اختلال سلوک در کودکان از علائم تا علت و درمان
اختلال سلوک (Conduct disorder) یا به اختصار CD به یک بیماری روانی یا گروهی از مشکلات رفتاری و عاطفی در بچه‌ها اشاره دارد. در اصل به رفتار نامناسب و غیر طبیعی گفته می‌شود که در کودکان یا نوجوانان می‌باشد که به همراه حالاتی مانند بدخواهی، بدجنسی و حالت پرخاشگری باشد که حقوق دیگران را پایمال کند. در چنین حالتی کودک دچار اختلال سلوک شده است که بزرگسالان، کودکان را در این موقعیت بی‌تربیت یا بزهکار می‌خوانند و موجب افزایش اختلال در آنها می‌شوند.
عناوینی که با هم در ادامه می‌خوانیم:
مختصری در مورد اختلال سلوک در کودکان
به مجموعه‌ای از رفتارهای مستمر و مداوم که حقوق دیگران متناسب با سن فرد و جامعه از بین می‌رود، گفته می‌شود. اختلال سلوک در کودکان شامل رفتار‌هایی می‌باشد که خشن یا پرخاشگرانه بوده یا حالت خشونت عمدی و بی‌رحمانه با افراد است.
اگر فرزند دارای اختلال رفتاری است، ممکن است جسور و با اعتماد به نفس به نظر برسد اما در واقعیت کودکانی که اختلال رفتاری دارند، اغلب احساس ناامنی و ترس می‌کنند و به طور نادرست معتقدند که از طرف مردم در خطر هستند و هر عاملی را تهدیدکننده تلقی می‌کنند. بنابراین والدین باید بسیار بیشتر از قبل رفتار و محیط کودک را کنترل و بررسی کنند. قابل توجه است که کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال رفتاری در پیروی از قوانین، احترام به حقوق دیگران، نشان دادن همدلی و رفتار قابل قبول از نظر اجتماعی مشکل زیادی دارند.
علائم اختلال سلوک در کودکان
توجه داشته باشید که تمامی علائم در کودک مبتلا به اختلال رفتاری نمی‌باشد و ممکن است تنها چند علامت را داشته باشد. لازم به ذکر است که حداقل 12 ماه نیاز به بررسی رفتارهای کودک در میان افراد مختلف و محیط‌های متفاوت است تا از اختلال سلوک مطمئن شویم. در زیر به چند علامت اختلال رفتاری اشاره می‌کنیم:
- پرخاشگری به مردم و حیوانات: این حالت معمولا با زورگویی و تهدید همراه است و جزء اولین افرادی هستند که درگیری‌های فیزیکی را شروع می‌کنند. همچنین از وسایل خطرناک مانند چاقو، چوب و سنگ کمک می‌گیرند و در رفتار آنها حالت بی‌رحمی وجود دارد.
- تخریب اموال: در این رفتار کودک به صورت عمدی به اموال آسیب وارد می‌کند و آنها را تخریب یا آتش می‌زند.
- دزدی: کودک با زور یا درگیری فیزیکی دزدی و سرقت انجام می‌دهد و برای منافع شخصی خود دروغ گفته و حقوق دیگران را زیر پا می‌گذارد.
- بی عاطفگی: فرد به احساسات و واکنش دیگران احترامی نمی‌گذارد و برای او اصلا مهم نیست.
بیشتر بدانید: ترس کودکان و بهترین راه مقابله و کاهش آن
تقسیم‌بندی اختلال سلوک در کودکان
اختلال رفتاری براساس سن به سه نوع اختلال طبقه‌بندی می‌شوند:
- آغاز در کودکی: در این سن کودک تا قبل از 10 سالگی حداقل یکی از علائم اصلی را نشان می‌دهد.
- آغاز در نوجوانی: در این حالت قبل از 10 سالگی کودک کاملا طبیعی می‌باشد و در سن نوجوانی اختلالات ایجاد می‌شود که معمولا این گونه افراد پرخاشگری فیزیکی کمتری دارند.
- آغاز نامشخص: در این حالت متوجه اختلال رفتاری کودک می‌شویم اما اطلاعات برای اینکه در چه سنی اختلال سلوک ایجاد شده است را نداریم.
تذکر:
- برخی از کودکان مبتلا به اختلال سلوک دچار احساسات محدود اجتماعی هستند یعنی در جامعه بی‌احساس توصیف می‌شوند.
- پسرانی که مبتلا به اختلال رفتاری هستند بیشتر رفتارهای مخرب و پرخاشگرانه از خود نشان می‌دهند. در حالی که دختران رفتار فریبکارانه دارند و سعی بر این دارند که قوانین را نقص کنند.
علت رفتارهای نامناسب کودکان
- ژنتیک: عوامل ژنتیکی و محیطی ممکن است، در ایجاد اختلال سلوک نقش داشته باشند.
- آسیب به لوب جلویی مغز: قسمت جلوی مغز با اختلال سلوک ارتباط مستقیم دارد چرا که قسمت پیشانی مغز توانایی حل مسئله، حافظه و بیان عاطفی است. اختلال در لوب پیشانی مغز ممکن است ژنتیکی یا ارثی باشد یا حتی ممکن است ناشی از آسیب مغزی باشد.
- کودک آزاری: کودکانی که در معرض خشونت طولانی از طرف والدین و دیگر اعضا قرار می‌گیرند، بیشتر در معرض ابتلا به اختلال رفتاری هستند.
- ضعف تربیتی: با نداشتن اطلاعات کافی در تربیت فرزند و استفاده از روش‌های تنبیهی موجب اختلال رفتاری در کودکان می‌شویم.
- فقر: محرومیت‌های اقتصادی و اجتماعی، بیکاری، انزوای اجتماعی می‌تواند یکی از بزرگترین عوامل شکل گیری اختلال سلوک باشند. از طرفی دیگر عدم وجود گروه‌های اجتماعی حمایت کننده این مورد را تشدید می‌کند.
دلایل دیگر رفتارهای نامناسب کودکان
- عوامل نوروپسیکولوژیک: در این حالت اختلال با نقص‌های نوروپسیکولوژیک در عملکرد شناختی و نقص در فعالیت‌های اجرایی و ضریب هوشی کلامی و حافظه همراه است. ضریب هوشی پایین نیز با اختلال سلوک ارتباط دارد. لازم است بدانید که این مشکلی ارتباطی با عوامل اجتماعی و اقتصادی مانند فقر، نژاد، قومیت و کم سوادی ندارد.
- عوامل پیش از تولد: دوران بارداری نیز در ایجاد اختلال سلوک تاثیر زیادی دارد. مواردی مانند سیگار کشیدن، مصرف الکل در دوران بارداری و سوء تغذیه می‌تواند در اختلال سلوک در کودکان نقش ایفا کند.
- محیط خانوادگی و روابط بین والدین و فرزندان: مطالعات نشان می‌دهد که عوامل محیطی تاثیر بسیار زیادی در اختلال سلوک کودکان دارد که می‌تواند شامل بیکاری والدین، اختلال شخصیت ضد اجتماعی یکی از اعضا خانواده، تعویض مکرر سر پرستان کودک و بدرفتاری با او باشد.
- تاثیر دوستان و رسانه‌های عمومی: اکثر کودکان به علت قرار داشتن در میان دوستان پرخاشگر و ضد اجتماعی یا رسانه‌های عمومی به اختلال سلوک مبتلا می‌شوند. تحقیقات نشان می‌دهد که معاشرت با نوجوانانی که رفتار خشونت آمیز دارد، باعث افزایش بزهکاری در جامعه می‌شود.
بیشتر بدانید: استرس در کودکان از علائم تا کنترل آن
درمان بیماری
در صورتی که کودک دچار اختلال سلوک است باید با پزشک متخصص و روانشناس با تجربه مشورت کنید. در این شرایط روانشناس متخصص از والدین و افرادی که کودک را می‌شناسند، سوال می‌پرسد. مشکلات رفتاری که در کودک دیده می‌شود، باید حداقل دو مورد از علائم اختلال سلوک را طی 12 ماه گذشته دارا باشد و به شکل چشمگیری آسیب رساننده باشد. متخصص، فاکتور‌های متفاوتی مانند محیط و شرایط را نیز بررسی می‌کند.
همان‌طور که گفتیم بچه‌هایی که این رفتارها را از خود نشان می‌دهند باید توسط یک متخصص مجرب و روانشناس مورد ارزیابی قرار بگیرند. بسیاری از بچه‌های مبتلا به اختلال سلوک ممکن است بیماری‌های همزمانی مانند اختلالات خلقی، اضطراب، اختلال اضطراب پس از سانحه، سوءمصرف مواد، کم توجهی، بیش فعالی، مشکلات یادگیری یا اختلالات فکری داشته باشند که قابل درمان است. در صورت عدم اقدام به درمان سریع مشکلات مداوم و بیشتری به وجود می‌آید. بدون درمان نیز جوانان مبتلا به اختلال رفتاری قادر به انطباق با نیازمندی‌ها نیستند و در روابط خود دچار اختلال می‌باشند. درمان اختلال سلوک متناسب با سن فرد و علائم آن متفاوت است. اختلال سلوک گاهی اوقات می‌تواند منجر به سایر اختلالات روانی مانند افسردگی شود، بنابراین درمان به موقع برای کودکان یک مسئله مهم و ضروری است.
تذکر: درمان اغلب طولانی می‌باشد چرا که برای تغییر در رفتار و شخصیت کودک نیاز به زمان است.
امیدواریم مطالب فوق برای شما همراهان و والدین عزیز مفید و کاربردی بوده باشد. ممنون می‌شویم نظرها و پیشنهادهای خود را با ما در میان بگذارید.
تیم محتوای ژرسه
منبع: webmd
