بوی بد دهان از علت تا راه‌های پیشگیری از آن
بوی بد دهان در مقاطعی از زندگی ممکن است برای هر شخصی اتفاق بیوفتد و باعث آزار او و اطرافیانش شود. در پزشکی به این اختلال هالیتوزیس(halitosis) یا فتوراوریس(fetor oris) هم گفته می‌شود. هالیتوزیس می‌تواند مربوط به مشکلات دهان و دندان باشد یا نتیجه یک مشکل و بیماری در بدن باشد. ضمنا می‌تواند هم مشکلی کوتاه مدت و موقت باشد، هم علت وجود یک بیماری حاد باشد.
طبق آمار انجمن دندانپزشکی آمریکا تقریبا می‌توان گفت 50% از افراد در طول زندگی خود با این مشکل مواجه می‌شوند. هالیتوزیس مشکلی است که می‌تواند برای فرد مبتلا ایجاد دردسر کند. حتی در موارد وخیم‌تر نیز باعث ایجاد وسواس فکری و افسردگی هم می‌شود. داشتن دهانی بد بو به هنگام قرارهای کاری و ملاقات‌های اجتماعی فرد، می‌تواند تاثیر بسیار ناخوشایندی بر روی اطرافیان بگذارد و به یک مشکل ناراحت کننده تبدیل شود. از این رو باید به دنبال علت و پیدا کردن راهی برای خلاصی از این موضوع بود.
عنوان‌هایی که با هم در ادامه می‌خوانیم:
مختصری در مورد بوی بد دهان
اینکه بوی بد دهان از دهان شروع و در همان نقطه نیز پایان می‌گیرد، یک تصور رایج و عمومی است. این اختلال ممکن است طی شرایط و مشکلات متعددی که مربوط به زبان، لوزه، لثه، بینی، معده، دستگاه گوارش و حتی بروز برخی بیماری‌های سیستمیک است، به وجود آید. اکثر مبتلایان به این مشکل در سکوت رنج می‌برند و مراجعه به مطب دندانپزشکی را نیز به تاخیر می‌اندازند.
برخی دیگر به استفاده از مسواک و نخ دندان بسنده کرده بلکه موفق به رفع این مشکل شوند. قبل از اینکه به دنبال راهی برای درمان باشیم، بهتر است که اول علت این مشکل را بیابیم. گاهی فرد ممکن است علاوه بر بوی دهان متوجه طعم بد در دهان خود بشود و از آن نیز رنج ببرد. اگر ابتلاء به بد بویی و بد طعمی دهان ناشی از بروز یک بیماری باشد، حتی در صورت مسواک زدن منظم نیز این بو از بین نخواهد رفت.
عوامل ایجاد کننده بوی بد دهان
- خشکی دهان
- بیماری لثه
- مسواک زدن نادرست
- پوسیدگی دندان
- مصرف سیر و پیاز
- مصرف الکل و دخانیات
- دیابت
- رفلاکس معده
- رژیم غذایی کم کربوهیدرات
- وجود بقایای غذا میان دندان‌ها
- عفونت ریه
- مصرف داروهای خاص مانند داروهای ضد حساسیت و داروهای ضد افسردگی سه‌حلقه‌ای
بیشتر بدانید: تست خانگی بارداری با کمک گرفتن از نمک
چرا نمی‌توانیم بو را خودمان تشخیص دهیم؟
اول آنکه خود شخص به بویی که از دهانش می‌آید عادت می‌کند و نمی‌تواند آن را تشخیص دهد. حتما متوجه شدید که خانه هر فرد بوی خاص خودش را دارد و اعضای خانواده فقط در صورتی که چند روزی دور از خانه باشند، متوجه حضور این بو در خانه خودشان می‌شوند. بویی که از دهان می‌آید هنگام صحبت کردن و تنفس متفاوت است و فقط هنگام صحبت کردن است که قسمت‌های عقبی دهان به حرکت در می‌آیند که دقیقا همان‌جا محل تجمع بوهای زننده است.
این نظریه ناتوانی درک ما از بوی دهان خود را به شکل‌گیری سیستم بینی و بویایی ارتباط می‌دهند. بر طبق این نظریه بوهایی که به مشام ما می‌رسند، برای ادامه بقا توسط مغز انتخاب می‌شوند. به این معنی که ذهن آموخته است بوهایی که از خود شخص متساعد می‌شود را بی‌خطر تلقی کرده و احساس زننده‌ای را برایمان ایجاد نکند اما درباره دیگران این موضوع صدق نمی‌کند و درنتیجه ما نسبت به بوهای اطرافمان بسیار حساسیم و سعی می‌کنیم به هنگام متوجه شدن بو از آن‌ها دوری کنیم.
بیشتر بدانید: آیا بارداری برای زنان دیابتی که می‌خواهند باردار شوند پرخطر است؟
چگونه متوجه بوی بد دهان خودمان شویم؟
چندین آزمایش ساده و سریع وجود دارد که بر طبق آن‌ها می‌توانید تشخیص دهید که بوی دهانتان چگونه است. این روش‌ها شاید به طور دقیق نتوانند به این موضوع اشاره کنند اما می‌توانند بسیار کمک‌کننده باشند.
آزمایش اول
بوییدن بزاق دهان
قسمت داخلی مچ دست را لیس بزنید و بعد 5 تا 10 ثانیه صبر کنید تا خشک شود، سپس آن را بو کنید. سعی کنید اینکار را در فضایی شخصی‌تر انجام بدهید نه در حضور جمع چون ممکن است که باعث جلب توجه شود. ضمنا اگه به تازگی مسواک و دهانشویه استفاده کردید یا آدامس نعنایی خوردید اینکار را انجام ندهید زیرا دهانی که به تازگی تمیز شده باشد نمی‌تواند نتایج درستی را به شما نشان دهد. بویی که استشمام کردید، کم و بیش همان بویی است که دیگران از دهان شما متوجه می‌شوند. اگر بوی بدی باشد احتمالا لازم است کمی به بهداشت دهان و دندان خود بیشتر رسیدگی کنید یا به دکتر دندانپزشک مراجعه کنید.
اگر هم بوی خاصی احساس نشد، احتمال دارد که نفس شما خیلی بد بو نباشد اما شاید احتیاج به انجام آزمایش دیگری داشته باشید تا مطمئن شوید. این آزمایش بزاق قسمت جلویی زبان را مورد بررسی قرار می‌دهد که معمولا از قسمت‌های پشتی تمیزتر است. بنابراین انجام این آزمایش می‌تواند به شما بگوید که خوشبوترین قسمت دهان شما چه بویی می‌دهد. بدبو‌ترین قسمت دهان عقب‌تر است یعنی نزدیک به گلو است.
آزمایش دوم
انگشت سبابه
انگشت سبابه خود را تا انتها وارد دهان خود کنید و روی سطح عقبی زبان خود بکشید اما نه در حدی که باعث ایجاد واکنش عق (gag reflex) بشود. بعداز انجام این حرکت باکتری‌های قسمت عقبی زبان به انگشت شما منتقل شده و برای فهمیدن بوی دهانتان می‌توانید انگشتتان را بو کنید. این روش می‌تواند از انجام آزمایش اول دقیق‌تر عمل کند زیرا که قسمت نوک زبان به علت تمیزتر بودن و بیشتر غوطه‌ور شدن آن در بزاق دهان تمیزتر می‌باشد. معمولا بخش انتهایی زبان بیشتر باکتری‌های دهان و دندان را در خود جای می‌دهد و هالیتوزیس مزمن نیز از این ناحیه نشات می‌گیرد. با استفاده مکرر از دهانشویه و مسواک کردن زبان و قسمت‌های عقبی دندان‌ها می‌توانید از هالیتوزیس جلوگیری کنید.
بارداری و ارتباط آن با مشکلات دهان
بارداری، دوره‌ای از زندگی است که می‌تواند پر از شگفتی و چالش‌های جدید باشد. این دوره به دلیل تغییرات هورمونی‌ای که در بدن به وجود می‌آید ممکن است باعث تغییراتی شود که می‌تواند خوشایند همه نباشد. به طور مثال بعضی از خانم‌ها ممکن است دچار بوی بد دهان شوند که خطر آفرین نیست اما ممکن است باعث خجالت و ناراحتی شود. هالیتوزیس به دلایل مختلفی از جمله تغییرات هورمونی، کم آبی، کمبود کلسیم و غیره به وجود می‌آید که به بررسی چند مورد از آن‌ها خواهیم پرداخت:
- بی‌حالی صبحگاهی: بی‌حالی به هنگام صبح یکی از چالش‌های سخت در دوران حاملگی است که به تهوع، استفراغ و درنتیجه بوی بد دهان منجر می‌شود.
- عادات غذایی و هضم کند: مصرف سیر و پیاز خام، خوردن بی‌موقع غذا و اسنک‌های شیرین همگی می‌توانند به نوعی جزو عواملی باشد که ایجاد بوی بد می‌کند. همین‌طور هضم کند غذا هم باعث تولید گاز می‌شود.
- مشکلات سلامتی: وجود مشکلاتی مانند دیابت، سینوزیت، مشکلات کلیه و عفونت‌های گلو نیز اگر درمان نشوند، می‌توانند باعث هالیتوزیس شوند.
چگونه از مشکلات دهان جلوگیری کنیم؟
طبق توصیه پزشکان باید روزی 2 بار مسواک بزنیم و حتما روزی 1 تا 2 بار نیز از دهانشویه و نخ دندان استفاده شود تا مطمئن شوید بقایای غذا از بین دندان‌ها و روی زبان پاک شده است. به طور معمول نیز هیدراته نگه‌داشتن بدن و مصرف مایعات فراوان خصوصا آب، می‌تواند به از بین رفتن خشکی دهان و بد بو شدن آن کمک کند. اگر هم متوجه مشکلات دیگری مانند مشکلات سینوسی و ریوی شدید، حتما آن را درمان کنید.
از مصرف دخانیات کاملا پرهیز کنید زیرا باعث ایجاد جرم و خرابی در دندان‌ها می‌شوند. مرتبا به پزشک مراجعه کنید تا مطمئن شوید که اوضاع دهان و دندانتان خوب است. ابتلاء به هالیتوزیس هم برای خود شخص و هم برای اطرافیان آن شخص می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد و بهتر است که هر چه زودتر درمان شود.
بسیار ممنون هستیم از اینکه تا پایان این مقاله همراه ما بودید. امیدواریم که توانسته باشیم اطلاعات مفیدی را در اختیار شما همراهان عزیز گذاشته باشیم. ممنون می‌شویم نظرها و پیشنهادهای خود را با ما در میان بگذارید.
تیم محتوای ژرسه
منبع: mayo clinic
