بیماری زونا چیست؟! از علائم و علت تا درمان
اگر بخواهیم در مورد زونا بگوییم خوب است بدانید که عامل بروز این بیماری ویروسی است به نام واریسلا زوستر(varicella zoster) که همان ویروس عامل آبله مرغان است. در واقع زونا نوعی از بیماری پوستیست که با تضعیف سیستم ایمنی بدن، بر روی پوست نمایان می‌شود که به هنگام بارداری، بروز آن اتفاقی نادر است اما در تعدادی از زنان باردار ظاهر می‌شود.
عناوینی که با هم در ادامه می‌خوانیم:
هرپس زوستر چیست؟
گاهی اوقات از زونا به نام هرپس زوستر(herpes zoster) نیز یاد می‌شود. این بیماری به دلیل باقی ماندن ویروس آبله مرغان به هنگام کودکی در بدن اتفاق می‌افتد و آنقدر در ریشه‌های عصبی بدن نهفته می‌ماند تا در بزرگسالی خود را نشان دهد. بر طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، در حدود یک چهارم بزرگسالان در زندگی خود به هرپس زوستر مبتلا خواهند شد.
نشانه‌های ابتلا به زونا
زونا در مرحله بروز دارای مراحل زیر است:
پیش فوران
- حضور احساسات عجیب از 1 تا 10 روز قبل از بروز بر روی پوست (مناطقی که قرار است زونا در آنجا ایجاد شود).
- وجود درد در این مرحله می‌تواند بسیار شبیه دردهای معمول مانند دردهای قلبی، سردرد، التهابات چشمی، سیاتیک و دردهای شبکه عصبی بازو و غیره باشد. بستگی به این دارد که در کدام بخش زونا بروز خواهد کرد. به عنوان مثال زونا در قفسه سینه مانند درد قلبی به نظر می‌رسد.
- علائمی مانند ضعف، کوفتگی، تب و حساسیت به نور ممکن است در همه افراد ظاهر نشود.
فوران حاد
- کم شدن حس در نقاط خاصی از پوست به دلیل درگیر شدن عصب حسی آن منطقه است.
- بروز تاول‌های ریز و به صورت گروهی که معمولا در یک طرف جمع می شوند. اوایل به صورت شفاف بوده و بعدا دچار پارگی می‌شوند.
- تاول‌ها در این مرحله بین 7 تا 10 روز فعال هستند و بعد از آن 2 تا 4 هفته، زمان برای ترمیم می‌خواهند.
مزمن
- در این مرحله که 10 الی 15 درصد افراد دچار آن می‌شوند، فرد حتی بعد از اتمام زمان بهبود برای بیشتر از 90 روز دیگر دچار درد، سوزش، بی‌حسی، مورمور شدگی و خارش در نواحی گرفتار زونا می‌باشد.
- این مرحله ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها طول بکشد.
- در صورت ابتلا به این مرحله به متخصصین مراجعه کنید.
- علائم دیگر با توجه به محل بروز زونا متفاوت است. به طور مثال اگر زونا در چشم رخ دهد، ممکن است باعث نابینایی موقت شود و خطر ایجاد عفونت‌های میکروبی ثانویه نیز وجود دارد.
- در مواردی بسیار نادر، زونا می‌تواند سبب بروز مشکلات شنوایی و عفونت در مغز و در نهایت مرگ شود.
تذکر: لازم به ذکر است که تمامی این علائم در زنان باردار نیز مشترک است.
بیشتر بدانید: آب سیاه چیست؟! از علائم تا علت و درمان آن
عوامل ایجاد کننده زونا
- سن بالاتر از 50
- قرار گرفتن در شرایط استرس‌زا
- تضعیف سیستم ایمنی بدن به دلیل وجود یک بیماری
- استفاده از داروهای ضد سرطان
- جراحی یا تاباندن اشعه به بدن
- لوسمی یا لنفوم
تفاوت آبله مرغان و زونا
همان‌طور که گفته شد منشأ هردوی این بیماری‌ها ویروس واریسلا زوستر است اما علائم متفاوتی دارند. هنگام ابتلا به آبله مرغان اولین نشانه‌ای که روی پوست مشاهده می‌شود، حضور دانه‌های ریز و قرمز رنگ همراه با خارش است که سراسر بدن را در بر می‌گیرد.
مقاله مرتبط: آبله مرغان در کودکان از علائم تا نحوه مراقبت
در صورت ابتلا به زونا، پوست بیشتر در یک بخش دچار تاول‌های دردناکی می‌شود که معمولاً روی صورت یا بالاتنه حضور پیدا می‌کنند. لازم به ذکر است که زونا در مرحله ابتلا به ضایعات پوستی تا زمان خشک شدن آن‌ها می‌تواند سرایت داشته باشد که با پوشاندن ضایعات می‌توانید از این مسئله جلوگیری کنید. اگر افراد واکسینه نشده در معرض تماس مستقیم با تاول‌های زونا قرار بگیرند، ممکن است به عفونت اولیه آبله مرغان دچار شوند.
پیشگیری از زونا قبل و بعد از بارداری
در مرحله اول باید اطمینان حاصل کنید که آیا در برابر این ویروس ایمن هستید یا خیر؟ برای این کار کافی است آزمایش خون دهید و در صورتی که قبل یا بعد از بارداری متوجه ایمن نبودن بدنتان در برابر این بیماری شدید، از پزشک خود بخواهید تا شما را واکسینه کند. اگر در زمان بارداری متوجه این موضوع شدید، مهم است که به هیچ عنوان در معرض ابتلا به این ویروس قرار نگیرید.
به همین منظور از افراد دارای نشانه یا مبتلا به هرپس، مخصوصا کودکان دبستانی دوری کنید. مادران به هنگام بارداری نمی‌توانند واکسینه شوند زیرا واکسن حاوی ویروس‌های زنده می‌باشد که ممکن است سلامتی جنین را به خطر بیندازد. در این دوره باید به شدت مراقب سلامتی خود باشید و در راستای تشدید قوای ایمنی بدن تلاش کنید، به همین منظور لازم است از استرس دوری کرده و مواد غذایی حاوی ویتامین C مصرف کنید.
درمان خانگی زونا در بارداری
در واقع بهترین روش برای درمان زونا در بارداری استفاده از درمان‌های خانگی و طب سنتی است زیرا کمترین خطرات و آسیب‌ها را برای جنین دارد. خوب است بدانید که از این درمان‌ها به عنوان مکمل درمان اصلی یاد می‌شود و برای استفاده از آن حتما باید با پزشک مشورت کنید تا مشکلی برای شما یا فرزندتان ایجاد نشود. در ادامه به معرفی برخی از روش‌های درمان خانگی می‌پردازیم:
حجامت
برای درمان این بیماری حجامت عام در فواصل 1 تا 2 هفته‌ای توصیه می‌شود. همچنین می‌توان حجامت را در محل تجمع تاول‌ها با خراش‌های بیشتر ولی ظریف‌‌تر انجام داد. بهتر است این حجامت با فاصله 1 هفته‌ای یا حتی 2 بار در هفته تکرار شود تا زمانی که تمامی علائم زونا کاهش یا از بین برود. قابل توجه است که اکثر علائم بعد از اولین حجامت از بین می‌روند.
مصرف میوه و سبزی‌ها
برای تقویت سیسم ایمنی بدن از میوه‌های تازه، سبزیجات تازه و عصاره آن‌ها مخصوصا آب هویج استفاده کنید تا بتوانید با این بیماری مقابله کنید.
زالو درمانی
استفاده از این روش نیز مانند انجام حجامت بسیار مؤثر است. 5 تا 7 عدد زالو را به اطراف محل تاول‌ها انداخته تا آن منطقه را پاکسازی کنند.
استفاده از ضماد گیاهی خرفه یا گشنیز
گیاه خرفه یا گشنیز را کوبیده و به صورت ضماد بر روی محل مورد نظر بمالید. این روش در تسکین درد و خارش ناشی از زونا بسیار مؤثر است.
تذکر:
- استفاده از دوسین به صورت خوراکی (ترکیب یک واحد سیاهدانه نیم‌کوب و 3 واحد عسل) است.
- حمام جودوسر به صورت پودری یک روش درمانی قدیمی است.
درمان هرپس زوستر در بارداری
در صورتی که باردار هستید و به این بیماری دچار شدید می‌توانید برای تسکین درد و تب از استامینوفن استفاده کنید. همچنین استفاده از کرم کالامین بر روی عارضه‌های پوستی ناشی از زونا، در کاهش خارش و درد کمک کننده است. ممکن است در صورت تشخیص زونا، پزشک تزریق آمپول vzig را تجویز کند. تزریق این دارو ایمنی بدن را افزایش داده و پادزهر این بیماری را در بدنتان به جریان می‌اندازد، عفونت را کم کرده و موجب تسریع در بهبودی می‌شود.
برای نتیجه‌گیری بهتر می‌بایست این تزریق را بین 72 ساعت تا 10 روز بعد از مشاهده علائم انجام داد. ضمنا پزشک ممکن است برای بهبود حالتان آنتی‌ویروس تجویز کند و بهتر است زمانی این تجویز صورت بگیرد که عمر دانه‌ها به 3 روز نرسیده باشد تا بهترین و مناسب‌ترین عملکرد را از خود نشان دهد. مصرف این دارو به مانند داروی زگیل تناسلی در زمان بارداری بلامانع است و خطری برای جنین ندارد.
امیدواریم مطالب فوق برای شما همراهان عزیز و همیشگی مفید بوده باشد. ممنون می‌شویم نظرها و پیشنهادهای خود را با ما در میان بگذارید.
تیم محتوای ژرسه
منابع:
