خواب کودک و اصولی که خوب است بدانید
خواب کودکان یکی از مهمترین مسائل برای پدر و مادر میباشد. کودک خوش خواب یکی از نعمتهای بسیار بزرگ برای والدین میباشد. زمانی که ویروس کرونا آمد، باعث تعطیلی مدارس شد و دیگر کودکان موظف نبودند که هر شب سر ساعت مقرر به تختخواب بروند. ایام تعطیلی تابستان نیز سبب بد خوابی کودکان میشود و مثل قبل ساعت خواب مشخصی را ندارند پس تنظیم خواب کودک از دست میرود. برای مقابله با این موضوع میتوان اقداماتی را انجام داد. برای بدست آوردن دانش بیشتر با ما همراه باشید.
حتما تا انتها همراه باشید و ویدیوی دکتر سورش کوتاگال را از دست ندهید.
نکاتی کاربردی درباره خواب کودک
در نظر داشتن ساعت خواب مشخص برای کودک
کودکانی که در سنین مدرسه هستند، عموما به ۹ الی ۱۱ ساعت خواب در شبانه روز نیاز دارند اما این الگوی خواب میتواند در کودکان مختلف متفاوت باشد. بهطور مثال برخی از کودکان همیشه سحرخیز هستند و حتی اگر شب دیر بخوابند، باز هم صبح زود بیدار میشوند و بالعکس برخی دیگر از کودکان جغد شب هستند و شبها دیر میخوابند. اینگونه بچهها تا وقتی که کاملا خسته نشده باشند، حاضر به خوابیدن نیستند. والدین باید در مورد اینکه فرزند به چقدر خواب در طول شبانه روز نیاز دارد، توجه کرده و ساعت خوابیدن او را با توجه به نیاز کودک تنظیم کنند.
یک ساعت ثابت و مشخص برای بیدار شدن فرزند
پس از پی بردن به میزان نیاز فرزندتان به خواب به راحتی میتوانید زمان رفتن او به رختخواب و همچنین بیدار شدن او را معین کنید. توجه داشته باشید که شما باید ساعت برخاستن کودک از خواب را همیشه مدنظر داشته باید و اجازه ندهید این ساعت بیشتر از یک ساعت جابهجا شود.
مقاله مرتبط: مزایای کتاب خواندن برای کودکان و روشهای آن
مشکل تغییر ساعت اغلب در بیدار شدن روزهای تعطیلی ایجاد میشود و والدین به خاطر دلسوزی اجازه خواب بیشتری به کودک در روزهای تعطیل میدهند. در نتیجه کودک دیرتر از ساعت همیشگی بیدار میشود. باید توجه داشته باشید که این تغییر ساعت اگرچه ممکن است مهربانانه به نظر برسد اما شما با این کار باعث خواهید شد که هنگام شب کودکتان در زمان مقرر احساس خستگی نکند و با مشکل خواب مواجه شود. سعی کنید خوابیدن کودک را براساس سن و نیاز بدنی او متناسب نمایید تا مشکلی در رشد پیش نیاید. خواب خوب میتواند بر خلق و خوی فرزندتان نیز تاثیر گذار باشد.
آموزش عادت رفتن به رختخواب
برای تنظیم خواب کودک لازم است چند کار مشخص را به عنوان مقدمات خواب در نظر بگیرید. رفتن به حمام، قصه گفتن و شعرهای کودکانه و مسواک زدن اگر بهطور مداوم قبل از رفتن به رختخواب انجام شوند به تدریج به کودک این پیام را میدهد که بعد از انجام این کارها زمان خوابیدن است و باید به رختخواب برود.
با انجام این ترفند خواهید دید که بعد از مدتی کودک بهطور خودکار شروع به خمیازه کشیدن و خوابیدن در زمان مدنظر میکند.
خاموش کردن تلویزیون قبل از خواب
تحقیقات مختلف ثابت کرده است که نور تصویر در تلویزیون و وسایل الکترونیکی دیگر میتواند از ترشح هورمون ملاتونین جلوگیری کند. هورمون ملاتونین هورمونی است که در تنظیم خواب و بیداری افراد بسیار اهمیت داشته و به مغز زمان خواب را القا میکند. بالا رفتن ترشح هورمون ملاتونین باعث خوابآلودگی و احساس خستگی و به دنبال آن به خواب رفتن کودک میشود.
اگر کودک قبل از خواب عادت به تماشای تلویزیون یا بردن موبایل یا تبلت به رختخواب را دارد، باید بدانید ۳۰ دقیقه تماشای نور این وسایل باعث 2 ساعت اختلال خواب در کودک میشود. بنابراین، حداقل تا دو ساعت قبل از خواب کودک به او اجازه تماشای تلویزیون یا بازی با کامپیوتر، تبلت و موبایل را ندهید.
فراهم کردن آرامش کودک قبل از خوابیدن
هورمون کورتیزول نیز یکی دیگر از هومورنهای بسیار مؤثر در خوابیدن کودک میباشد. هومورمون کورتیزول در مواقع استرس و ترس بالا میرود و جلوی خواب کودک را میگیرد. بنابراین برای اینکه کودکتان به موقع به خواب برود ترس و استرس را از او دور کنید، فضای خانه را آرام کنید، نور خانه را کم کنید و آرامش را برای او مهیا کنید تا سطح کورتیزول در خون کودک پایینتر آمده و کودک آماده خوابی آرام شود.
مناسب کردن محیط اتاق
شاید برخی والدین تصور کنند وجود عروسکهای متعدد در رختخواب کودک به خواب آرامتر او کمک خواهد کرد اما چنین تصوری همیشه درست نیست. گاهی وجود عروسک و اسباببازیهای متعدد در رختخواب باعث میشود، ذهن کودک از خواب منحرفشده و به بازی مشغول شود. بنابراین لازم است محیطی آرام با نور ملایم و ساکت را برای خوابیدن کودک فراهم کنید.
توجه به دمای اتاق خواب کودک
همانطور که در بالا گفتیم هورمون ملاتونین مسئول تنظیم ریتم خواب و بیداری در بدن است. این هورمون دمای داخلی بدن را تنظیم میکند. برای کمک به تنظیم دمای داخلی بدن کودک توسط این هورمون باید دمای بیرونی بدن یعنی دمای اتاق خواب کودک مناسب باشد.
بنابراین، برای ایجاد یک خواب به موقع، آرام و راحت لازم است دمای اتاق را زیاد بالا نبرید و لباسهای خیلی گرم به بچه نپوشانید و محیط اتاق را معتدل و کمی خنک تنظیم کنید.
اقدام برای از بین رفتن ترس کودک
برخی از والدین به ترس کودک اهمیتی نمیدهند و آن را نادیده میگیرند. کودکی که از تاریکی میترسد هرگز نمیتواند خوابی آرام داشته باشد. در این هنگام بهترین روش استفاده از ترفندهایی خلاقانه میباشد که به کودک اطمینان دهید در زمان خوابیدن از او محافظت میشود.
مقاله مرتبط: ترس کودکان و بهترین راه مقابله و کاهش آن
برای مثال میتوانید روی یک اسپری خوشبوکننده اتاق برچسب ضد هیولا بچسبانید و به کودک اعلام کنید که با این اسپری هیچ هیولا یا موجود خیالی نمیتواند به اتاق او پا بگذارد یا اینکه یک اسباببازی را در اتاق قرار دهید و به کودکتان بگویید این اسباببازی در هنگام خواب از تو محافظت خواهد کرد.
اصرار نکردن به خوابیدن کودک
گاهی کودکان با تمرکز کردن روی این موضوع که وقت خواب گذشته است و باید بخوابند، دچار مشکل میشود. در نتیجه برای اینکه کودکتان به خواب برود، محیطی آرام و مطلوب را برای او مهیا کنید و از وارد کردن تنش به کودک که دیر است و وقت خواب گذشته است، دوری کنید.
توجه به اختلالات خواب
اگر تمام ترفندهایی را که گفتیم به کار بردید اما موفق نشدید و کودک همچنان در خوابیدن مشکل دارد یا کابوسهای شبانه میبیند، حتما با متخصص اطفال مشورت کنید زیرا امکان دارد کودک واقعا دچار اختلال در خوابیدن باشد که لازم است درمان شود.
قصه گفتن برای خواب کودک
یکی از راهکارها برای خواب کودک میتواند قصه باشد. سعی کنید هر شب داستان کوتاهی را برای فرزندتان تعریف کنید تا بعد از آن او به خواب برود. این کار هم باعث عادت کردن کودک به این روتین میگردد و هم انگیزهای برای خوابیدن میگردد. میتوانید از خود کودک برای درست کردن داستانهای خیالی کمک بگیرید و به کودک حق انتخاب بدهید تا از بین چند داستان یکی را انتخاب نماید. معمولا کودکان بعد از شنیدن داستانهای شبانه راحتتر و بهتر به خواب میروند. قصه میتواند تاثیر مثبتی بر روی خوابیدن کودک داشته باشد.
کمتر کردن فعالیت فیزیکی
قطعا برای خوابیدن باید جسم و ذهن کمکم آرامتر و خاموشتر گردند. برای آمادگی بیشتر سعی کنید کودک بازی خود را کمتر کرده و آرامتر شود. همچنین در زمان خواب اجازه ندهید تا کودک کارتون ببیند. سعی کنید چراغها را کم کرده و محیط خانه را آرامتر کنید. این موضوع سبب میشود تا کودک کمکم برای خوابیدن آماده شود. میزان انرژی برخی از بچهها در زمان شب بیشتر از روز است و این موضوع برخی از والدین را با مشکل روبهرو میکند.
نکات تکمیلی
به طور معمول بیشتر پزشکان توصیه میکنند که کودکان حدود ۸ الی ۱۰ ساعت در شبانه روز بخوابند. همچنین ایده آلترین ساعت برای خوابیدن کودکان از ساعت ۹ شب تا حدود ۸ صبح میباشد. همانطور که میدانید هورمونهای رشد کودکان در خوابیدن ترشح میگردد و اگر کودک خواب کافی در ساعات مشخص شبانه روز نداشته باشد از رشد جسمی و ذهنی خوبی برخوردار نخواهد بود.
امیدواریم مطالب فوق برای شما همراهان عزیز و به خصوص والدین گرامی مفید بوده باشد. ممنون میشویم نظرها و پیشنهادهای سازنده خود را با ما در میان بگذارید.
تیم محتوای ژرسه
منابع: