دفع پروتئین در بارداری، از علت تا علائم و درمان آن
یکی از آزمایش‌هایی که برای تشخیص مشکلات احتمالی در دوران بارداری انجام می‌شود، آزمایش ادرار است و دفع پروتئین(پروتئینوری) یکی از مشکلاتی است که از طریق آزمایش ادرار قابل تشخیص است. معمولا دفع مقدار کمی پروتئین در دوران بارداری عادی است اما در برخی موارد بر عملکرد طبیعی کلیه‌ها تاثیر منفی می‌گذارد و عفونت یا دیگر مشکلات را در پی دارد که در ادامه بحث بیشتر به آن می‌پردازیم.
در ادامه عنوان‌های زیر را خواهید خواند:
تعریف پروتئین ادراری یا پروتئینوری
وجود پروتئین در ادرار می‌تواند نشان دهنده بیماری‌های کلیوی در بدن باشد. کلیه‌ها اندامی از بدن هستند که اجازه دفع مقدار زیادی پروتئین از بدن را نمی‌دهند که آسیب به آن‌ها موجب نشت پروتئین‌هایی مانند آلبومین از خون به ادرار می‌شود که به پروتئین ادراری یا پروتئینوری معروف است. در این اختلال مقدار پروتئین دفعی در بدن مادر بیش از ۳۰۰ میلی‌گرم در روز است. در حالی که این مقدار در افراد عادی کمتر از ۱۵۰ میلی‌گرم و در مادران باردار فاقد این مشکل زیر ۳۰۰ میلی‌گرم در روز می‌باشد.
نشانه‌های دفع پروتئین در ادرار در دوران بارداری
در افراد مبتلا به پروتئینوری معمولا نشانه خاصی دیده نمی‌شود، مگر زمانی که دفع پروتئین در بدن آنان به مراحل پیشرفته رسیده باشد. بعضی از این نشانه‌های پیشرفته عبارتند از:
- تکرر دارار
- تنگی‌نفس
- خستگی
- تهوع
- استفراغ
- ورم صورت، شکم، پا یا مچ‌پا
- بی‌اشتهایی
- گرفتگی ماهیچه‌ها به خصوص در شب
- پف دور چشم به خصوص در صبح‌ها
- ادرار کف‌آلود یا حباب‌دار
- احساس سوزش هنگام دفع ادرار
همچنین وجود مقدار قابل توجهی پروتئین در ادرار می‌تواند نشانه وجود پره اکلامپسی یا مشکلات کلیوی باشد و از طرفی دیگر مقدار کم پروتئین در ادرار می‌تواند علامتی از عفونت ادراری در بدن مادر باردار باشد. نشانه‌های وجود پره‌اکلامپسی شامل موارد زیر است:
- ورم ناگهانی دست و پا یا صورت
- تاری دید
- سردرد مزمن
- احساس بیماری و کسالت
- سوزش مدام سردل
- احساس درد شدید زیر دنده‌ها
تذکر: این علائم معمولا پس از هفته ۲۷ بارداری یا در هفته‌های اولیه بعداز زایمان خود را نشان می‌دهند که لازم است برای بررسی و درمان آن به پزشک مراجعه شود. درنتیجه برای جلوگیری از عوارض احتمالی دفع پروتئین در بارداری حتما باید به پزشک مراجعه کرد.
علت‌های وجود پروتئین در ادرار در دوران بارداری
دفع پروتئین بدن از طریق ادرار در دوران بارداری می‌تواند به علت‌های مختلفی رخ دهد. به موارد زیر توجه کنید:
- اختلالات مزمن در عملکرد کلیه
- لوپوس
- تب
- کم آبی بدن
- دیابت
- ورم مفاصل
- استرس
- ورزش شدید
- قرار گرفتن در گرمای شدید
تذکر: مشاهدات حاکی از آن است که دفع پروتئین در ادرار هنگام درد زایمان و تولد نوزاد بیشتر می‌شود.
انواع پروتئین ادراری
در مادران باردار دفع پروتئین بدن از راه ادرار به دو صورت دیده می‌شود:
- پروتئینوری مزمن: این اختلال که پیش از بارداری آغاز می‌شود و در بارداری همچنان ادامه دارد، علت بروز آن معمولا مشکلات کلیوی است.
- پروتئینوری موقت: برعکس پروتئینوری مزمن، شروع این اختلال در دوران بارداری است و منجر به مسمومیت بارداری یا پره اکلامپسی می‌شود.
پیشگیری از دفع پروتئین در دوران بارداری
به طور خلاصه برای پیشگیری از پروتئین ادراری یا پروتئینوری توصیه‌های زیر را رعایت کنید:
- کنترل دیابت
- کنترل فشارخون
- رژیم غذایی دارای پروتئین متعادل
درمان دفع پروتئین در دوران بارداری
تشخیص، انتخاب و شیوه‌های درمانی مختص دفع پروتئین در ادرار موقع بارداری به علت بروز آن بستگی دارد. ممکن است شرایط دیگری نیز موجب ابتلا به پروتئین ادراری شده باشد. به عنوان مثال اگر علائم پره‌اکلامپسی در فرد دیده نشد و مادر از فشارخون بالا رنج نمی‌برد، درمان او به متخصص کلیه و مجاری ادراری سپرده می‌شود. اگر دلیل بروز این اختلال وجود پره‌اکلامپسی در بدن باشد، با توجه به میزان پیشروی و شدت آن درمان‌های گوناگونی در نظر گرفته می‌شود.
نظارت و تماس منظم با پزشک در موارد خفیف لازم است و در موارد شدید ممکن است توصیه به زایمان شود که در این صورت ممکن است برای به بلوغ رسیدن زودتر ریه نوزاد به مادر کورتیکواستروئید تزریق شود. همچنین در صورت ابتلا به مسمومیت بارداری باید مادر تحت نظر باشد تا فشارخون او به بیشتر از ۱۴۰ بر روی ۹۰ نرسد که مشکلات بعدی احتمالی به وجود نیاید. اگر پره‌اکلامپسی درمان نشود، ممکن است عوارض زیر را به همراه داشته باشد:
- جدا شدن جفت
- خونریزی شدید
- سکته مغزی
- تشنج
بیشتر بدانید: فشار خون در دوران بارداری
در بعضی از موارد ابتلا به مسمومیت بارداری و عدم اقدام به درمان می‌تواند کشنده باشد و موجب مرگ شود. پس توجه و مراقبت از مادر باردار مبتلا به این اختلال لازم و ضروری است.
نکات تکمیلی
وجود مقدار غیرطبیعی پروتئین در ادرار نشان دهنده یک بیماری در بدن است و لازم است که دلیل ایجاد آن مشخص شود. انجام مراقبت‌هایی از قبیل کنترل فشارخون، قندخون، وزن‌گیری، انجام پیاده‌روی روزانه و ورزش، خواب کافی، دوری از استرس، مصرف به اندازه نمک و چربی، مصرف آب و مایعات و رعایت بهداشت می‌تواند در این موضوع بسیار موثر واقع شود. پس بهتر است با انجام این موارد ساده از بروز عوارض متعدد پروتئین ادراری در بدن دور بمانیم.
امیدواریم مطالب فوق تا حدودی نگرانی زنان باردار را در مورد دفع پروتئین در این دوران رفع کرده باشد. ممنون می‌شویم نظرها و پیشنهادهای خود را با ما در میان بگذارید.
تیم محتوای ژرسه
منبع: parents
