گرمازدگی، پیشگیری تا درمان آن
با شروع فصل تابستان و گرم شدن هوا شرایط برای بروز بعضی مشکلات فراهم می‌شود، یکی از این مشکلات گرمازدگی است که هر ساله افرادی را راهی اورژانس می‌کند. گرما زدگی به حالتی میگویند که دمای بدن به بالای 40 درجه می‌رسد که در اثر نرسیدن آب کافی به بدن در گرمای بالا در سیستم کنترل درجه حرارت، نقص به وجود می‌آید. گرما زدگی یکی از جدی‌ترین آسیب‌های گرمایی است و با اینکه در اکثر مواقع خفیف است اما رسیدگی نکردن به موقع آن بسیار خطرناک است. همچنین در مواردی که شدید است سبب آسیب جدی به مغز و اندام‌های درونی می‌شود. اگر کنجکاو هستید که همه چیز درباره گرمازدگی را بدانید، پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این محتوا کاربردی همراه ما باشید.
عنوان‌هایی که خواهید خواند:
- علائم گرمازدگی
- علت گرمازدگی چیست؟
- انواع گرمازدگی
- عواملی که سبب حساسیت به گرما می‌شوند؟
- نحوه پیشگیری از گرمازدگی
- گرمازدگی را چطور تشخیص می‌دهند؟
- برخی از آسیب‌های گرمای شدید برای زنان باردار
- اگر کودک دچار گرمازدگی شود چکار باید کرد؟
- میوه‌هایی برای پیشگیری از گرمازدگی
- درمان‌های ساده خانگی برای گرما زدگی
علائم گرمازدگی
دمای بدن انسان همیشه یک عدد مشخصی دارد و این سیستم به طور منظم و هماهنگ کار می‌کند تا بتواند درجه حرارت بدن را در شرایط مختلف کنترل کند. با رسیدن به فصل‌های گرم سال، کنترل درجه حرارت بدن کمی سخت می‌شود زیرا نور خورشید به طور مستقیم می‌تابد. آب نقش یک خنک کننده عالی در مقابل گرمازدگی را ایفا می‌کند اما قرار گرفتن در معرض نور خورشید سبب عرق کردن زیاد و کم آب شدن بدن می‌شود. اگر شرایط برای گرما زدگی فراهم شود معمولا از طریق معاینه پزشک به راحتی قابل تشخیص است. همچنین نشانه‌های گرما زدگی امکان دارد یک دفعه یا با گذشت زمان خود را نشان دهند اما در کل علائم گرما زدگی عبارت است از:
- ضعف
- سرگیجه
- خستگی
- عرق کردن زیاد
- حالت تهوع
- سردرد
- گرفتگی عضلات
- نبض ضعیف
- افزایش ضربان قلب
- کاهش فشار خون
- خشک شدن پوست
- قرمزی پوست
- تیره شدن رنگ ادرار
- استفراغ
بیشتر بدانید: مواظبت از پوست در تابستان و نکاتی که باید بدانید
برخی دیگر از نشانه‌های گرمازدگی
- تنفس بسیار سریع
- سستی عضلات
- غش کردن
- پوست داغ
- تشنج
تذکر: در مواقعی که گرمازدگی به موقع تشخیص داده نشود و برای درمان اقدام نشود، خطرناک است زیرا سبب بیهوشی می‌شود.
علت گرمازدگی چیست؟
اگر گرمای بدن و گرمای محیط با هم ترکیب شوند به این حالت، دمای مرکزی میگویند که به معنای دمای داخلی بدن است که معمولا 37 درجه سانتیگراد می‌باشد. در صورتی که بدن در خنک کردن دمای مرکزی دچار مشکل شود، گرمازدگی رخ می‌دهد. وقتی که هوا گرم است بدن با عرق کردن سعی می‌کند، خود را خنک کند. گاهی بیش از حد ورزش کردن یا انجام کارهای سنگین، خود دلیلی بر گرمازدگی می‌شود. اگر بخواهیم دلایل دیگر گرما زدگی را بگوییم عبارتند از:
- کمبود آب: بدن با کاهش عرق کردن سبب حفظ درجه حرارت طبیعی بدن می‌شود.
