ناباروری زوجین
احتمال ناباروری در مردان و زنان به یک اندازه است. در این مطلب قصد داریم در خصوص مهمترین عوامل موثر بر ناباروری در زنان و مردان صحبت نماییم.
عوامل موثر بر ناباروری زوجین
عوامل متعددی ناباروری را در زوجین تحت تاثیر قرار میدهد که برخی عوامل بهطور یکسان در زن و مرد وجود دارد و موجب ناباروری میشود و یکسری عوامل فقط خاص زن یا مرد هستند.
عوامل اختصاصی در ناباروری زنان
اختلال در تخمک گذاری
مهمترین و شایعترین عامل ناباروری در زنان اختلال در تخمک گذاری میباشد. بهطور میانگین این عامل ۳۹ درصد از علل ناباروری را در زنان تحت تاثیر قرار میدهد. لازم است تخمک گذاری صورت بگیرد تا لقاح انجام شود و زن باردار شود. در برخی زنان تخمک گذاری صورت نمیگیرد و بهطور نامنظم و کم تخمک گذاری صورت میگیرد.
بنابراین سیکل ماهیانه نامنظم دارند و اصلا عادت ماهانه نمیشوند. گاها دیده میشود عادت ماهانه در زنان رخ میدهد اما زن با اختلال در تخمک گذاری مواجه است.
عوامل ایمونولوژیک و دستگاه ایمنی بدن
عوامل ایمونولوژیک و دستگاه ایمنی بدن نیز میتوانند نقش مهمی در باروری فرد داشته باشند. در برخی زنان مادهای تحت عنوان آنتی بادی بر علیه اسپرم مرد ترشح میشود که سبب از بین بردن اسپرم میگردد و آنها را غیر فعال میکند. حتی موجب سقط خود به خودی جنینی میگردد.
اختلال در لولههای رحمی
گاها بسته بودن لولههای رحم در زنان موجب میشود اسپرم نتواند به تخمک برسد. از مهمترین عواملی که سبب بسته شدن لولههای رحمی میشود عفونت، آندومتریوز و چسبندگیهای بعد از عمل جراحی میباشد.
آندومترویوز
۷۰ درصد زنان دارای آندومتریوز به ناباروری مبتلا هستند که بهطور کلی علت ۱۳ درصد ناباروریهای زنان مربوط به آندومتریوز است. در این بیماری آندومتر یا سنگفرش رحم رشد زیاد میکند و لولههای رحم را نیز پوشش میدهد و موجب بسته شدن آن میشود. از این طریق آندومتریوز موجب اختلال در تخمک گذاری میشوند.
اختلال در گردن رحم
اختلال در گردن رحم موجب ناباروری میشود که موجب مشکلات جسمی، عفونت گردن رحم و کیفیت نامناسب ترشحات رحم میشود. تومورهای بدخیم رحم و در برخی موارد جای زخمهای موجود در دیواره رحم میتواند موجب ناباروری گردد.
عوامل اختصاصی موثر بر ناباروری مردان
واریکوسل
یکی از شایعترین دلایل ناباروری درمردان واریکوسل است. واریکوسل در نتیجه پیچ خوردگی و اتساع وریدهایی بیضه ایجاد میشود. این بیماری سبب آسیبهای جدی در بیضه میشود بهطوریکه قادر به تولید منی سالم نیست.
ناهنجاری ساختار بدن
بسته بودن لولههای دفران و اپیدیدم موجب ممانعت از خروج اسپرم میشود. بسته شدن این لولهها میتواند نتیجه عواملی چون نقض ژنتیکی، عوامل مادرزادی و التهاب دستگاه ادراری و تناسلی رخ دهد.
مشکلات مربوط به اسپرم
عدم بلوغ اسپرم، تعداد اسپرم کم، اسپرم غیر طبیعی و عدم توانایی حرکت مناسب اسپرم که در نتیجه بیماریهای عفونی مثل اوریون رخ میدهد و مجاری تناسلی را ملتهب میکند و سبب از بین رفتن بیضهها میشود، میتواند موجب ناباروری شود.
مشکلات دستگاه ایمنی
گاها بدن برخی از مردان آنتی بادی علیه خودش میسازد که باعث کاهش حرکت اسپرم و بهم چسبیدن اسپرم میشود.
مشکلات هورمونی
تولید نامناسب هورمونهای مردانه یکی از دلایل ناباروری در مردان است که میتواند تولید تستوسترون و تولید اسپرم را در مردان تحت تاثیر قرار دهد.
عوامل مشترک موثر بر ناباروری زوجین
عوامل فیزیکی
امواج الکترومغناطیسی حاصل از تلفن همراه، رادیو و تلویزیون میتواند تکثیر و فعالیت سلولها را تحت تاثیر قرار دهد، بهطوریکه کیفیت اسپرم و تخمک میتواند تحت تاثیر این عوامل قرار بگیرد. در مقابل این امواج الکترومغناطیسی دی ان ای سلول آسیب میبیند و تخریب میشود. بنابراین بهتر است مراقب این امواج باشید و خود را کمتر در معرض آن قرار دهید.
استرس و فشارهای روحی و روانی
عوارضی مانند ناباروری، سقط جنین و زایمان زودرس از عوارض استرس میباشد. هورمونهای محرک تولید کننده اسپرم به شدت تحت تاثیر اسپرم قرار میگیرد. در زمانیکه فرد تمرینهای سخت انجام میدهد و بیش از حد خسته است و تحت تاثیر فشارهای روانی زیاد هستند تولید اسپرم تحت تاثیر قرار میگیرد و کاهش مییابد.
باروری به شدت تحت تاثیر استرس قرار دارد، بنابراین بهتر است تا جایی که میتوانید در محیطهای آرام و دور از تنش قرار بگیرید و چنانچه با تنش مواجه شدید سعی کنید در هر موقعیتی آرام باشید.
استفاده از داروهای غیر مجاز و تمرینات بسیار سنگین ورزشی
تمرینات بسیار سنگین ورزشی میتواند از عوامل موثر بر ناباروری در مردان و زنان شود. استفاده از داروهای غیر مجاز، دوندگان ماراتون و زنان و مردانی که در معرض تمرینات ورزشی بسیار سنگین قرار دارد احتمال رخ دادن ناباروری در آنها بالاست.
سبک زندگی و تغذیه
نحوه زندگی و تغذیه فرد نیز تاثیر بسزایی روی باروری فرد دارد. چاقی، لاغری مفرط، کمبود یکسری ویتامینها و مواد غذایی و مصرف زیاد فست فود همه این عوامل میتواند باروری فرد را تحت تاثیر قرار دهد.
بهتر است فرد برای مقابله با ناباروری همیشه وزن خود را متعادل نگه دارد. کاهش وزن میتواند موجب بهبود باروری فرد گردد. بهطوریکه تحقیقات نشان میدهد زنانی که دارای شاخص توده بدنی ۳۹-۲۵ هستند دو برابر سایر افراد در معرض ابتلا به ناباروری هستند.
مصرف سیگار، قلیان و مواد مخدر
مصرف سیگار، قلیان و مواد مخدر میتواند هم در مردان و هم در زنان به میزان قابل توجهی شانس باروری را کاهش دهد. تحقیقات نشان میدهد بین تعداد سیگار مصرفی و ناباروری در مردان و زنان رابطه مستقیمی وجود دارد و هر چه سن فرد بیشتر میشود، احتمال کاهش باروری ناشی از مصرف سیگار بیشتر میشود.