سندروم تخمدان پلی‌کیستیک و نکاتی قابل توجه
سندورم پلی‌کیستیک یکی از سندروم‌ها و بیماری‌های زنان است که در سال‌های اخیر بسیار شایع شده است. این سندروم در دختران مجرد نیز زیاد است. ممکن است شما دچار این بیماری باشید ولی اصلا از وجود آن خبردار نباشید. در این مطلب به موضوع سندروم تخمدان پلی‌کیستیک می‌پردازیم و درباره‌ی علائم و راه‌های تشخیص و درمان آن صحبت می‌کنیم.
تخمدان پلی‌کیستیک چرا و چگونه ایجاد می‌گردد؟
این سندروم معمولا با بزرگ شدن یکی از تخمدان‌ها و ضخیم شدن سطح آن همراه می‌باشد. تخمدان پلی‌کیستیک دلیل خاص و مشخصی ندارد و تا به حال علت آن شناسایی نشده است.
به طور کلی این سندروم پلی‌کیستیک در زنان چاق بیشتر دیده می‌شود. در واقع تخمدان پلی‌کیستیک به دلیل افزایش هورمون آندروژن اتفاق می‌افتد. افرادی که دچار این بیماری هستند، معمولا دارای قاعدگی‌های منظمی نمی‌باشند و با تاخیر پریود می‌شوند.
تنبلی تخمدان باعث می‌شود تا فرد تخمک‌گذاری ماهانه و پی در پی نداشته باشد. این مشکل سبب اختلال در قاعدگی و نازایی می‌شود. معمولا در افراد دچار به این بیماری پرمویی نیز دیده می‌شود.
ترشح نوعی هورمون از غدد هیپوتالاموس و هیپوفیز، افزایش مجموعه‌ای از هورمون‌های تخمدان، افزایش هورمون استروژن محیطی، افزایش هورمون آدرنال و افزایش هورمون انسولین از عوامل موثر در ایجاد تخمدان پلی‌کیستیک می‌باشد.
سندروم پلی‌کیستیک یکی از مهمترین و شایع‌ترین عامل نازایی در بین زنان می‌باشد. در واقع این بیماری به دلیل ایجاد اختلال در تخمک‌گذاری، فرد بارور نمی‌شود و حاملگی انجام نمی‌شود.
کدام بیماری‌ها در کنار این سندروم ایجاد می‌شوند؟
زمانی که فرد دارای سندروم تخمدان پلی‌کیستیک می‌باشد، عوارض و مشکلات زیر به وجود می‌آید:
- اولین عوارض این سندروم پرمویی مردانه است. در بدن فرد بیمار به دلیل افزایش و بهم خوردن تعادل هورمون، هورمون‌های مردانه بیشتر می‌گردد و درنتیجه آن موهای زائد بدن بیشتر می‌شود.
- دومین عوارض این سندرم افزایش چربی و تجمع آن در مرکز بدن و نواحی شکم می‌باشد. اندازه و سایز دور کمر زیاد می‌شود. با ایجاد این عارضه ممکن است فرد دچار دیابت نوع دوم گردد. در واقع با وجود تجمع چربی‌ها انسولین به داخل سلول‌ها نفوذ نمی‌کند.
- بیماری‌های قلبی و عروقی نیز در کمین افراد دارای تنبلی تخمدان می‌باشد. همچنین پوست بدن این افراد چربی زیادی تولید میکند و ممکن است آکنه‌هایی روی صورت پدیدار گردد.
تذکر: التهاب شدید کبد و سقط جنین از عوارض سندروم تخمدان پلی‌کیستیک به شمار می‌روند.
بیشتر بدانید: سقط جنین، از علائم تا پیشگیری با نکات قابل توجه
تشخیص سندروم تخمدان پلی‌کیستیک
در این بیماری فرد زمانی که آزمایشات خون را انجام می‌دهد، می‌بیند که مقدار چربی بد خون و کلسترول بیشتر و میزان چربی خوب خون کمتر شده است.
در واقع افزایش چربی خون یکی از علائم شایع در سندروم تخمدان پلی‌کیستیک می‌باشد. افزایش فشارخون نیز از دیگر علائم این بیماریست. این افزایش خون ممکنه سبب بیماری‌های قلبی و عروقی گردد. مشکلات مفاصل و آرتروز نیز در این بیماران ایجاد می‌شود.
پرمویی صورت و آکنه از علائم سندروم پلی کیستیک تخمدان است
اگر دکتر بخواهد تخمدان پلی‌کیستیک را در بیمار به طور دقیق تشخیص دهد، قبل‌از هر چیز، آزمایشات خون را بررسی میکند. بررسی چربی خون و کلسترول در آزمایش‌ها بسیار مهم است.
دیگر مورد اصلی تاخیر در قاعدگی و نداشتن دوره قاعدگی منظم است. چنانچه فرد تخمک‌گذاری مرتب نداشته باشد با تطبیق دادن سایر آزمایش‌ها می‌توان به تنبلی تخمدان پی برد. اگر در آزمایش خون هورمون‌های تخمدان در مجموع افزایش یابند، پزشک می‌تواند سندروم را در فرد تشخیص دهد.
تذکر: معاینه لگن و سونوگرافی از روش‌های تشخیص سندروم تخمدان پلی‌کیستیک به شمار می‌روند.
برای درمان این سندروم باید چه کرد؟
افرادی که پلی‌کیستیک دارند، باید در طی سه مرحله درمان را شروع کنند. در این بیماران علاوه بر درمان نازایی و عدم تخمک‌گذاری باید دو مشکل پرمویی مردانه و کاهش هورمون استروژن نیز حل شود.
برای درمان پرمویی مردانه و آکنه باید فرد تحت درمان دارویی قرار بگیرید. در اصل در افرادی که دچار این مشکل هستند، موهای زائد در نواحی صورت، سینه و کشاله ران بیشتر می‌گردد.
دوره درمان این مشکل شش ماه می‌باشد، باید مراقب بود تا در این دوره بارداری رخ ندهد. البته در مواقعی که فرد مشکل حادی ندارد، می‌توان با قرص‌های ضد بارداری نیز آن را حل نمود. برای درمان هورمون مردانه نیز باید دارو درمانی صورت گیرد. اغلب مواقع با درمان پرمویی مردانه هورمون استروژن کاهش می‌یابد و این مشکل نیز حل می‌گردد.
در صورتی که فرد دچار تنبلی تخمدان حاد باشد، نازایی اتفاق می‌افتد. برای درمان نازایی در این افراد می‌توان از روش‌های القای تخمک‌گذاری استفاده کرد.
مقاله مرتبط: آزمایش‌های تشخیص ناباروری در زنان
معمولا به افراد دارای سندروم پلی‌کیستیک توصیه می‌شود تا قبل‌از ۲۵ سالگی باردار شوند. خوردن خوراکی‌های فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس برای این افراد بسیار مضر است. همچنین این افراد باید از مصرف مواد غذایی دارای مواد نگهدارنده خودداری کنند.
لقاح خارج از رحم
لقاح خارج از رحمی یکی از روش‌های بارداری برای افراد مبتلا به تنبلی تخمدان است. برخی از پزشکان حتی این روش را مهم‌تر از مصرف داروهایی مانند گنادوتروپین می‌دانند. پزشکان مواقعی که درمان دارویی با شکست مواجه شد، این روش را توصیه می‌کنند اما گران قیمت است.
روش‌های درمانی برای سندورم پلی‌کیستیک
- تغییر سبک زندگی: پزشک در مواردی که فرد چاق است، کاهش وزن در کنار انجام فعالیت‌های ورزشی را پیشنهاد می‌دهد.
- پروژسترون: مصرف این دارو به مدت 10 تا 14 روز یا 2 ماه می‌تواند دوره‌های قاعدگی را تنظیم کند و از سرطان آندومتر پیشگیری کند.
- قرص‌های ضدبارداری ترکیبی: این قرص‌ها حاوی استروژن و پروژسترون هستند که سبب کم شدن آندروژن و تنظیم استروژن می‌شوند. درنتیجه تنظیم هورمون‌ها خطر ابتلا به سرطان آندومتر را کاهش می‌دهد. همچنین به جای قرص می‌توانید از چسب پوستی یا حلقه واژن استفاده کنید که حاوی استروژن و پروژسترون است.
بیشتر بدانید: هورمون پروژسترون چیست و چه وظایفی دارد؟
تذکر:
- پزشک برای کمک به تخمک‌گذاری متفورمین، کلومیفن و گنادوتروپین را تجویز میکند.
- افرادی که مبتلا به تنبلی تخمدان هستند، بیشتر اوقات از ریزش موهای سر شکایت دارند.
درمان خانگی سندروم پلی‌کیستیک
- وزن را در حد نرمال و مطلوب حفظ کنید زیرا با کاهش سطح انسولین و آندروژن تخمک‌گذاری اتفاق می‌افتد.
- مصرف کربوهیدرات را محدود کنید چون رژیم‌های پرکربوهیدرات سطح انسولین را افزایش می‌دهد.
- ورزش باعث کاهش سطح قندخون می‌شود که در دراز مدت مقاومت به انسولین را درمان یا از آن جلوگیری میکند.
تذکر: در برخی از منابع مصرف دارچین و زردچوبه را در درمان تنبلی تخمدان موثر می‌دانند.
امیدواریم شما همراهان عزیز در مورد این سندروم سوال دیگری نداشته باشید. ممنون می‌شویم نظرها و پیشنهادهای خود را با ما در میان بگذارید.
تیم محتوای ژرسه
منبع: mayo clinic