- مصرف الکل: موجب بهم خوردن تنظیم دمای بدن می‌شود.
- لباس زیاد: پوشیدن لباس مخصوصا لباس‌هایی که اجازه نمی‌دهد، عرق از بدن به خوبی تبخیر شود.
انواع گرمازدگی
- گرمازدگی ناشی از فعالیت: این نوع گرمازدگی به علت فعالیت فیزیکی بیش از حد در شرایط گرم و مرطوب ایجاد می‌شود و با گذشت چند ساعت در بدن فرد، خود را نشان می‌دهد.
- گرمازدگی ناشی از شرایط بدنی: این عارضه را که با عنوان گرمازدگی کلاسیک هم می‌شناسند به علت فعالیت بدنی زیاد رخ نمی‌دهد، بلکه سن و وضعیت سلامت بدن در این نوع گرمازدگی موثر است. همچنین این نوع گرمازدگی تا چند روز در بدن فرد باقی می‌ماند.
عواملی که سبب حساسیت به گرما می‌شوند؟
گرمازدگی در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد اما برخی عوامل سبب حساسیت بیشتر به گرما می‌شوند که شامل:
- سن بالا یا کم: گرمازدگی در نوزادان و کودکان زیر 4 سال و بزرگسالان بالای 65 سال خطرناک‌تر است زیرا سیستم تنظیم درجه حرارت بدن در افراد کم سن هنوز کامل نشده است. از طرفی در افراد مسن به علت مصرف برخی داروها و بیماری احتمال دارد که سیستم بدن به خوبی کار نکند.
- داروهای خاص: داروهایی که سبب اختلال در واکنش مناسب بدن به گرما می‌شوند مانند داروهای مورد استفاده در درمان فشارخون و مشکلات قلبی، کاهش علائم آلرژی، مسکن و داروهای روان پریشی از جمله این موارد هستند.
مقاله مرتبط: حساسیت بهاری، از پیشگیری تا درمان با کمک طب سنتی
- چاقی: اضافه وزن در عملکرد و تنظیم درجه حرارت بدن نقش دارد و گرما بیشتر حفظ می‌شود.
- تغییرات ناگهانی دما: وقتی که به گرما عادت ندارید بدن مستعد ابتلا به مشکلاتی مانند گرمازدگی است. به طور مثال زمانی که به مسافرت می‌روید و از جای سرد وارد یک جای گرم می‌شوید، بدن چون فرصتی برای عادت کردن به این شرایط ندارد به مشکل بر می‌خورد.
- رطوبت بالا: زمانی که رطوبت بالا است عرق به خوبی تبخیر نمی‌شود و بدن در خنک کردن طبیعی به مشکل می‌خورد و گرمازدگی ایجاد می‌شود.
نحوه پیشگیری از گرمازدگی
برای اینکه بتوانید از گرمازدگی و سایر مشکلات مرتبط با گرما پیشگیری کنید، لازم است نکاتی را بدانید:
- لباس‌های سبک، خنک، نخی و گشاد بپوشید.
- برای جلوگیری از آفتاب سوختگی از عینک و کلاه و کرم ضد آفتاب استفاده کنید.
- مایعات به مقدار فراوان بنوشید.
- ماشینی که پارک است به شدت داغ است، داخل آن نشینید.
- در ساعتی که گرما شدید است، کار خاصی انجام ندهید و سعی کنید استراحت کنید.
- اگر دچار گرمازدگی شده‌اید در جاهای گرم نروید.
تذکر:
- یادتان باشد برای اینکه بدن به شرایط و آب و هوای جدید عادت کند به چند هفته زمان نیاز دارد.
- برای جلوگیری از کم آب شدن بدن روزانه 8 لیوان آب بنوشید.
گرمازدگی را چطور تشخیص می‌دهند؟
اگر پزشک تردید کند که فرد دچار گرمازدگی شده است یا خیر، برای اطمینان بیشتر آزمایش‌های زیر را تجویز می‌کند:
- آزمایش خون: برای بررسی سطح پتاسیم یا سدیم و گازهای موجود در خون.
- آزمایش ادرار: عملکرد کلیه را بررسی می‌کنند که گرمازدگی روی آن چه تاثیری دارد.
