شپش سر کودکان از علت تا علائم و درمان
یکی از بیماری‌های رایج در بین کودکان شپش سر می‌باشد. اگرچه شپش سر یک مشکل جدی به حساب نمی‌آید اما بسیار اذیت کننده است. آمارها نشان می‌دهد که در آمریکا هر سال حدود 6 تا 12 میلیون کودک به شپش سر مبتلا می‌شوند. وجود شپش سر در کودک می‌تواند والدین را بسیار نگران کند. خوب است بدانید که شپشها ناقل بیماری نیستند و تنها باعث خارش در سر می‌شوند. شپش به آسانی منتقل می‌شود، بنابراین درمان آن باید بلافاصله پس از تشخیص شروع شود. برخلاف باور نادرست اکثر مردم شپش به بهداشت فردی ارتباطی ندارد و ممکن است در هر شرایطی به آن دچار شوید. بهتر است با ما همراه شوید تا بیشتر در مورد شپش سر در کودکان بدانید.
عناوینی که با هم می‌خوانیم:
شپش سر چیست؟
شپش از دسته انگل‌ها است که روی پوست سر از خون غذاسازی کرده و طول عمر آن تقریبا 28 روز می‌باشد. در کل بر روی سر همانند دانه‌های کنجد به نظر می‌رسد و آب دهان آنها سبب خارش و عفونت در سر می‌شود. شپش‌های بالغ شش پا دارند و دارای طیف رنگی متفاوت هستند که از رنگ طلایی تا خاکستری وجود دارند. شپش ماده نیز در طول هر روز تا 10 تخم می‌گذارد. تخم‌های بیضی شکل شپش، رشک نام دارند و در اکثر مواقع به رنگ موی سر کودک می‌باشند و از سفید تا قهوه‌ای متغیر است.
خوب است بدانید که شپش ماده در هنگام تخم‌گذاری، تخم‌ها را با ماده چسب مانند به ساقه موی سر می‌چسباند. اغلب افراد رشک را با شوره سر اشتباه می‌گیرند. رشک بر خلاف شوره سر نمی‌تواند توسط شانه کردن از سر خارج شود. شپش ماده تخم‌های خود را در فاصله 2 سانتی‌متری از کف سر به ساقه مو می‌چسباند و پس از گذشت 8 الی 10 روز رشک‌ها از تخم خارج می‌شوند. زمانی که رشک‌ها از تخم بیرون می‌آیند نوزاد آنها که نیمف نام دارد، پس از گذشت 9 الی 12 روز بالغ می‌شود و می‌تواند تخم‌گذاری کند.
بیشتر بدانید: آنتی‌بیوتیک و نکات قابل توجه در مورد مصرف آن در کودکان
علت ایجاد شپش سر در کودکان
- تماس با اجسام آلوده: یکی از دلایل مهم جهت انتشار شپش، تماس اجسام آلوده با سر می‌باشد. اجسام آلوده می‌تواند شامل کلاه، هدفون، لباس، روبان، شانه و حوله باشد.
- استفاده از لباس یا وسایل شخصی به صورت مشترک: یکی دیگر از دلایل رایج که باعث انتشار سریع شپش می‌شود، همین استفاده از وسایل شخصی کودک آلوده به صورت مشترک می‌باشد. متاسفانه کودکان به هنگام بازی از وسایل شخصی یکدیگر زیاد استفاده می‌کنند.
- استفاده از فضاهای یکسان: در صورتی که کودک شما در تخت‌خواب فرد آلوده بخوابد در معرض خطر ابتلا به شپش سر می‌باشد.
علائم آن در کودکان
- حالت لغزش در موی سر: شپش باعث ایجاد قلقلک در پوست سر می‌شود. گاهی اوقات نیز کودک احساس وجود جانور در موی سر خود دارد که این حرکت با خارش همراه است.
- ایجاد اختلال در خواب: بر خلاف آنچه انتظار دارید شپش در شب فعالیت بیشتری دارد و باعث بی‌خوابی یا بدخوابی می‌شود. کودکان مبتلا به این عارضه در هنگام خواب با خاراندن بیش از حد سر دچار بی‌خوابی می‌شوند که بسیار آزاردهنده است.
- زخم و عفونت در سر: خارش مداوم پوست سر می‌تواند زخم‌هایی که در اثر گزش به وجود می‌آید را پاره کند و زخم‌ها در معرض باکتری‌های موجود در سر قرار می‌گیرند و منجر به عفونت می‌شود.
- بزرگ شدن گره‌های لنفاوی سر و گردن: گاهی اوقات گره‌های لنفاوی واقع در پشت گوش‌ها و گردن متورم می‌شوند و این می‌تواند از علائم وجود شپش در سر کودک باشد.
بیشتر بدانید: نکات مهم در رابطه با خواباندن کودکان
تذکر:
- شپش در میان کودکان که به پیش دبستانی یا دبستان می‌روند، بیشتر وجود دارد.
- مطالعات نیز نشان می‌دهد که شپش در دختران بیشتر از پسران است چرا که دختران دارای موهای بلندتر بوده و در میان موها آن گرما و تاریکی بیشتر وجود دارد.
درمان خانگی
- شانه کردن موی سر: بهتر است از شانه‌ای کمک بگیرید که دندانه‌های آن بسیار به هم نزدیک باشند و مو را هنگام شانه کردن مرطوب کنید. در این صورت می‌توان حجم شپشها را به مقدار زیادی کمتر کرد.
- خفه کردن شپشها: در این اقدام موی سر و شانه را به طور همزمان به روغن آغشته می‌کنید و با خفه کردن شپشها می‌توان حرکت، رشد و فعالیت آنها را تا حد زیادی کاهش داد. همچنین فرصت کافی برای خارج کردن آنها از موی سر کودک پیدا کرد.
- استفاده از روغن‌های بودار: کمک گرفتن از روغن‌های بودار در درمان شپش بسیار موثر است. همان‌طور که می‌دانید این نوع روغن‌ها خوراکی نیستند و در برخی از آنها نیز سم وجود دارد.
روش مخلوط کردن روغن بودار با روغن معمولی
مقدار شصت میلی‌لیتر روغن زیتون را با حدود 20 قطره از روغن بودار مخلوط کنید و با کمک پنبه یا اسپری به کف سر کودک خود بزنید. پس از گذشت تقریبا یک شبانه روز موها را شانه کرده و با شامپو شستشو دهید.
تذکر:
- قبل از استفاده از روغن‌های بودار ابتدا آنها را با روغن معمولی رقیق کرده و در پشت دست کودک آن را تست کنید و در صورت بروز هر گونه حساسیت از مصرف آن خودداری نمایید.
- کودکانی که به روغن‌های بودار واکنش حساسیتی نشان داده‌اند بسیار کمیاب هستند اما بهتر است مراقبت‌های لازم قبل از استفاده انجام دهید.
- شانه کردن مو در این مرحله جهت خارج کردن تخم‌ها و شپشها کاملا ضروری است و روغن‌های بودار به تنهایی سبب از بین رفتن شپشها نمی‌شوند.
درمان شپش سر
برای درمان شپش می‌توانید از انواع شامپوهای ضدشپش، کرم و لوسیون‌های متفاوت موجود در داروخانه‌ها استفاده کنید که متناسب با سن کودک شما باشد اما توجه داشته باشید که تمامی شپشها با شامپو از بین نمی‌روند. در چنین مواردی می‌توانید با مراجعه به پزشک و تهیه داروی مناسب‌تر، شپش در کودکان را از بین ببرید. داروی مورد استفاده در درمان شپش موی سر کودک مبتنی بر ترکیبات پرمترین می‌باشد. ترکیبات پرمترین می‌تواند در غالب انواع نرم کننده، شامپو و لوسیون باشد. بهتر است در هنگام استفاده بروشور آن را به طور کامل مطالعه کنید.
تذکر: آنچه که فراتر از مصرف یک دارو اهمیت دارد، طریقه استفاده صحیح از آن می‌باشد زیرا در صورت استفاده زیاد می‌تواند مشکلاتی را به وجود بیاورد و در صورت استفاده کم نیز می‌تواند موجب افزایش شپش ها شود.
نکات مهم در هنگام استفاده از داروی ضد شپش
- به تعداد دفعات استفاده از آن متناسب با سن کودک در بروشور توجه کنید.
- به صورت هم زمان از چند مدل داروی ضدشپش کمک نگیرید.
- در هنگام استفاده حوله یا پلاستیک بر روی سر کودک نپیچید.
- از ورود دارو به چشم جدا خودداری کنید.
- استفاده از داروهای ضدشپش برای کودکان زیر دو ماه ممنوع می‌باشد.
- از ورود دارو بر روی زخم باز خودداری کنید.
امیدواریم مطالب فوق برای شما همراهان عزیز کاربردی و مفید بوده باشد. ممنون می‌شویم نظرها و پیشنهادهای سازنده خود را با ما در میان بگذارید.
تیم محتوای ژرسه
منبع: mayo clinic
