یبوست در کودکان از علائم تا علت و درمان
گاهی اوقات کودکان دچار بی‌اشتهایی همراه با حالت تهوع و استفراغ می‌شوند. این مشکل جزء مواردی است که برای والدین بسیار نگران کننده است. والدین در ابتدا بعد از مشاهده این علائم برای درمان آن اقدام می‌کنند زیرا کم اشتهایی و نخوردن غذای کافی در روند رشد کودک تاثیر گذار است. اگر این علامت‌ها با مشکلات در دفع همراه باشد، به احتمال زیاد کودک مبتلا به یبوست شده است. با توجه به رایج بودن یبوست در کودکان دانستن همه چیز درباره آن برای والدین امری ضروری است. بنابراین همراه ما باشید.
عناوینی که با هم در ادامه می‌خوانیم:
یبوست چیست؟
یکی از بیماری‌های رایج در کودکان یبوست است. در این عارضه مشکلاتی در حرکات روده کودک به وجود می‌آید. به این دلیل که عمل دفع به صورت مرتب صورت نمی‌گیرد، مدفوع سفت، بزرگ و خشک است. اگر یبوست در کودکان به درستی و به موقع درمان نشود، موجب بروز عوارض جدی می‌شود.
علائم یبوست در کودکان
یبوست می‌تواند نشانه‌های بسیاری داشته باشد ولی علائم زیر، از بارزترین آن‌ها است:
- کودک برای دفع مدفوع زور می‌زند و دفع به خوبی صورت نمی‌گیرد.
- دفع با درد، فشار و کمی خون همراه است.
- کودک کم اشتها است و احساس درد شدید در ناحیه شکم دارد.
- اجابت مزاج در هفته کمتر از سه بار صورت می‌گیرد.
- نفخ و درد در قسمت معده دارد.
- شکم کودک سفت می‌شود.
- نیاز به دفع فوری مدفوع دارد اما توانایی دفع را ندارد.
ممکن است کودک به دلیل اجابت مزاج دردناک سعی کند از آن جلوگیری کند. اگر او پاهایش را روی زمین کوبید و گریه کرد برای رفتن به دستشویی یا حالت چهره‌اش تغییر کرد، شما با مشاهده این موارد متوجه می‌شوید که او دچار یبوست شده است.
انواع یبوست در کودکان
- یبوست با دفع طبیعی: این مشکل به خاطر اختلالات ماهیچه‌ها و اعصابی است که حرکات را تحت کنترل دارد.
- یبوست با دفع کند: این عارضه در اثر اختلالات معطوف به حرکت غذا در روده‌ها است.
- یبوست ناشی از اختلال عملکرد کف لگن: علت این مشکل ضعف و اختلال ماهیچه‌های حوالی مقعد و دهانه راست روده است.
علت یبوست
- مصرف نکردن میوه‌ها و سبزیجات
- مصرف افراطی غذاهای جامد
- تحت فشار قرار گرفتن برای دفع در دستشویی
- آلرژی غذایی
- استفاده از غذاهای نامناسب در رژیم غذایی کودک
- حساسیت به شیر گاو
- عفونت روده
- سابقه خانوادگی
- مصرف داروهایی نظیر ایبوپروفن، آنتی‌بیوتیک و استامینوفن
- کمبود آب در کودک
- استفاده غیرضروری مکمل‌های آهن، ویتامین‌ها و داروها برای کودک
- ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت، کم کاری تیروئید و مشکلات ژنتیکی در روده و مقعد
- گنجاندن غذاهای دیر هضم در رژیم غذایی که باعث کاهش حرکات روده می‌شود همانند موز، برنج، نان سفید، سیب زمینی، ماست، پنیر و پاستا
نحوه تشخیص
معمولا پزشک برای تشخیص بهتر پرسش‌هایی از قبیل عادت‌های غذایی، مشکلات جسمانی احتمالی، الگوی اجابت مزاج کودک را می‌پرسد. در مراحل بعدی پزشک با توجه به تشخیص خود از آزمایش‌های زیر برای بررسی دقیق‌تر بهره‌گیری میکند. البته انجام این تست‌ها در مواقع خطرناک و بسیار کم انجام می‌شود.
- تصویربرداری از شکم با اشعه ایکس
- آزمایش خون
- آزمایش مدفوع برای بررسی عفونت
- آزمایش ادرار برای ارزیابی عفونت ادراری یا التهاب مثانه
- آزمایش عملکرد روده برای ارزیابی تحرک روده
- نمونه برداری از رکتوم یا دهانه راست روده
بیشتر بخوانید: بیماری سرماخوردگی در کودکان
عوارض یبوست طولانی مدت
اگر این عارضه، مزمن شود احتمالا کودک دچار این عوارض می‌شود:
- پارگی دردناک در پوست اطراف مقعد
- پرولاپس رکتال (هنگامی که روده از مقعد خارج می‌شود)
- نگه داشتن مدفوع
- بواسیر (هموروئید)
تذکر: کودک به دلیل درد از اجابت مزاج جلوگیری میکند که موجب جمع شدن مدفوع در کولون و رکتوم می‌شود و به بیرون نشت میکند.
روش‌های پیشگیری
در حالت کلی پیشگیری از یبوست در کودکان کار سختی نیست. والدین می‌توانند با قرار دادن سبزیجات و میوه‌ها، انواع لوبیا، غلات و نان سبوس‌دار در رژیم غذایی کودک مقدار فیبر مصرفی را افزایش دهند. در ادامه کودک را به انجام فعالیت بدنی ترغیب کنید. فعالیت بدنی منظم تحریک کننده طبیعی عملکرد روده است. بعد از هر وعده غذایی سعی کنید زمانی برای استفاده از دستشویی برای کودک در نظر بگیرید و در صورت نیاز از یک صندلی پایه دار برای راحتی او بر روی کاسه توالت قرار دهید.
وقتی که کودک در حال بازی است چون حواسش به بازی هست و رفتن به دستشویی را فراموش میکند، حتما به او یادآوری کنید تا به نیازهای طبیعی بدن خود توجه کند. در صورت تکرار چنین تاخیرهایی در دفع، یبوست ایجاد می‌شود. نکته آخر این است که سعی کنید به کودک برای توجه به اجابت مزاج به موقع خود جایزه بدهید و در صورتی که کودک دارویی مصرف میکند که ممکن است یبوست ایجاد کند، حتما با پزشک مشورت کنید
درمان فوری یبوست در کودکان
بهترین درمان، همان درمان‌های خانگی است ولی در صورت ادامه این روند حتما به پزشک اطفال مراجعه شود. در اینجا تعدادی از درمان‌های فوری را نام می‌بریم:
- استفاده از مکمل‌های فیبر و نرم کننده مدفوع: داروهای مکمل فیبر مثل متاموسیل و سیتروسل برای درمان یبوست بسیار عالی است. توجه کنید که کودک در زمان مصرف این مکمل‌ها باید به مقدار کافی آب بنوشد.
- استفاده از شیاف گلیسیرین: به احتمال زیاد دادن قرص مکمل به کودک کار دشواری باشد. به همین منظور شیاف گلیسیرین جایگزین مناسبی برای کودک است.
- ملین و تنقیه: زمانی که مواد دفعی در روده باعث ایجاد انسداد می‌شود، تحت نظر پزشک اطفال از ملین و تنقیه برای درمان استفاده کنید. در صورتی که درمان‌های خانگی بی نتیجه باشد، کودک باید مدتی در بیمارستان بستری شود و پزشکان از تنقیه‌های قوی‌تر برای پاکسازی روده استفاده می‌کنند.
امیدواریم مطلب فوق برای شما همراهان عزیز و والدین گرامی مفید بوده باشد. ممنون می‌شویم نظرها و پیشنهادهای خود را با ما در میان بگذارید.
تیم محتوای ژرسه
منابع:
