آموزش مهارت زندگی به کودکان و نکاتی قابل توجه
امروزه بسیاری از والدین به جای آموزش مهارت زندگی به کودک، علاقه دارند کودک از همان سن کم یعنی قبل از شروع مدرسه انواع کلاس‌های آموزشی مانند نقاشی، ورزش و زبان انگلیسی برود. در خصوص این موضوع محسن مشایخ یکی از مشاوران امور خانواده می‌گوید، متاسفانه بیشتر والدین انتظار دارند پیش از آنکه کودک مهارت‌هایی مانند مسئولیت‌پذیری، اخلاق، ادب و بدون اجازه دست نزدن به چیزی را یاد بگیرد از او توقع دارند مانند بزرگترها بدون ایراد کاری را انجام دهد. حتی در همان سن کم کودک به دو زبان کاملا مسلط باشد.
این مشاور خانواده در ادامه گفت بهتر است والدین مراحل رشد فرزند خود را کامل بشناسند و با آگاهی در هر مقطعی از زمان بدانند کودک به چه آموزش‌هایی نیاز دارد. تربیت کودک مانند خط تولیدی است که باید هر قطعه در سرجای خود نصب شود در غیر این صورت محصول نهایی عملکرد خوبی ندارد. بسیار خرسند هستیم که سهم کوچکی در دانسته‌های شما داریم و خوشحال می‌شویم نظر یا پرسشی از شما دوستان عزیز ببینیم.
عناوینی که با هم در ادامه می‌خوانم:
از کجا باید آغاز کرد؟
اینکه به کودک خود با توجه به سن چه مهارت‌هایی را آموزش دهید، خیلی مهم است. کودک یاد می‌گیرد در هر سن مهارت‌های مورد نیاز خود را کسب کند و آماده برای رفتن به پیش دبستانی شود. در مراحل بالاتر توان حتی جدا شدن و تشکیل خانواده را دارد. آموزش مهارت‌های زندگی تنها برای خود مراقبتی و مستقل شدن کودکان نیست بلکه به آن‌ها اجازه می‌دهد تا قدرت اختیار بیشتری حس کنند. درنتیجه شخصیتی اجتماعی و منطقی در کودک شکل می‌گیرد و عزت نفس آن‌ها را تقویت می‌کند. یک نکته‌ای که بسیار مهم است و باید به آن حتما توجه کنید اینکه کودکان زیر 7 سال را نباید به طور مستقیم آموزش داد. بلکه باید به صورت بازی یا روش‌های تخصصی دیگری مانند کارتون دیدن خیلی از چیزها را به او یاد داد.
حواستان باشد که اولین آموزش‌ها مانند خوب زندگی کردن، خوب صحبت کردن، درست فکر کردن و خیلی از رفتارهای دیگر در محیط آرام خانواده اول شکل می‌گیرد. به مرور با رشد روحی، روانی و فیزیکی این امر مهم بیشتر اهمیت پیدا می‌کند. در کنارش حالا خوب است آموزش‌های جانبی را شروع کنید. از آنجایی که آموزش مهارت‌های زندگی با افزایش سن کودک بسیار کمک کننده است، حتما لازم نیست صبر کنید تا کودک به سن نوجوانی برسد سپس یکسری مهارت‌ها را به او یاد دهید می‌توانید مهمترین مهارت مورد نیاز کودک خود را بشناسید و بعد به طور غیر مستقیم با کارهای روزمره خیلی راحت مهارت‌هایی مانند تصمیم گیری را به طور عملی به او یاد دهید.
بیشتر بدانید: آموزش رنگ به کودکان از چه سنی آغاز می‌شود؟
چگونگی آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان
در زندگی کودک، پدر و مادر اولین و تاثیرگذارترین معلم هستند که هرروز به فرزند خود مهارت‌ها و شیوه‌های رفتاری درست را به او می آموزند. وقتی مهارت‌های مختلف به کودک خود یاد می‌دهید، می‌تواند یک گام مهم در مدیریت رفتار او باشد. فرض کنید فرزند شما نمی‌داند میز را چطور باید جمع کند و از انجام این کار اجتناب می‌کند. در اصل نمی‌تواند این کار را انجام دهد حالا راه حل چیست؟ شما با 3 روش اصلی نظیر دستورالعمل، مدل سازی و گام به گام می‌توانید از ساده‌ترین تا پیچیده‌ترین مهارت‌ها را به او آموزش دهید ولی قبل از استفاده از این روش‌ها خوب است به نکات زیر توجه کنید:
- قبل از شروع: اول اطمینان پیدا کنید که فرزند شما هماهنگی، توانایی جسمی و بلوغ رشد برای فهم اون مهارت را دارد. در غیر این صورت شاید لازم باشد به جای مهارت‌های پیچیده‌تر، مهارت‌های اصلی را یاد بگیرد.
