سقط جنین، از علائم تا پیشگیری با نکات قابل توجه

سقط جنین چه نشانه‌ها و علائمی دارد؟ این سؤالی است که هر خانم بارداری ممکن است از خودش بپرسد. سقط از نگرانی‌های متداولی است که همراه هر زن بارداری وجود دارد. با دانستن نشانه‌ها و راه‌های پیشگیری از سقط جنین می‌توان به حفظ سلامتی مادر و جنین کمک کرد. پیشنهاد می‌کنیم با ما همراه باشید تا این موضوع را بررسی کنیم.

بارداری تا سقط جنین

بارداری با عمل لقاح صورت می‌گیرد. لقاح یعنی ترکیب تخمک و اسپرم با یکدیگر و ایجاد تخم، با انجام این عمل بارداری شروع می‌شود. طول دوره بارداری طبیعی از زمان لقاح تا زایمان ۲۸۰ روز یا ده ماه قمری و بین ۳۸ تا ۴۲ هفته از اولین روز آخرین قاعدگی محاسبه می‌شود. انتظار می‌رود یک بارداری سالم و طبیعی به زایمان ختم شود. سقط به ختم دوران بارداری قبل از ۲۰ هفته بارداری (۳ ماهگی) گفته می‌شود. حدود ۱۵% الی ۲۵% از حاملگی‌ها با سقط جنین پایان می‌یابد. بیش از ۸۰% سقط جنین در طی ۳ ماه اول بارداری رخ می‌دهد.

علل سقط جنین

مهمترین علت سقط وجود ناهنجاری‌های کروموزومی است. براساس نظام طبیعت، موجودی که منطبق با آن نباشد و قابلیت تطابق نداشته باشد، خودبه‌خود از بین می‌رود.

به‌ طور کلی علت سقط به دو بخش مادری و جنینی تقسیم می‌شود. علت مادری می‌تواند به دلیل مشکلات رحمی، بیماری‌های مزمن یا برخی از بیماری‌های حاد باشد. علت‌های جنینی نیز شامل مشکلات کروموزومی است.

انواع سقط

از نظر علمی سقط به چند دسته تقسیم می‌شود:

• سقط خودبه‌خودی: یعنی بدون هیچ‌گونه تحریک خاصی سقط صورت می‌گیرد. اغلب سقط‌های خودبه‌خودی به دلیل مشکلات کروموزومی جنین است.
• سقط اجتناب‌‌ناپذیر: زمانی رخ می‌دهد که هیچ اقدامی جهت جلوگیری از آن امکان‌پذیر نیست.
• سقط فراموش‌ شده: زمانی است که جنین مرده است ولی از بدن مادر خارج نشده و علامت‌های سقط وجود ندارند.
• سقط‌های عمدی: زمانی است که به دلایل پزشکی (ناهنجاری‌های کروموزومی جنین و خطرات جانی مادر) یا بنا به میل مادر اقدام به سقط می‌شود.

علائم و نشانه‌های سقط جنین

سقط دارای نشانه‌هایی است که با داشتن هر یک از آن‌ها بایستی به پزشک مراجعه نمود. این علائم شامل:

۱- لکه‌بینی یا خونریزی: هنگام بارداری خونریزی‌های قاعدگی (عادت ماهیانه یا پریود) قطع می‌شود و یکی از علائم بارداری قطع آن است. هنگامی‌که بارداری تائید می‌شود، انتظار داریم هیچ‌گونه خونریزی وجود نداشته باشد. بنابراین در صورت وجود این علامت بلافاصله به پزشک مراجعه نمایید. البته این را هم به یاد داشته باشید که حدود ۳۰ درصد خانم‌ها در بارداری خونریزی دارند ولی فرزند خود را از دست نمی‌دهند.

مقاله مرتبط: لکه بینی در بارداری و علائم آن

۲- درد زیر دل و کمردرد: درد در این نواحی ممکن است اولین علامت سقط باشد و پس‌ از آن لکه‌بینی و خونریزی پدید آید. بنابراین هرگونه درد در این نواحی را به پزشک خود اطلاع دهید. البته علت این درد ممکن است فقط تغییرات هورمونی در اثر بارداری باشد. تشخیص این امر با پزشک معالج است.

۳- تغییر در علائم بارداری: هنگامی‌ که به‌ طور ناگهانی نشانه‌های بارداری کاهش‌ یافته یا از بین بروند بایستی به پزشک مراجعه نمایید. از بین رفتن هورمون‌های بارداری و سقط جنین از عواملی است که باعث می‌شوند تا علائم بارداری (تهوع و استفراغ) از بین بروند.

مقاله مرتبط: هفته‌های بارداری، علائم و تغییرات هفته به هفته در بدن با تصویر

هیچ‌ یک از نشانه‌های ذکر شده دلیل قطعی مبنی بر سقط نیست. تشخیص نهایی توسط پزشک و بررسی‌های پاراکلینیک است. در صورت بروز هر یک از نشانه‌ها با پزشک تماس بگیرید.

تذکر: درد شکم، تب، ضعف، درد پشت و گرفتگی شدید در ناحیه شکم از دیگر نشانه‌های سقط جنین است. همچنین در صورت مشاهده هریک از علائم، سریع به پزشک زنان مراجعه کنید.

در چه مواقعی سقط اتفاق می‌افتد؟

در اغلب موارد زمانی اتفاق می‌افتد که کودک دارای مشکلات ژنتیکی مرگبار باشد، مانند تولید و رشد غیرطبیعی کروموزوم‌ها که معمولاً این مشکلات به مادر مربوط نیست. سقط جنین عموماً بین ۸ تا ۱۲ هفته اول بارداری رخ می‌دهد.

سایر علل سقط جنین

• عفونت
• بیماری خودایمنی
• مشکلات فیزیکی مادر
• ناهنجاری‌های رحم

چه زنانی بیشتر در معرض خطر هستند؟

• سن بالای 35 سال
• داشتن بیماری خاص مانند تیروئید و دیابت
• سابقه 3 یا 4 سقط جنین
• ضعف رحمی(cervical insufficiency)

گاهی سقط جنین به دلیل بافت ضعیف گردن رحم است. قبل‌از بارداری دهانه رحم که به سمت واژن باز می‌شود، بسته و محکم است. اگر گردن رحم ناقص باشد رحم ممکن است خیلی زود باز شود و موجب تولد زودرس یا سقط جنین شود. اگر دهانه رحم شما دچار مشکل باشد ممکن است در اوایل بارداری نشانه‌ای نداشته باشید اما این مشکل بین هفته ۱۴ تا ۲۰ مشاهده می‌شود. برای رفع این نقص متخصص زنان به شما سونوگرافی مکرر و بستن دهانه‌ رحم را با عمل بخیه یا سرکلاژ توصیه می‌کند.

اقدامات پیشگیری‌ کننده

می‌توان با مراجعه به پزشک از این اقدامات آگاه شده و آن‌ها را به کار گرفت. توصیه پزشکان در این خصوص شامل:

1. مراجعه جهت دریافت اسیدفولیک به‌منظور کاهش خطر اختلالات سیستم عصبی جنین
2. تکمیل واکسیناسیون‌های مورد لزوم
3. غربالگری بیماری‌های ژنتیکی
4. بررسی بیماری‌های مزمن مادر که احتمال سقط را به وجود می‌آورند نظیر صرع، لوپوس و بیماری‌های مربوط به غده تیروئید
5. بررسی آزمایشگاهی مربوط به بیماری‌های مقاربتی نظیر سوزاک، سفلیس، تب‌خال تناسلی و ایدز
6. محدودیت در مصرف کافئین مانند قهوه
7. عدم مصرف الکل و مواد مخدر و محرک
8. پیشگیری از قرار گرفتن در برابر اشعه ایکس و سموم و حشره‌کش‌های قوی
9. کنترل استرس و بهبود وضعیت روحی.
10. مصرف غذاهای سالم و طبیعی

البته امکان دارد بنا به شرایط افراد توصیه‌های دیگری نیز انجام گیرد.

مقاله مرتبط: بیماری لوپوس از علت تا علائم و روش‌های درمان خانگی

تذکر:

• حداقل ۴۰۰ میلی‌گرم اسیدفولیک هر روز تا ۲ ماه قبل‌از بارداری باید مصرف شود.
• مصرف کافئین خود را به ۱ تا ۲ فنجان در روز محدود کنید.

مواردی که بهتر است اجتناب کنید

• از استنشاق و استعمال موادی مانند آرسنیک، سرب، فرمالدنید، بنزن و اتیلن‌اکسید دوری کنید.
• ورزش‌های سنگین و پرخطر انجام ندهید.
• به طور طبیعی شما روزانه نیاز به ۳۰ دقیقه ورزش دارید. بهتر است در خصوص نوع ورزش خود با پزشک مشورت کنید.

به این نکات توجه کنید:

• کمربند ایمنی خود را در هنگام رانندگی ببندید.
• قبل‌از مصرف هر گونه دارویی از جمله داروهای بدون نسخه، با پزشک خود مشورت کنید.
• به دنبال شناخت عوامل پیش زمینه‌ای باشید.
• اگر در بارداری گذشته‌ خود سقط جنین داشته‌اید به دنبال شناسایی و درمان علل آن باشید، شاید به دلیل واکنش خود ایمنی بدن یا عدم تعادل هورمونی این اتفاق افتاده باشد. علل پیش زمینه‌ای را با مراجعه به پزشک درمان و کنترل کنید.

چگونه سقط جنین تشخیص و درمان می‌شود؟

پزشک زنان در ابتدا یک آزمایش لگن تجویز می‌کند که سقط جنین را تأیید کند. اگر رحم خالی باشد و سقط کامل اتفاق افتاده باشد، نیازی به درمان بیشتر نیست. گاهی همه‌ جنین از رحم خارج نمی‌شود که در این صورت دهانه رحم را باز کرده و بافت جنینی را خارج می‌کنند. عدم خروج کامل موجب عفونت در رحم می‌شود.

آیا داشتن سقط جنین نشان از مشکل در باروری است؟

خیر، داشتن یک سقط جنین لزوماً به این معنی نیست که شما مشکلی در باروری دارید. از این‌ها گذشته زنانی که بیش از ۳ بار تجربه‌ سقط داشته‌اند نیز توان باروری مجدد را دارند.

اگر دو بار سقط داشته‌اید با مراجعه به پزشک زنان و انجام آزمایشات عوامل زمینه‌ای که در این اتفاق دخیل بوده‌اند را رفع یا کنترل کنید.

پزشک ممکن است پروژسترون (هورمون مورد نیاز برای افزایش توان باروری است) را تجویز کند.

مقاله مرتبط: هورمون پروژسترون چیست و چه وظایفی دارد؟

برای بارداری مجدد چه زمانی مناسب است؟

ابتدا برای تعیین وقت با پزشک زنان مشورت کنید. بعضی از متخصصان توصیه می‌کنند از یک دوره‎ عادت ماهیانه تا سه ماه صبر کنید.

امیدواریم مطالب فوق برای شما همراهان عزیز گویا و مفید بوده باشد. ممنون می‌شویم نظرها و پیشنهادهای خود را با ما در میان بگذارید.

تیم محتوای ژرسه

منبع: medlineplus