گرگرفتگی در زنان و راههای درمان آن
گرگرفتگی (Hot flashes) شایع ترین علامت یائسگی است. بیش از دو سوم زنان آمریکای شمالی که در معرض یائسگی قرار دارند گرگرفتگی را تجربه میکنند. اما این عارضه موضوعی همه گیر و جهانی نیست چرا که در شرق آسیا این میزان کمتر است. برای مثال در فرهنگ ژاپنی کلمهای برای این مشکل وجود ندارد. عادات غذایی هر منطقه و نوع مواد مغذیای که بدن دریافت میکند میتواند بر عدم شیوع گرگرفتگی مؤثر باشد.
گرگرفتگی چیست؟
گرگرفتگی به تنهایی ضرری ندارد اما اگر به دفعات و با شدتهای مختلف روی دهد مشکل ساز میشود. احساس گرمای شدید در سراسر بدن که گاهی باعث بیدار شدن فرد از خواب میشود و در مواقعی با تعریق شدید و برافروختگی و قرمزی پوست همراه است گرگرفتگی میگویند. علت دقیق آن مشخص نیست اما با تغیرات هورمونی بدن در ارتباط است.
گرگرفتگی چه مدت میتواند طول بکشد؟
برای عدهای بعد از یک دورهی زمانی کوتاه از بین میرود و در عدهای دیگر ممکن است ۱۱ سال طول بکشد. اما به طور متوسط در زنان به مدت ۷ سال به صورت خفیف و جدی میتواند ادامه داشته باشد.
برای جلوگیری از گرگرفتگی چه کاری میتوان انجام داد؟
تنها با تغییر در عادات غذایی خود میتوانید وضعیت را بهبود ببخشید. از مصرف کافئین، الکل و غذاهای ادویه دار بپرهیزید. و از مواردی مانند : پوشیدن لباس تنگ، قرار گرفتن در محیطهای گرم و دود سیگار دوری کنید.
برای بهبود وضعیت خود کارهای زیر را انجام دهید:
- دوری از استرس
- کیسه آب یخ : در هنگام شب به همراه داشتن یک کیسه آب یخ در رختخواب میتواند به شما برای داشتن خواب بهتر کمک کند.
- استفاده از کولر
- به همراه داشتن فن دستی : در مواقعی که گرگرفتی شما شدید میشود داشتن یک فن قابل حمل میتواند کمک کننده باشد.
- پوشیدن لباسهای سبک و نخی
- تنفس عمیق (بین ۶ تا ۸ تنفس عمیق در دقیقه) : ۱۵ دقیقه تنفس عمیق در صبح و تکرار آن در شب و موقع شروع گرگرفتگی میتواند به کاهش مشکلات شما کمک کند. برای این کار در یک عمل دم، به اندازهای هوا را جذب کنید که قسمت دیافراگم شما که در بالای معده و در زیر قفسه ی سینه قرار دارد بالا بیاید و سپس هوا را از ریه و در ادامه از قسمت بالای معده خالی کنید. این عمل را بین ۶ الی ۸ تنفس عمیق در دقیقه انجام دهید.
- ورزش منظم : ورزش روزانه مانند: پیادهروی، شنا، دوچرخه سواری و رقص گزینههای خوبی برای بهبود گرگرفتی محسوب میشود.
- وزن خود را متعادل نگه دارید.
- از یوگا و شیوههای تمرکز ذهن استفاده کنید.
- خوردن مواد غذایی حاوی استروژن : خوردن مواد غذایی حاوی استروژن مانند سویا بسیار مفید است، زیرا سطح پایین استروژن در بدن باعث بروز گرگرفتگی میشود.
- گیاهان دارویی : بعضی مطالعات نشان میدهد مصرف کوهوش سیاه برای ۶ ماه یا کمتر میتواند در کاهش گرگرفتگی مؤثر باشد.
اما در هنگام مصرف گیاهان دارویی با پزشک خود مشورت کنید، چون هر گیاهی در صورت مصرف نادرست میتواند عوارض جانبی داشته باشد.
هورمون چیست؟
هورمون به مادهی شیمیایی ساخته شده توسط عضوی مانند غده تیروئید یا تخمدان میگویند. در دورهی ورود به یائسگی تخمدانها کمتر کار میکنند و تولید هورمونهایی نظیر استروژن و پروژسترون کاهش مییابد. اعتقاد بر این است که این تغییرات موجب گرگرفتگی و سایر علائم یائسگی میشود. هورمون درمانی سطح استروژن و پروژسترون را در بدن ثابت میکند و این درمان برای گرگرفتگی زنان بسیار مناسب است این دو ماده به همراه هورمونهای دیگر به محافظت از رحم میپردازد.
هورمون درمانی (HRT)
اگر گرگرفتگی برای شما ناراحت کننده و یا مشکل ساز است میتوانید با پزشک در مورد هورمون درمانی (HRT) مشورت کنید. از این روش به مدت ۵ سال یا کمی کمتر میتوان استفاده کرد. هورمون تراپی میتواند دیگر علائم یائسگی از جمله خشکی واژن و اختلالات خلقی را بهبود بخشد.
از نکاتی که باید در خصوص هورمون تراپی گفته شود این است که ممکن است بعد از توقف این دوره گرگرفتگیها دوباره شروع شود.
عوارض:
در مواردی هورمون درمانی باعث ایجاد لختههای خون، سرطان سینه، آندومتری و التهاب کیسه صفرا میشود. این خطرات به سن زنان و اینکه آیا عمل هیسترکتومی داشتهاید بستگی دارد.
استفاده از داروها
در صورتی که تغییرات شیوهی زندگی و یا هورمون درمانی برای شما مناسب نیست، روشهای دیگری نیز وجود دارد. ازجمله:
مصرف داروهای ضد افسردگی
• داروهایی نظیر فلوکستین (fluoxetine)، پاروکستین (paroxetine) یا ونلافاکسین (venlafaxine)
اداره غذا و داروی ایالات متحده (FDA) استفاده از داروهای ضد افسردگی را برای درمان گرگرفتگی تأیید کرده است. مقدار مصرفی بانوان برای این عارضه بسیار کمتر از مقدار مصرفی افرادی است که برای درمان افسردگی از این داروها استفاده میکنند.
عوارض جانبی بسته به نوع داروی ضد افسردگیای است که استفاده میکنید و میتواند شامل سرگیجه، حالت تهوع، خستگی و خواب آلودگی باشد.
داروی فشار خون : کلونیدین (clonidine)
ضد تشنج : گاباپنتین (Gabapentin)
فرمول مناسب گرمازدگی : بریسدل (Brisdelle)
ویتامین (B complex) ، ویتامین E و (Ibuprofen) نیز ممکن است کمک کند.
نکتهی مهم این است که قبل از مصرف دارو یا مکملها به خصوص داروهای بدون نسخه برای جلوگیری از تداخل دارویی با پزشک مشورت کنید.