- عملکرد عضله: آسیب جدی به بافت عضلانی را مورد بررسی قرار می‌دهند.
- عکسبرداری با اشعه ایکس: آسیب به اندام‌های داخلی را می‌سنجد.
برخی از آسیب‌های گرمای شدید برای زنان باردار
دوران بارداری به طور طبیعی در حدود 40 هفته است به این ترتیب بخشی از آن وارد فصل‌های گرم سال می‌شود و مشکلات زیادی را برای مادران دارد. برخی از آسیب‌هایی که گرمای شدید برای زنان باردار دارد عبارتند از:
- عرق سوز شدن بدن
- از دست دادن آب بدن
- دردهای عضلانی شدید
- گرمازدگی
- نقص دستگاه عصبی جنین
- بیشتر شدن تورم اندام‌ها
بیشتر بدانید: تغییرات پوست و مو در دوران بارداری و نحوه مراقبت از آن
تذکر: مواردی که گفتیم از جمله عوارض بارداری هستند که با گرم شدن هوا تشدید می‌شوند. همچنین از مصرف نوشیدنی‌های الکلی پرهیز کنید زیرا سبب کم آب شدن بدن می‌شوند.
اگر کودک دچار گرمازدگی شود چکار باید کرد؟
اول باید سعی کنید، دمای بدن کودک را پایین بیاورید زیرا امکان دارد کودکی که دچار گرمازدگی می‌شود، بیهوش شود برای همین اقدامات زیر را باید انجام داد:
- ابتدا با اورژانس تماس بگیرید یا از کسی بخواهید این کار را برای شما انجام دهد و خودتان به کودک برسید.
- کودک خود را کامل برهنه کنید سپس در جایی خنک دراز کنید.
- اگر بیرون هستید، حتما یک جای سایه پیدا کنید.
- زمانی که منتظر اورژانس هستید، بدن کودک را با حوله خیس خنک کنید و او را باد بزنید. می‌توانید از پنکه برقی استفاده کنید یا به وسیله یک مجله یا کتاب کودک را باد بزنید.
- با آرامش با کودک حرف بزنید و سعی کنید کودک را آرام کنید.
- دارویی به کودک ندهید.
- اگر کودک بیهوش است، هیچ گونه نوشیدنی به او ندهید.
میوه‌هایی برای پیشگیری از گرمازدگی
مصرف برخی از میوه‌ها در فصل گرم سال بدن را خنک نگه می‌دارد مانند:
- خیار
- انگور
- گلابی
- طالبی
- هندوانه
همچنین این میوه‌ها حاوی مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان‌های ضروری هستند و در کنارش از آب هم تشکیل شده‌اند تا بدن با مصرف آن‌ها با گرما مقابله کند. مصرف لیموترش برای گرمازدگی بسیار مفید است، به خصوص وقتی که با کمی آب و شکر مخلوط می‌شود; و به صورت شربت آبلیمو درمی‌آید، سبب پایین آمدن دمای بدن در فصل گرما می‌شود.
نکته: مصرف دوغ و خاکشیر در فصل گرما بسیار مناسب است زیرا آب و املاح از دست رفته بدن را تامین می‌کند.
درمان‌های ساده خانگی برای گرمازدگی
- یک اتاقی که تهویه مناسب دارد را انتخاب کنید سپس به پشت دراز بکشید و پاهای خود را بالاتر از سطح بدن خود قرار دهید تا خون رسانی بهتر شود.
- دوش آب سرد بگیرید یا حوله خیس به بدن خود بزنید.
- آب خنک روی بدن بریزید تا با استفاده از تبخیر بدن خنک شود.
- از تکه‌های یخ برای پایین آوردن دمای بدن استفاده کنید.
- در مواقعی که به علت درمان گرمازدگی دمای بدن پایین است از داروهای کم کننده لرزش بدن استفاده کنید.
سعی کردیم در یک محتوا کامل و جامع یکی از دغدغه‌های شما عزیزان در مورد شروع تابستان و گرما را بررسی کنیم. ممنون می‌شویم نظرها و پیشنهادهای خود را با ما در میان بگذارید.
تیم ژرسه
منبع
