اهمیت گروه خونی قبل از ازدواج و نکاتی قابل توجه
اولین تست قبل از ازدواج بررسی گروه خونی زوجین است. سازگاری گروه خونی برای ازدواج مهم است اما متاسفانه بیشتر زوجین به آن توجه خاصی نمیکنند. اختلافاتی که بین گروههای خونی وجود دارد، خیلی مهم است و میتواند در دروان بارداری عوارضی را به بار بیاورد و جنین درون شکم را در معرض خطر قرار دهد. بنابراین لازم است برای پیشگیری از یکسری مسائل، زوجین حتما قبل از ازدواج آزمایش خون بدهند.
انواع مختلف گروه خونی
به طور کلی چهار گروه خونی عمده وجود دارد که شامل گروههای خونی O ،B ،A و AB میباشد. تفاوت این چهار دسته در درجه اول از لحاظ وجود یا عدم وجود آنتیژنهایی است که میتوانند پاسخ ایمنی ایجاد کنند. به علاوه فاکتور Rh پروتئینی است که در هر کدام از این چهار دسته قرار دارد که خود به دو دسته فاکتور Rh مثبت و منفی تقسیم میشوند:
-A ،B+،B- ،O+ ،O- ،AB+ ،AB و +A
تذکر: گروه خونی، صفتی است که شما از والدین خود قبل از تولد به ارث میبرید و امکان تغییر آن وجود ندارد.
مقاله مرتبط : بهترین زمان برای بچه دار شدن
تعداد گروه خونی در دنیا
به طور کلی ۳۰ سیستم گروه خونی در دنیا وجود دارد که مبتنی بر ۳۰۰ آنتیژن میباشد. ممکن است این سوال برایتان پیش آید که آنتیژن چیست؟ آنتیژن در واقع مولکولیست که بعد از شناخت آنتیبادیها شروع به ایجاد پاسخهای ایمنی میکند.
مفهوم آنتیژن
وجود یا عدم وجود آنتیژن A یا B در گلبولهای قرمز خون تعیین کننده سیستم گروه خونی ABO میباشد.
- اگر آنتیژن نوع A در خون وجود داشته باشد، گروه A است.
- اگر آنتیژن نوع B در خون وجود داشته باشد، گروه از نوع B است.
- اگر هر دو آنتیژن A و B را داشته باشید، گروه از نوع AB است.
- عدم وجود این آنتیژنها سبب میشود، فرد گروه خونی O داشته باشد.
چنانچه فردی گروه خونی A باشد، بدن فرد گروه خونی B را به عنوان ذرات خارجی میشناسد و برای آن آنتیبادی تولید میکند. گروه B نیز به همین ترتیبی که گفتیم عمل میکند. در گروه AB آنتیبادی موجود نیست اما در گروه خونی O هر دو دسته آنتیبادی تولید میشود. عدم وجود آنتیژن سبب میشود، فرد دارای این گروه خونی، بتواند راحتتر خون اهدا کند.
سیستم Rh
وجود بیش از ۵۰ آنتیژن در سیستم Rh به اثبات رسیده است که ۵ مورد از آن در بدن انسان یافت میشود که شامل E، c، C، D و e است. در این بین آنتیژن D با علامت مثبت یا منفی نشان داده میشود. چنانچه فردی دارای گروههای خونی با Rh منفی باشد و در مقابل فردی با Rh مثبت قرار بگیرد، بدن فرد شروع به تولید یکسری آنتیبادی میکند.
این آنتیبادی موجب از بین رفتن سلولها میشود اما اگر برعکس این اتفاق بیوفتد و خون فردی که دارای Rh منفی است در معرض خون فردی با Rh مثبت قرار بگیرد، هیچ واکنشی رخ نمیدهد. علت این امر این است که آنتیژن و آنتیبادی تولید نمیشود، بنابراین گروههای خونی -O فاقد هر گونه آنتیژن است و افراد دارای گروه خونی +AB، آنتیژن B ،A و D دارند. همچنین ناسازگاری در RH میتواند منجر به بیماریهای همولیتیک مانند کمخونی و زردی شود.
تذکر: افراد مبتلا به تالاسمی مینور نباید با هم ازدواج کنند. این نوع تالاسمی به تنهایی برای افراد مشکلی ایجاد نمیکند و فرد تنها ناقل است. زمانی که فرد دارای تالاسمی مینور با فردی همانند خودش ازدواج کند، احتمالا فرزندشان به تالاسمی ماژور مبتلا خواهد شد.
گروه خونی زوجین و دریافت خون از یکدیگر
چنانچه در شرایطی قرار بگیرید که شما یا همسرتان نیاز به دریافت خون داشته باشید، لازم است بین گروههای خونی سازگاری وجود داشته باشد. اگر بین گروههای خونی زوجین سازگاری وجود نداشته باشد، امکان اهدا خون به یکدیگر را ندارند. انتقال خون بین دو گروه خونی ناسازگار موجب ایجاد واکنشهای سمی و کشندهای میشود. بنابراین در زمان اهدا خون بین زوجین باید به نوع گروه خونی دو طرف دقت شود تا منجر به اتفاقات ناگوار نگردد.
براساس اطلاعات گزارش شده از صلیب سرخ نحوه دریافت خون از گروههای خونی مختلف به شرح زیر است:
- چنانچه گروه خونی فردی از نوع A باشد، امکان دریافت گلبولهای قرمز از گروههای A و O را دارد.
- اگر گروه خونی فرد B باشد، امکان دریافت گلبولهای قرمز از گروه B و O را دارد.
- افرادی که دارای خون از گروه +AB هستند، به عنوان گیرنده جهانی شناخته شدهاند. به این معنی که گلبولقرمز از همه انواع گروههای خونی میتوانند دریافت کنند.
- افرادی که گروه خونی نوع O دارند، به عنوان یک اهدا کننده جهانی، امکان اهدا گلبولقرمز به همه انواع گروههای خونی را دارند.
تذکر: +Rh و -Rh امکان اهدا خون را به افراد دارای +Rh دارند اما اگر فرد دارای Rh منفی باشد، فقط امکان دریافت خون از Rh منفی را دارد.
فراوانی هر یک از انواع گروه خونی در کشور ایران
بسته به نوع گروه خونی امکان انتخاب همسر و شریک زندگی ممکن است برایتان بسیار ساده یا دشوار باشد. در ایران فراوانی هر یک از گروههای خونی به شرح زیر است:
O+: % 33.5
A+: % 27
B+: % 22.2
AB+: % 7
O-: % 4
A-: % 3
B-: % 2.5
نکته: در ایران به همه گروههای منفی به خصوص گروه AB منفی نیاز زیاد است.
ناسازگاری Rh در خون مادر و جنین
زمانی که مادر دارای Rh منفی و جنین دارای Rh مثبت است، ناسازگاری Rh رخ میدهد. انتقال خون جنین با Rh مثبت به مادر دارای Rh منفی سبب میشود، سلولهای جنین آن را بیگانه تشخیص دهند. آنتیبادیها با عبور از جفت به گلبولهای قرمز جنین حمله میکنند و گلبولقرمز تجزیه میشود. در نتیجه این امر بیلیروبین تولید میشود. بیلیروبین عامل ایجاد زردی در نوزاد است. در اغلب اوقات نشت خون جنین به گردش خون مادر در زمان زایمان اتفاق میافتد و به همین علت مادر قادر به تولید آنتیبادی کافی نیست.
درمان ناسازگاری Rh
تولد کودکی با ناسازگاری Rh منجر به زردی او میگردد که امکان درمان زردی با استفاده از هیداراتاسیون و فوتوتراپی امکانپذیر است. برای دفع بیلیروبین از بدن نوزاد از چراغهای بیلیروبین استفاده میشود. در برخی حالات ممکن است خون نوزاد در همان زمانی که در رحم قرار دارد، انتقال پیدا کند. در این حالت یک سوزن به بند ناف وارد میشود و با دستگاه سونوگرافی خون هدایت میشود. یک یا دو هفته قبل از تولد نوزاد انتقال خون صورت میگیرد.
ممکن است گزینههای درمانی خوب باشد و نتایج مثبتی را در پی داشته باشد اما همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. داروی جلوگیری از ایزو ایمنسازی در مادران در بازار با نام Rho ایمونوگلوبولین وجود دارد.
زوجین باید قبل از ازدواج با انجام آزمایشها خون هرگونه احتمال وجود ناسازگاری را از قبل مورد بررسی قرار دهند. همانطور که گفته شد پیشگیری از ناسازگاری Rh خیلی راحتتر از مشکلاتی است که در طی دوره درمان ممکن است، مادر با آن روبهرو شود. در کل شناخت گروه خونی نباید شما را از ازدواج با شریک عشقی خود بازدارد، بلکه باید با مشاوره خوب و به موقع اقدامات احتیاطی و به موقع را انجام دهید.
در چه مواقعی آزمایش ژنتیک به زوجین توصیه میشود؟
- زوجهایی که با هم نسبت فامیلی دارند.
- زوجهایی که یکی از آنها مبتلا به اختلالات ژنتیکی است.
- زمانی که یکی از افراد خانواده یا فامیل درجه اول یکی از زوجین دچار اختلالات ژنتیکی باشد.
- خانمهایی که سن آنها کمتر از 18 سال یا بیشتر از 33 است.
- زوجینی که با مواد شیمیایی یا هستهای سر و کار دارند.
امیدواریم مطالب فوق برای شما همراهان عزیز مفید بوده باشد. ممنون میشویم نظرها و پیشنهادهای سازنده خود را با ما در میان بگذارید.
تیم محتوای ژرسه
منابع: