آلزایمر از علائم تا علت و نحوه تشخیص و درمان آن
بیشتر افراد با تصور آلزایمر دچار وحشت می‌شوند و این بیماری را سخت و غیرقابل درمان می‌پندارند که همین امر موجب می‌شود از تلاش برای شناخت و آگاهی آن غافل شوند. برای همه سالمندان و نزدیکان آنان لازم است که از روش‌های پیشگیری و درمان آلزایمر آگاه باشند و اقدامات لازم را انجام دهند تا در صورت لزوم از پیشرفت این اختلال جلوگیری کنند و در آسان‌تر کردن روند درمان کمک حال باشند. در ادامه این متن به بررسی جزئیاتی که لازم است در مورد این بیماری بدانید، می‌پردازیم.
عنوان‌هایی که با هم در ادامه می‌خوانیم:
تعریفی از آلزایمر
عمل فراموشی با افزایش سن بیشتر رخ می‌دهد اما اگر این فراموشکاری پیشرفتی تدریجی داشته باشد، می‌تواند نشانه وجود آلزایمر باشد. آلزایمر در دسته بیماری‌های زوال عقل قرار دارد. در آلزایمر، سلول‌های بافت خاکستری مغز تخریب می‌شوند که علت آن رسوب آمیلویید (تنگل) است. در این بیماری، قدرت‌های ذهنی (حافظه و نیروی شناخت) به طور پیوسته کم می‌شوند که در موارد پیشرفته زندگی فرد را مختل می‌کند.
همچنین با از بین رفتن ارتباط بین سلول‌های عصبی، پیام و اطلاعات به آسانی بین مغز و سایر اندام‌ها جریان نمی‌یابد و همین عاملی برای مشکلات حافظه‌ای، رفتاری و حرکتی است. آمارها نشان داده است که نشانه‌های آلزایمر در یک هشتم افراد ۶۵ سال و بالاتر بروز می‌یابد و در افراد دارای سابقه خانوادگی بیشتر دیده می‌شود. در ابتدای پیشروی، تشخیص نشانه‌ها ممکن است کمی دشوار باشد اما با آگاهی به موقع می‌توان از پیشروی فراموشی اولیه که بعدها منجر به آلزایمر می‌شود، جلوگیری کرد.
نشانه‌های آلزایمر
برخی نشانه‌ها در ابتدای پیشروی آلزایمر بروز پیدا می‌کنند که توجه به آنان می‌تواند از پیشرفت بیشتر این بیماری کمک کند. این موارد شامل:
- اختلال در حافظه: در اوایل بروز علائم آلزایمر، فرد ممکن است در یک مکالمه عادی دچار مشکلاتی مانند فراموش کردن جملات گفته شده و تکرار پرسش‌های پاسخ داده شده، شود. همین‌طور احتمال دارد فرد مکان قرارگیری اشیای مختلف را فراموش کند یا نتواند به قرار ملاقات‌های خود پایبند بماند. سرگردانی یا گم شدن در مناطق آشنا نیز نشانه‌ای از اختلال حافظه است.
بیشتر بدانید: بیماری پارکینسون، از پیشگیری تا علائم تشخیص
- دشواری در گفتار و نوشتار: فرد مبتلا به آلزایمر در یادآوری و انتخاب کلمات دچار مشکل می‌شود و نیاز به کمک افراد دیگر دارد. همچنین به مرور بیمار مثل گذشته توانایی نوشتن و هجی کردن کلمات را ندارد. به تدریج فرد مبتلا توانایی شمردن اعداد را هم از دست می‌دهد.
- تغییرات رفتاری: پریشانی، پرخاشگری و تغییر در رفتارهای عادی فرد می‌تواند از نشانه‌های آلزایمر تلقی شود. در این موارد، شخص رفتار پایداری ندارد و معمولا از لحاظ احساسی، حساس‌تر می‌شود. به طوری که ممکن است به آسانی از رفتار دیگران ناراحت شود. احساس همدلی در این افراد کم می‌شود و رفتار اجباری، وسواسی و نامناسب اجتماعی جایگزین آن می‌گردد. فرد بیمار ممکن است علاقه به اشخاص یا فعالیت‌های پیشین خود را از دست بدهد.
- اختلالات شناختی: در این مورد توانایی قضاوت و استدلال افراد تحلیل می‌رود که تصمیم‌گیری، تشخیص و درک آن‌ها را دچار مشکل می‌کند. درنتیجه فرد در انجام مسائل مالی، کارهای روزانه چند مرحله‌ای مانند تن‌کردن لباس، کارهای مربوط به ایمنی و غیره ناتوان می‌شود. عدم تعادل در راه رفتن، برخورد مداوم با اشیای اطراف و زمین خوردن به دلیل ناتوانی در آگاهی مکانی-فضایی از دیگر مشکلات این افراد است.
نکات تکمیلی در مورد نشانه‌های آلزایمر
با توجه به اینکه این بیماری تاثیرات متفاوت روی افراد مختلف دارد، ممکن است در فردی به صورت آرام و خفیف و در فردی دیگر سریع و شدید علائم خود را نشان دهد. در هر دو صورت مراجعه به پزشک برای تشخیص و درمان به موقع در اولویت قرار دارد تا تاثیر منفی آن بر کیفیت زندگی کاهش یابد.
علت بروز آلزایمر
از مهمترین علت‌های بروز آلزایمر می‌توان به افزایش سن و عوامل وراثتی اشاره کرد. افرادی که در نزدیکان خود بیماری آلزایمر را مشاهده کرده‌اند، نیاز به انجام اقدامات مراقبتی و پیشگیرانه بیشتری دارند. ژنی که باعث بروز علائم آلزایمری می‌شود، آپولیپوپروتئین نام دارد که با آزمایش خون وجود یا عدم وجود این ژن در بدن قابل تشخیص است. البته داشتن این ژن دلیلی بر ابتلای صد در صدی به آلزایمر نمی‌‌باشد و همه افراد حامل این ژن با خطر بروز آلزایمر مواجه نیستند اما برای اطمینان خاطر و در صورت لزوم اقدام به موقع برای درمان، انجام آزمایش‌های منظم و دوره‌ای لازم است.
تشخیص
تشخیص آلزایمر معمولا با کمک افراد نزدیک به بیمار انجام می‌شود. پزشک برای اطمینان خاطر از وجود این بیماری در افراد، آزمایش‌هایی انجام می‌دهد تا به تشخیص درست برسد. این آزمایش‌ها شامل:
- معاینه جسمی و تست سلامت اعصاب: پزشک پس از معاینه جسمی، سلامت اعصاب را با انجام تست‌هایی مانند تست بینایی و شنوایی، هماهنگی و تعادل، رفلکس عضلانی، قدرت ماهیچه‌ای، توانایی راه رفتن و سخن گفتن برای تشخیص بیماری استفاده می‌کند.
- تست‌های آزمایشگاهی: پزشک با استفاده از آزمایش خون و ادرار اطمینان حاصل می‌کند که فرد دچار سایر بیماری‌ها مثل تیروئید یا کمبود ویتامین که علائمی مشابه دارند، نشده باشد.
- آزمایش روانشناسی: در این مرحله، پزشک به تشخیص خود آزمایش‌های بلند مدت یا کوتاه مدت انجام می‌دهد. هدف این آزمایش‌ها ارزیابی حافظه و مهارت‌های ذهنی دیگر برای بررسی جزئیات است.
- عکس‌برداری از مغز: هدف انجام این مرحله نیز اطمینان از عدم ابتلای بیمار به سایر مشکلات با علائم مشابه است و شامل تست MRI (برای تشخیص ساختار غیرطبیعی یا خونریزی مغزی)، سیتی‌اسکن (برای تشخیص ویژگی‌های غیرطبیعی) و برش نگاری با انتشار پوزیترون (برای تشخیص پلاک مغزی) می‌‌باشد.
درمان
درمان دارویی
داروهایی که معمولا برای افراد مبتلا به آلزایمر تجویز می‌شوند، شامل مهارکننده‌های کولین‌استراز و ممانتین هستند. تمرکز اینگونه داروها بر کنترل نشانه‌های آلزایمر است. از داروهای مهارکننده کولین‌استراز می‌توان به دونپزیل، گالانتامین و ریواستیگمین اشاره کرد. این داروها به ارتباط بین سلول‌های عصبی کمک می‌کنند که موجب کاهش علائم بیماری می‌شود. همچنین مصرف اینگونه از داروها باعث کاهش پریشانی روانی (آژیتاسیون) و افسردگی می‌شود. وظیفه اصلی این داروها کاهش سرعت پیشروی بیماری است. در کنار داروهای مختص بیماری، پزشک ممکن است با تشخیص خود توصیه به مصرف داروهای ضدافسردگی کند.
بیشتر بدانید: آب مروارید چیست؟ نکات پیشگیری و تشخیص آن
درمان‌های مکمل
گفته می‌شود استفاده از ویتامین E برای جلوگیری از پیشروی بیماری در مراحل اولیه تا متوسط کمک می‌کند. با این وجود، هنوز شواهد و دلایل محکمی بر اثرگذاری این مکمل وجود ندارد و نیز استفاده از آن‌ها به دلیل امکان وجود تداخل با سایر داروهای آلزایمر باید تحت نظارت پزشک باشد. مورد دیگر استفاده از غذاها یا مکمل‌های حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ است. اگرچه مصرف این ماده غذایی روی بهبود علائم بیماری تاثیری ندارد اما به پیشگیری از آن کمک می‌کند. آخرین مورد از این لیست، دارویی به نام کورکومین است که از زردچوبه به دست می‌آید و خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی دارد که فعالیت شیمیایی مغز را بهبود می‌بخشد.
ابتلای افراد به آلزایمر می‌تواند برای خود فرد و نزدیکان او اتفاقی ناراحت‌کننده باشد اما می‌توان با مراجعه به موقع به پزشک از آسیب بیشتر این بیماری بر روی مغز و سایر اعضای بدن جلوگیری کرد. یادمان باشد فردی که از بیمار آلزایمری مراقبت می‌کند، خود نیازمند توجه است. ممنون می‌شویم نظرها و پیشنهادهای خود را با ما در میان بگذارید.
تیم محتوای ژرسه
