثانه در کودکان بالای 5 سال
- شب ادراری مداوم: اگر شب ادراری برای مدت طولانی قطع نشود، نیاز به بررسی دقیق دارد.
- خیس کردن مکرر: حالتی که کودک بیش از 2 یا 3 بار در هفته و برای بیش از 3 ماه رختخواب خود را خیس کند.
- خیس کردن مجدد: اگر کودک پس از یک دوره ۶ ماهه خشکی، دوباره شروع به خیس کردن کند.
علت شب ادراری در کودکان
درک عمیق‌تری از عوامل موثر بر شب ادراری در کودکان به ما امکان می‌دهد تا راهکارهای بهتری برای مقابله با این مشکل ارائه دهیم. این مشکل می‌تواند ناشی از تاخیر در رشد، وجود سابقه فامیلی یا افزایش حجم ادرار تولید شده در طول شب باشد. اغلب چندین عامل به طور همزمان در این مسئله دخیل هستند. مهم است که توجه داشته باشیم کودکان به ندرت به صورت عمدی بستر خود را خیس می‌کنند و بیشتر آن‌ها از لحاظ جسمانی و روانی سالم هستند. در مواردی شرایط پزشکی مانند دیابت یا یبوست می‌توانند به عنوان عوامل تشدید کننده شب ادراری عمل کنند.
عوامل متعددی می‌توانند در شب ادراری کودکان نقش داشته باشند. این پدیده ممکن است به دلایل فیزیولوژیکی، ژنتیکی یا حتی روانی رخ دهد. در قسمت زیر در مورد سایر عوامل دخیل در مشکلات ادرارای را گفتیم که شامل:
رشد فیزیکی
کودکان در حال رشد ممکن است به دلیل نابالغ بودن سیستم عصبی و مثانه، دچار شب ادراری شوند. این مسئله مشابه سایر مراحل رشدی است که نمی‌توان آن‌ها را تسریع بخشید.
عوامل ژنتیکی
تجربه والدین در دوران کودکی می‌تواند بر روی احتمال شب ادراری فرزندانشان تأثیر بگذارد.
تولید بیش از حد ادرار
کودکانی که در شب ادرار زیادی تولید می‌کنند، ممکن است به دلیل کمبود هورمونی که تولید ادرار در شب را کاهش می‌دهد، باشد.
خواب عمیق
برخی کودکان به قدری خواب عمیقی دارند که حتی با پر شدن مثانه نیز بیدار نمی‌شوند.
تغییرات در روتین
استرس، خستگی بیش از حد، یا تغییرات بزرگ در زندگی می‌توانند به شب ادراری در کودکان منجر شوند.
بیماری زمینه‌ای
برخی شرایط پزشکی مانند یبوست یا عفونت‌های دستگاه ادراری می‌توانند باعث شب‌ادراری شوند.
نکاتی برای جلوگیری از شب ادراری در کودکان
- کمک به کودک: برای جلوگیری از خیس کردن تخت باید محیط خواب او را بررسی کنید. اگر دستشویی دور است یا محیط ترسناکی دارد، می‌توانید با نصب چراغ خواب یا روشن نگه داشتن چراغ راهرو او را تشویق به رفتن به دستشویی کنید. همچنین از کودک بپرسید که آیا دلیل خاصی دارد که شب‌ها نمی‌خواهد به دستشویی برود و به او اطمینان دهید که می‌تواند در صورت نیاز شما را بیدار کند.
- مدیریت مصرف: بهتر است مایعات مصرفی کودکان و روتین‌های قبل از خواب کودک را برای پیشگیری از شب ادراری بررسی کنید. توصیه می‌شود که کودکان در طول روز با توجه به شرایط آب و هوایی، رژیم غذایی و سطح فعالیت‌هایشان به میزان کافی آب بنوشند. محدود کردن نوشیدن مایعات قبل از خواب به کاهش شب ادراری کمک نمی‌کند اما تنظیم زمان نوشیدن مایعات می‌تواند مفید باشد. توصیه می‌شود که حدود ۴۰ درصد از مایعات در صبح ۴۰ درصد در بعدازظهر و ۲۰ درصد در شب مصرف شود تا احتمال خیس شدن تخت کاهش یابد.
- آماده‌سازی لباس خواب و حوله‌های خشک: مطمئن شوید که لباس خواب و حوله‌های خشک در دسترس کودک قرار دارند تا در صورت نیاز بتواند خود را به سرعت و به راحتی تمیز کند.
- استفاده از محافظ‌های ضدآب: پدها و ملحفه‌های ضدآب می‌توانند به کودک کمک کنند تا در صورت خیس شدن به سرعت و بدون احساس شرمندگی، ملحفه‌ها را تعویض کند.
- مشارکت کودک در تمیزکاری: تشویق کودک برای کمک در تمیز کردن و شستن لباس‌های خیس می‌تواند به او حس مسئولیت‌پذیری بدهد اما باید از تنبیه یا مجازات اجتناب کرد.
شب ادراری چه زمانی پایان می‌یابد؟
در اکثریت موارد کودکان تا سن 7 سالگی به طور خودکار شب ادراری را پشت سر می‌گذارند که حدود ۹۰ درصد را شامل می‌شود. از این رو استفاده از دستگاه‌های هشدار دهنده برای کودکان زیر 7 سال معمولاً توصیه نمی‌شود، مگر اینکه کودک برای دست کم شش ماه در طول روز خشک مانده باشد. در غیر این صورت انتظار برای خشکی شبانه ممکن است زود هنگام باشد.
استفاده از پوشک‌های شورتی یا شورت‌های آموزشی در شب می‌تواند به کودک فرصت دهد تا بدون فشار، فرایند بلوغ فیزیکی را طی کند؛ به ویژه اگر این پوشک‌ها مناسب اندازه کودک باشند و نشتی نداشته باشند. شورت‌های یکبار مصرف مخصوص مشکلات مثانه کودکان نیز گزینه‌ای دیگر است، با این حال انتخاب بهترین روش محافظتی ممکن است نیازمند آزمایش و خطا باشد و با رشد کودک، تغییراتی لازم خواهد بود.
امیدواریم مطالب فوق مثل همیشه برای شما همراهان عزیز و به خصوص والدین مفید و کاربردی بوده باشد. ممنون می‌شویم نظرها و پیشنهادهای خود را با ما در میان بگذارید.
تیم محتوای ژرسه
منبع: mayo clinic