- در نظرگرفتن زمان و محیط: هرچقدر کودک متمرکزتر و هوشیارتر باشد، قدرت یادگیری او سریع‌تر می‌شود. همچنین سعی کنید از آموختن مهارت‌های جدید درست در زمان چرت یا قبل از مصرف غذا خودداری کنید.
آموزش‌های دیگر به کودکان
- فرصت به کودک: با این کار مهارت‌هایی که یاد گرفته را تمرین می‌کند و هر چه بیشتر تمرین کند و زمان بگذارد، بهتر می‌شود. اگر نیاز بود دوباره با حوصله برای کودک توضیح دهید.
- نداشتن بازخورد منفی: اگر کودک شما کار اشتباهی انجام داد به جای اینکه به او بگویید چرا اشتباه انجام دادی و از کلمات منفی استفاده کنید، با کلمات مناسب از او بخواهید تا دفعه بعد متفاوت‌تر توضیح دهد.
- تشویق: به خصوص در مراحل اولیه یادگیری کودک نقش به سزایی دارد. کودک هر چقدر که به حرف‌های شما گوش می‌دهد و عمل می‌کند، نیازمند تشویق از طرف والدین خود است.
تذکر: اگر در مورد مراحل یادگیری مهارت‌های مختلف و جدید کودک خود احساس نگرانی می‌کنید، حتما به یک مشاور خوب یا پزشک کودک مراجعه کنید.
بیشتر بدانید: کرونا و راهکارهایی برای تقویت سیستم ایمنی
آموزش چه مهارت‌هایی باید از همان کودکی شروع شود؟
در سطح دنیا به جز ایران بیش‌از 4 دهه است که آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان بسیار مورد توجه قرارگرفته است اما در کشور ما حدود یک دهه است که به این موضوع اهمیت می‌دهند ولی نه در سطح کلان بلکه فقط به صورت آموزش کارگاهی به متخصصان می‌باشد. مهارت‌هایی که باید آموزش آن‌ها از همان کودکی شروع شود عبارتند از:
- مهارت تصمیم گیری: در این مهارت فرد می‌آموزد لازمه موفقیت در زندگی تصمیم درست و به موقع است.
- مهارت حل مسئله: اگر بخواهیم تعریفی از این مهارت کنیم زمانی که فرد با مشکلی برخورد می‌کند بررسی راه حل و پیدا کردن راهی درست و منطقی تاثیر زیادی در آینده او دارد.
- خود آگاهی: به معنی شناخت نیازها، خواسته‌ها، احساسات، نقاط ضعف و قدرت است. به مرور کودک یاد می‌گیرد که چه شرایطی برای او عذاب آور است.
- مهارت همدلی: در این مهارت کودک می‌آموزد که چگونه احساسات دیگران را در شرایط مختلف درک کند و مفهوم تفاوت فردی را یاد می‌گیرد تا با دید قضاوت و پیش داوری به دیگران نگاه نکند.
- مهارت مقابله با استرس: در این مهارت کودک یاد می‌گیرد چطور استرس‌ها و فشارهای زندگی را مدیریت کند، بدون اینکه دچار افسردگی شود.
در صورتی که مهارت آموزی در سن کودکی را جدی نگیریم چه اتفاقی می‌افتد؟
درست است در زمان کودکی تعارض‌ها و کشمکش‌ها جلوه چندانی ندارد ولی با افزایش سن و هنگام مواجهه با مشکلات به خصوص در سن نوجوانی و جوانی در صورتی که شیوه صحیح رفتاری و مهارت‌های لازم برای تطبیق خود با خانواده و جامعه را یاد نگرفته باشد، آسیب‌های جدی به دنبال دارد. پس اگر در زمان کودکی برای آموزش‌های مهارت‌های زندگی وقت و انرژی صرف نشود باید در زمان نوجوانی و جوانی وقت زیادی در خانواده و مدرسه گذاشت. بعد از 18 سالگی شخصیت فرد به ثبات نسبی رسیده است و تغییر آن کاری بسیار دشوار و زمان‌بر است.
بهتر است قبل از ثبت نام هر کلاس آموزشی بیرون، اول بگذارید کودکان واقعا کودکی کنند و متناسب با سن او در غالب بازی و حتی کارتون یکسری آموزش‌های لازم را به او بدهید. حواستان باشد آموزش مهارت به کودکان خیلی مهم است. ممنون می‌شویم نظرها و پیشنهادهای خود را با ما در میان بگذارید.
تیم محتوای ژرسه
منابع:
