آب مروارید چیست؟ نکات پیشگیری و تشخیصی آن
یکی از اعضای مهم بدن که روزانه از آن برای دریافت اطلاعات از پیرامون خود استفاده می‌کنیم، چشم‌ها هستند. بروز هرگونه مشکل در بینایی ممکن است، موجب اختلال در زندگی روزمره شود. آب مروارید(کاتاراکت)، یکی از بیماری‌های مربوط به عدسی چشم است، یکی‌از این مشکلات است.
در ادامه به بررسی این اختلال می‌پردازیم:
تعریف آب مروارید(کاتاراکت)
به تار شدن عدسی چشم، آب مروارید می‌گویند که معمولا در افرادی با سن بالای ۴۰ سال رخ می‌دهد. در آب مروارید عدسی چشم که در حالت معمول شفاف است، تیره و تار می‌شود و کم شدن دید را به همراه دارد. به دلیل این‌که آب مروارید رتبه اول را در از دست رفتن بینایی داراست، مراجعه به پزشک برای درمان فوری آن الزامی است. پزشک طبق میزان پیشروی این اختلال، ممکن است عینک یا لنزهایی تجویز کند یا این‌که دستور به جراحی بدهد. جراحی کاتاراکت به این صورت انجام می‌شود که پزشک پروتز لنز داخل چشمی را جایگزین لنز طبیعی چشم می‌کند.
نشانه‌های آب مروارید
علائم آب مروارید در ابتدا ممکن است بسیار ناچیز باشند ولی با گذر زمان این نشانه‌ها بیشتر می‌شوند و امکان دید عادی را سلب می‌کند. آب مروارید معمولا با علائم زیر خود را نشان می‌دهد:
- تاری دید
- بالا رفتن زود به زود نمره‌ی چشم
- دوبینی
- حساسیت به نور
- کم شدن دید شب
- محوی یا متمایل به زرد شدن رنگ‌های اطراف
- کدر شدن ظاهر عدسی چشم
- دیدن هاله‌ای از نور در اطراف منبع نوری
بسته به نوع آب مروارید و نیز زمان ابتلا به آن، شدت بروز این نشانه‌ها متفاوت است. همچنین برخی از این علائم ممکن است نشان دهنده وجود بیماری دیگری باشد اما اگر دو یا چند علامت را همزمان با هم در خود مشاهده می‌کنید، حتما به متخصص چشم مراجعه فرمایید.
بیشتر بدانید: پف زیر چشم از علت تا علائم و نحوه درمان
انواع کاتاراکت
- آب مروارید هسته‌ای: در مرکز عدسی تشکیل می‌شود که به طور معمول با افزایش سن در ارتباط است.
- آب مروارید زیر کپسولی: در پشت عدسی ایجاد می‌شود و معمولا افراد مبتلا به دیابت یا مصرف کننده داروهای استروئیدی دچار آن می‌شوند.
- آب مروارید قشری: به صورت لکه‌های تیره و مثلثی در دور عدسی چشم تا اطراف هسته مرکزی قابل مشاهده است.
- آب مروارید ثانویه: در اثر اقداماتی چون جراحی چشم یا بیماری‌هایی مانند دیابت رخ می‌دهد.
- آب مروراید ناشی از آسیب دیدگی: آسیب رساندن به چشم در برخی موارد موجب بروز این نوع آب مروارید می‌گردد. حتی ممکن است بعد از گذشت مدت‌ها پس از آسیب دیدگی علائم بروز یابد.
- آب مروارید مادرزادی: بعضی از نوزادان با آب مروارید متولد می‌شوند. البته ممکن است در دوران کودکی نشانه‌ها پدیدار شوند. این نوع آب مروارید ریشه موروثی دارد.
- آب مروارید ناشی از تشعشع: پیامد قرارگیری در محیط حاوی اشعه است.
دلایل بروز مشکلات بینایی
وظیفه عدسی، متمرکز کردن نور روی شبکیه چشم است که به تشخیص اشیای دور و نزدیک کمک می‌کند. پروتئین موجود در عدسی موجب شفافیت آن می‌شود و این شفافیت به عبور نور منجر می‌شود. با افزایش سن این پروتئین‌ها به هم می‌چسبند و عدسی را تار می‌کنند. این تار شدن همان کاتاراکت است که اختلال در بینایی را به همراه دارد. البته کاتاراکت فقط به دلیل بالا رفتن سن ایجاد نمی‌شود، سایر دلایل عبارتند از:
- اشعه فرابنفش
- دیابت
- فشارخون
- چاقی
- مصرف دخانیات
- مصرف مشروبات الکلی
- جراحی چشم
- ژنتیک و علل ارثی
- نزدیک بینی شدید
- التهاب یا آسیب چشمی
- استفاده طولانی مدت از داروهای استروئیدی
- استفاده از داروی استاتین
تذکر: با توجه به موارد ذکر شده، توجه داشته باشید که آب مروارید می‌تواند در افراد جوان هم بروز یابد.
تشخیص آب مروارید
با مراجعه به پزشک مراحل زیر جهت تشخیص کاتاراکت انجام می‌شود:
- تست شناسایی دید: میزان توانایی دید با استفاده از چارت مخصوص سنجیده می‌شود.
- معاینه مردمک گشاد شده: ابتدا قطرهای در چشم شما ریخته می‌شود و پس از آن پزشک با استفاده از ذره‌بین به معاینه شبکیه و عصب نوری چشم می‌پردازد. تاری دید تا چند ساعت پس از این کار امری طبیعی است.
- اندازه‌گیری فشار درون چشم (تونومتری): قطرهای جهت بی‌حسی به چشم انداخته می‌شود و سپس پزشک فشار درون چشم را با استفاده از دستگاهی مخصوص اندازه‌گیری می‌کند.
این سه مورد از رایج‌ترین اقدامات تشخیصی برای کاتاراکت هستند. پزشک با توجه به صلاح دید خود می‌تواند برای تشخیص بهتر، موارد دیگری را اضافه کند.
پیشگیری از بیماری کاتاراکت
پیشگیری از بروز کاتاراکت روش مشخص و ثابت شده‌ای ندارد اما موارد زیر قابل توجه است:
- رژیم غذایی: مصرف گروهی از موادغذایی مانند تخم آفتابگردان و بادام، سبزی‌هایی مانند اسفناج، کلم و مواد خوراکی سرشار از امگا ۳ و همچنین استفاده از مکمل‌های غذایی حاوی ویتامین E و C در پیشگیری از این بیماری کمک می‌کنند.
بیشتر بدانید: سلامت بدن با فیتونوترینت ها و فواید آن ها
- عینک: استفاده از عینک‌های آفتابی و محافظتی در مکان‌هایی که اشعه فرابنفش در آنجا وجود دارد از بروز آب مروارید جلوگیری می‌کند.
جراحی کاتاراکت
همان‌طور که گفته شد، پزشک ممکن است با توجه به شرایط بیمار، 3 راه درمانی عینک، لنز و جراحی را پیشنهاد کند. از آنجایی که آب مروارید به آرامی موجب اختلال در بینایی و فعالیت‌های روزمره می‌شود، جراحی زمانی ضرورت می‌یابد که فرد بیمار از انجام راحت کارهای عادی خود مانند مطالعه یا رانندگی باز بماند. این نوع جراحی زمان کمی به طول می‌انجامد. مشورت با پزشک، شما را از زمان نیاز احتمالی به جراحی آگاه می‌کند.
انواع جراحی کاتاراکت
- برش کوچک: در این جراحی، پزشک برشی کوچک در قرنیه ایجاد می‌کند (این برش نیازی به بخیه ندارد) و از این طریق یک کاوشگر (پروب) را وارد چشم می‌کند. این کاوشگر به شکستن عدسی کمک می‌کند و پس از آن جراح می‌تواند کپسول عدسی را در جای خود قرار دهد و عدسی مصنوعی را در چشم جای‌گذاری کند. در افرادی که امکان استفاده از عدسی مصنوعی را ندارند، معمولا توصیه به استفاده از عینک یا لنز می‌شود.
- اکستراکپسولار: در این روش بر خلاف روش برش کوچک، برشی بزرگ در قرنیه ایجاد می‌شود تا پزشک بتواند عدسی را خارج کند. وجه تمایز این روش با روش قبلی، قرار دادن کپسول لنز برای پشتیبانی از عدسی مصنوعی است.
در این مقاله، یک دید کلی درباره آب مروارید به شما داده شد. مطلبی که باید مد نظر داشته باشید، این است که این بیماری با رسیدگی به موقع مشکل آفرین نیست پس در صورت مشاهده هرگونه علائم، با مراجعه بی‌درنگ به پزشک به درمان فوری آن اقدام کنید. ممنون می‌شویم نظرها و پیشنهادهای خود را با ما در میان بگذارید.
تیم محتوای ژرسه
منبع: mayo clinic
