چاقی در کودکان از علائم تا علت و درمان
به احتمال زیاد تا الان کودکانی در اطراف خود دیده‌اید که خیلی چاق هستند. بعد از دیدن آن‌ها این فکر در ذهن شما می‌آید که چرا این کودکان از لحاظ وزنی نرمال نیستند، علت آن چیست؟ در پاسخ باید گفت این مشکل به دلایل متفاوتی به وجود می‌آید. بدیهی است که این موضوع برای والدین بسیار نگران‌کننده است و با توجه به تاثیراتی که چاقی بر سلامت جسم و روان می‌گذارد، اهمیت به آن روز به روز افزایش پیدا می‌کند. چاقی در کودکان یک اپیدمی جهانی رو به رشد است. در این محتوا تمام علت تاثیرگذار بر چاقی و راههای پیشگیری و کنترل آن را توضیح خواهیم داد.
عناوینی که با هم در ادامه می‌خوانیم:
تعریف چاقی در کودکان
چاقی به معنای وجود چربی اضافی در بدن است که با استفاده از محاسبه شاخص توده بدنی BMI می‌توانیم به آسانی متوجه اضافه وزن کودک بشویم. کودکانی با شاخص توده بدنی ۸۵ تا ۹۵ درصد هستند نسبت به سایر هم سن و سالهای خود در یک جنس، دچار اضافه وزن هستند. در نتیجه کودکانی با شاخص توده بدنی ۹۵ درصد یا بیشتر نسبت به هم سن‌های خود چاق محسوب می‌شوند.
علائم چاقی در کودکان
- تغییرات ظاهری پوست مانند کشش پوست باسن و شکم
- افزایش بافت چربی در ناحیه سینه
- کاهش اعتماد به نفس
- اختلالات اشتها
- تنگی‌نفس هنگام ورزش
- یبوست
- رفلاکس زودرس و سیکل‌های قاعدگی
- بلوغ تاخیری در پسران
- دررفتگی لگن
علل چاقی در کودکان
زمانی که بدن بیشترین مقدار کالری را دریافت می‌کند، چاقی رخ می‌دهد. دوران کودکی به دلیل مصرف زیاد غذا، نوشیدن شربت‌های شیرین با کالری بالا، نبود ورزش و فعالیت بدنی و همین‌طور عوامل ژنتیکی می‌تواند عامل اصلی چاقی باشد. مواردی که در پایین ذکر می‌شود از اصلی علت‌های اضافه وزن در کودکان است.
بیشتر بدانید: فاویسم چیست و چه نکاتی بهتر است تا بدانید
تغذیه نادرست
بی‌شک رژیم غذایی ناسالم والدین و دسترسی راحت کودک به خوراکی‌ها با ارزش غذایی کم و ناسالم می‌تواند روی رژیم غذایی کودک تاثیرات زیادی داشته باشد. استفاده از فست و فود، نوشابه و شربت‌های شیرین، تنقلاتی مانند چیپس و پفک، غذاهای کنسروی نقش به سزایی در افزایش وزن کودک دارند.
نداشتن فعالیت ورزشی
همان‌طور که می‌دانید افراد در تمام سنین باید فعالیت فیزیکی مناسب داشته باشند زیرا به وسیله ورزش سوخت و ساز در بدن افزایش پیدا می‌کند و موجب کاهش وزن می‌شود. کودکانی که به جای فعالیت ورزشی بیشتر زمان خود را با بازی‌های کامپیوتری و موبایل خود سرگرم هستند، در معرض ابتلا به این مشکل هستند.
عوامل روانشناختی
حالت روحی روانی نظیر استرس و کسالت روی نحوه غذاخوردن کودک تاثیرگذار است. به طوری که برخی از آن‌ها برای مقابله با این حالات روانی منفی شروع به پرخوری می‌کنند.
عوامل اجتماعی و اقتصادی
در برخی جوامع، به دلیل دسترسی محدود و سخت به مواد غذایی سالم و یا سوپرمارکت‌های دارای تنوع مواد غذایی ممکن است کودکان بیشتر از غذاهای بی‌کیفیت استفاده کنند. همچنین افرادی که در محله‌‌های پایین شهر زندگی می‌کنند از امکانات خوبی برای فعالیت‌های ورزشی برخوردار نیستند.
ژنتیک
براساس شواهد، زمینه ژنتیکی از مهمترین علت‌های چاقی است. با این وجود عامل ژنتیک می‌بایست با عوامل محیطی و رفتاری همراه باشد که بر وزن کودک اثر بگذارد. در نتیجه علت اصلی چاقی در کودکان بیشتر وابسته به عدم تحرک و پرخوری است.
عوارض چاقی در کودکان
چاقی در کودکان منجر به بیماری قلبی و آسیب مغزی نمی‌شود اما در بزرگسالی مشکلاتی زیادی از قبیل فشارخون، کلسترول بالا و سکته قلبی را برای آن‌ها به وجود می‌آورد. سبک زندگی ناسالم و چاقی باعث اختلال در خواب، بیماری آسم، دیابت نوع 2، کبد چرب، افسردگی و پایین بودن اعتماد به نفس و عزت نفس در کودک می‌شود.
پیشگیری از چاقی در کودکان
از جمله روش‌های پیشگیری سودمند برای چاقی به شرح زیر است:
- مصرف نوشیدنی‌های دارای شکر بالا را کم و محدود کنید.
- مصرف فست و فود را کاهش دهید و در حد امکان استفاده نشود.
- بیماری‌های کودک که ممکن است باعث چاقی شود را درمان کنید.
- اگر کودک مبتلا به افسردگی نبود اعتماد به نفس و مشکلاتی از این قبیل است، حتما به فکر درمان آن باشید.
- میوه و سبزیجات تازه، غلات سبوس‌دار با شیر کم چرب را در رژیم غذایی او بگنجانید و کودک را تشویق به استفاده از آن کنید. اگر کودک از مصرف غذاهای جدید اجتناب کرد، ناامید نشوید آن‌ها معمولا برای عادت به یک غذای جدید نیاز به چند بار مصرف آن دارند.
- اگر عادت به جایزه دادن به فرزند خود را دارید، عادت دادن جوایز خوراکی همانند شکلات، آبنبات را ترک کنید.
- حتما به خواب کودک توجه بسیار کنید زیرا کم خوابی باعث بهم ریختن تعادل در هورمون‌ها می‌شود و همین امر در اشتها کودک و افزایش گرسنگی در او تاثیر می‌گذارد.
- اندازه‌گیری شاخص توده بدنی برای آگاهی از روند رشد و همچنین پی بردن به وجود اضافه وزن در کودک بسیار حائز اهمیت است.
چگونه چاقی در کودکان را کنترل و درمان کنیم؟
به کودک خود یاد بدهید که خوردن مواد غذایی سالم و انجام فعالیت فیزیکی به صورت منظم راهی برای داشتن یک وزن سالم و مطلوب است. این عادت‌های خوب علاوه بر اینکه از بروز مشکلات سلامتی، اجتماعی و احساسی که ممکن است به خاطر اضافه وزن پیش بیایند، جلوگیری می‌کنند. شما به عنوان والدین یا مراقبان اصلی کودک، نقش مهمی در زندگی او دارید. کودک الگوی شما را پیش می‌گیرد؛ پس مثال خوبی برایش باشید. همه اعضای خانواده باید از قانون تغذیه سالم و فعالیت بدنی پیروی کنند و این قانون نباید فقط برای کودکی که اضافه وزن دارد، اعمال شود. بنابراین به رژیم یا برنامه‌های کوتاه مدت اعتقاد نداشته باشید.
شما با این قانون عادت‌های دائمی را ایجاد می‌کنید که سلامت تمام خانواده را بهبود می‌بخشد. تغییر سبک زندگی با خانواده کودک آغاز می‌شود. اگر تغییر سبک زندگی موفقیت آمیز باشد کودک یاد می‌گیرد که چگونه در مصرف غذا تعادل را حفظ کند.
امیدواریم مطالب فوق برای شما همراهان عزیز و والدین گرامی سودمند بوده باشد. ممنون می‌شویم نظرها و پیشنهادهای خود را با ما در میان بگذارید.
تیم محتوای ژرسه
منابع:
