عفونت ادراری در کودکان از علائم تا درمان
کودکان به دلیل اینکه نمی‌توانند علائم و مشکلات خود را به صورت کامل و واضح بگویند، بنابراین پدر و مادر باید به صورت مرتب کودک را کنترل کنند و در صورت مشاهده تغییر، آگاهانه اقدام کنند. برخی از بیماری‌ها در کودکان به صورت خاموش و بدون سر و صدا پیشرفت می‌کنند. عفونت ادراری در کودکان از این دسته می‌باشد که یک بیماری رایج می‌باشد و علائم خاصی ندارد. به همین دلیل است که تشخیص آن اغلب دیر اتفاق می‌افتد و باعث بروز مشکلات می‌گردد.
عفونت ادراری در میان دختران و پسران وجود دارد اما دختران به دلایلی که جلوتر ذکر خواهیم کرد 3 تا 5 درصد را شامل می‌شوند. در حالی که پسران تنها 1 درصد را به خود اختصاص می‌دهند. لازم است بدانید که قبل از یک‌سالگی عفونت در پسرها بیشتر از دخترها می‌باشد.
عناوینی که با هم در ادامه می‌خوانیم:
تعریفی از عفونت ادراری در کودکان
عفونت ادراری یک عفونت باکتریایی می‌باشد و میتواند قسمت‌های مختلف دستگاه مجاری ادراری را تحت تاثیر قرار دهد. قسمت‌های مختلف در بدن که ممکن است تحت تاثیر قرار بگیرند شامل کلیه‌ها، میزنای، مثانه و میزراه است. باکتری ممکن است از راه ناحیه تناسلی، مقعد یا حتی جریان خون وارد بدن شود و میتواند منجر به عفونت شود. عفونت ادراری در کودکان در صورت تشخیص سریع به راحتی درمان می‌شود اما اگر درمان به هر دلیلی به تاخیر بیوفتد میتواند منجر به آسیب جدی به کلیه و بقیه قسمت‌های ادراری شود.
طبق گفته پزشکان کودکان زیر دو سال بیشتر در معرض عفونت ادراری قرار دارند. بنابراین لازم است والدین در این مورد آگاهی کامل داشته باشند تا نسبت به درمان به موقع بتوانند اقدام کنند. در صورتی که عفونت، مثانه را درگیر کند به آن عفونت مثانه یا سیستیت گفته می‌شود. در صورتی که کلیه را درگیر کند، به آن پیلونفریت می‌گویند که در این صورت قسمتی از کلیه تخریب می‌شود و باعث مشکلاتی در بدن می‌گردد.
تذکر: گاهی اوقات نیز میکروب‌های به وجود آورنده عفونت در دستگاه گوارش هستند. بنابراین در اثر تماس طولانی مدت دستگاه تناسلی با مدفوع کودک میتواند منجر به ایجاد عفونت شود.
بیشتر بدانید: تب در کودکان از علائم تا علت و درمان آن
انواع عفونت ادراری در کودکان
این عفونت در کودکان میتواند به دو دسته تقسیم‌بندی شود که شامل:
- عفونت دستگاه ادراری فوقانی: هنگامی که دستگاه ادراری فوقانی دچار عفونت شود، در واقع شامل عفونت کلیه یا لوله‌های در ارتباط با کلیه است.
- عفونت دستگاه ادراری تحتانی: زمانی که دستگاه ادراری تحتانی دچار عفونت شود با مثانه و پیشابراه در ارتباط است.
علائم عفونت ادراری کودکان
در صورتی که کودک زیر یک ماه باشد، این بیماری به صورت تب یا لرز، بی‌حالی، بی‌اشتهایی، بی‌تحرکی، اسهال، تغییر در حجم ادرار، زردی و تغییر در رفتار نوزاد است. در سنین بالاتر نیز علائمی مانند تب، بوی بد در ادرار، ادرار کدر یا خونی، سوزش، بیشتر شدن ادرار، درد در پهلوها و زیر شکم، تکرر، بی‌اختیاری ادرار، کاهش وزن، بی‌اشتهایی، خستگی و کاهش تحریک‌پذیری است. لازم است توجه داشته باشید این نشانه‌ها از اصلی‌ترین و رایج‌ترین نشانه‌ها می‌باشند.
بنابراین به هنگام مشاهده این علائم آن را جدی گرفته و با پزشک مشورت کنید. والدین باید به صورت مرتب کودک را کنترل کنند و در صورتی که کودک تب طولانی داشته باشد، به پزشک مراجعه کرده و ادرار او را جهت آزمایش نیز بررسی کنند. طبق گفته دکتر بهنام ثبوتی علائم عفونت ادرار در کودکان و بزرگسالان متفاوت می‌باشد چرا که در سنین پایین علائم به خصوصی ندارد و میتواند تنها با تب و بی‌تابی شروع شود. بنابراین تشخیص به موقع آن برای کودکان زیر دو سال همواره سخت است.
لازم است بدانید که عفونت ادراری ممکن است مثانه یا کلیه را درگیر کند. در صورتی که کلیه درگیر عفونت شود به آن التهاب کلیه می‌گویند که علائم آن بسیار زیاد است و گلبول‌های سفید در خون بالا می‌رود و واکنش‌های التهابی شدت می‌گیرد. در نوزادان زیر ۳ ماه این عفونت ممکن است، وارد خون شود بنابراین بسیار جدی و خطرناک است.
تذکر: گاهی اوقات تب تنها علائمی است که در کودک وجود دارد. بنابراین تشخیص بسیار دشوار می‌شود.
بیشتر بدانید: سرخک در کودکان از علائم تا پیشگیری و درمان
دلایل ایجاد کننده عفونت ادراری
- در پسران به علت ختنه نشدن خطر ابتلا به عفونت 4 تا 8 برابر پسرانی است که ختنه شده‌اند. بنابراین در این خصوص لازم است، والدین زودتر اقدام کنند.
- ممکن است کودکانی که بیماری برگشت ادرار دارند بیشتر از سایر کودکان در معرض خطر ابتلا به آن باشند.
- عوامل ژنتیکی نیز در این میان بی‌تاثیر نیستند.
- در حالت انسداد مجاری ادراری که ممکن است مادرزادی بوده یا به علت وجود سنگ باشد، در این حالت نیز این خطر وجود دارد.
- برخی از کودکان نیز دچار مثانه عصبی هستند، این بدان معنی است که عملکرد مثانه با اختلال مواجه است که علت آن میتواند به وراثت یا اختلال در هنگام تشکیل جنین یا مسائل دیگر باشد. گاهی اوقات نیز هیچ علتی برای مثانه عصبی وجود ندارد.
- نگه‌داشتن زیاد ادرار در مثانه نیز میتواند موجب ایجاد عفونت گردد.
- یبوست در کودکان نیز خطر ابتلا به عفونت را افزایش می‌دهد.
- مبارزه با کودک برای پوشک نکردن او میتواند موجب اختلال در سیستم ادراری شود.
- دستکاری سیستم ادراری مانند سوند‌گذاری در صورتی که در محیط بهداشتی انجام نشود، میتواند منجر به عفونت گردد.
- جالب است بدانید که عفونت در سفید پوستان بسیار بیشتر است.
- عفونت در میان دختران به 2 تا 4 برابر پسران می‌رسد.
- عفونت در پسران زیر یک سال و در دختران زیر چهار سال بسیار بیشتر است.
تذکر:
- از جمله فعالیت‌هایی که ممکن است موجب به وجود آمدن عفونت ادرار در کودکان شود مانند یبوست مزمن، عدم رعایت مسائل بهداشتی، نشستن در وان یا تشت در حمام است.
- برخی از کودکان در دوران جنینی به صورت مادرزادی دچار مشکل می‌باشند که میتواند شامل اشکال در لگن، لگنچه کلیه یا مثانه، اختلال در انبساط و انقباض مثانه و کار نکردن یکی از کلیه‌ها باشد.
روش تشخیص عفونت ادراری در کودکان
عفونت ادراری با آزمایش کشت ادرار قابل تشخیص می‌باشد و باید به صورت بهداشتی گرفته شود و بلافاصله تحویل آزمایشگاه شود. در صورت تب نیز بهتر است آزمایش خون انجام و توسط پزشک بررسی شود. در نوزادان نیز گاهی باید کشت مایع نخاع نیز انجام شود چرا که در این سن حساس، میکروب به راحتی میتواند وارد خون شود و به مغز برود و سبب مننژیت شود. همچنین با کمک سونوگرافی کلیه‌ها و مثانه نیز می‌توان متوجه عفونت شد. در سونوگرافی رنگی که از کودک گرفته می‌شود ورم، اختلالات ساختاری و میزان عفونت دیده می‌شود.
پیشگیری
- مصرف زیاد آب
- درمان یبوست
- شستشو ناحیه تناسلی دختران از جلو به عقب
- استفاده از لباس زیر تمیز و نخی و تعویض مکرر آن
- عدم استفاده از لگن یا وان حمام
- درمان انگل کرمک
- ختنه در پسران
درمان
برای درمان از آنتی‌بیوتیک‌ها کمک گرفته می‌شود که بسته به نوع دارو و میزان عفونت بین 1 تا چهار دوز برای یک روز تا 2 هفته تجویز می‌شود. گاهی کودک پس از گذشت چند روز به حالت طبیعی باز می‌گردد اما سعی کنید دوره مصرف دارو و درمان را تکمیل کنید چرا که ممکن است به صورت مجدد کودک مبتلا به عفونت ادراری شود. در صورتی که کودک بسیار بیمار است، طبق نظر پزشک میتواند در بیمارستان بستری شود تا دارو را از طریق سرم دریافت کند.
همچنین در نوزادان زیر سه ماه نیز این کار الزامی می‌باشد. در موارد حاد ممکن است نیاز به جراحی باشد، اگرچه ممکن است بسیار نادر باشد اما برای جلوگیری از صدمه جدی به کلیه‌ها و مثانه ممکن است این کار ضروری باشد. با کمک مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای تنظیم‌کننده کلیه و مثانه می‌توانیم عفونت ادرار را در کودک درمان کنیم.
امیدواریم مطالب فوق برای شما والدین گرامی و همراهان عزیز کاربردی و کمک کننده بوده باشد. ممنون می‌شویم نظرها و پیشنهادهای سازنده خود را با ما در میان بگذارید.
تیم محتوای ژرسه
منابع:
