بی‌اشتهایی در کودکان از علائم تا درمان
گاهی اوقات ممکن است متوجه شوید که کودک شما به اندازه کافی و همانند قبل تمایلی به مصرف موادغذایی ندارد یا گرسنگی خود را ابراز نمی‌کند و به عبارتی بی‌اشتها شده است. بی‌اشتهایی در کودکان موجب نگرانی والدین می‌شود، با این حال راه‌های درمانی فراوانی برای رفع آن وجود دارد. همچنین با انجام مواردی می‌توان از بروز این عارضه در کودکان جلوگیری کرد که در ادامه جداگانه به بحث در مورد آن‌ها می‌پردازیم.
عناوینی که با هم می‌خوانیم:
تعریفی از بی‌اشتهایی در کودکان
بی‌اشتهایی در کودکان به کاهش غیرطبیعی تمایل کودک به غذاخوردن و دوری از انواع غذا می‌گویند. از جمله مشکلاتی که در پی بی‌اشتهایی می‌آیند می‌توان به بی‌علاقگی نسبت به خوردن هرگونه غذا از دست دادن توانایی هضم و بلع مواد خوراکی و پس دادن ماده غذایی خورده شده(استفراغ) اشاره کرد. بی‌اشتهایی معمولا در کودکان زیر 2 سال رخ می‌دهد زیرا در این سن کودکی که به شیر خوردن عادت کرده است، ممکن است تمایلی به خوردن میان وعدهها و موادغذایی دیگر نداشته باشد که می‌تواند سوءتغذیه را به همراه خود داشته باشد.
همچنین کودکان بین ۳ تا ۵ سال نیز بعداز رشد کامل دندان‌های خود تمایل زیادی به خوردن فست‌فودها و غذاهای آماده نشان می‌دهند که خود نوعی بی‌اشتهایی محسوب می‌شود. همان‌طور که می‌دانید مواد مغذی مورد نیاز بدن در این نوع غذاها یافت نمی‌شود یا به صورت خیلی ناچیز وجود دارد که جوابگوی نیاز بدن در حال رشد کودکان نیست.
نشانه‌های بی‌اشتهایی در کودکان
بی‌اشتهایی شامل علائم رفتاری و جسمانی است که بعد رفتاری آن زودتر از بعد جسمانی بروز پیدا می‌کند، پس با توجه به نشانه‌ها می‌توان در مراحل اولیه فهمید که کودک دچار بی‌اشتهایی است. این نشانه‌ها شامل:
- مقاومت در برابر غذاخوردن
- بهانه‌گیری در مصرف غذا
- محدود کردن خوراکی‌ها به گروه خاصی از غذاها مانند فست‌فودها
- بروز رفتارهای وسواسی در غذاخوردن مانند محدود کردن خوردن غذا در ظرف یا شرایط خاص
- عدم علاقه به موادغذایی
- خلق و خوی تحریک‌پذیر
معمولا زمان بیشتری طول می‌کشد تا نشانه‌های جسمانی و فیزیکی ناشی از بی اشتهایی خود را نشان دهند. این علائم عبارتند از:
- مشکلات گوارشی
- احساس چاقی کاذب
- قولنج یا کولیک
- کاهش قابل توجه در حجم غذای مصرفی
اگر به این نشانه‌ها توجه نشود ممکن است عوارض شدیدتری به جا بگذارد از جمله:
- تغییر رنگ چهره به سمت کبودی
- تغییر رنگ چهره به دلیل کمبود ویتامین‌ها
- خواب آلودگی بیش از حد
- احساس تهوع بعد از مصرف غذا
- غش ناگهانی
- عدم توانایی در دفع و ورم شکم
- تغییر سریع وزن
- مشکل در رشد ناخن و مو
در صورت مشاهده هریک از این علائم در کودک خود با پزشک تماس بگیرید. کمبود مواد مغذی در بدن به خصوص ویتامین‌ها ممکن است موجب نرمی استخوان شود، پس لازم است سریع‌تر به فکر درمان باشید.
بیشتر بدانید: ترس کودکان و بهترین راه مقابله و کاهش آن
عوامل ایجاد کننده بی‌اشتهایی در کودکان
عوامل زیادی ممکن است در بی‌اشتهایی کودکان موثر باشد. این عوامل محدود به شرایط محیطی نمی‌شوند و حتی ژنتیک یا رفتار شما نیز می‌تواند در الگوی مصرف غذای کودکتان تاثیر بگذارد. به غیر از عوامل محیطی و رفتار والدین، از عوامل دیگری که روی اشتهای کودک موثر هستند، می‌توان به سطح انرژی، سن و رژیم‌غذایی اشاره کرد. برای اطلاع از موارد بیشتر به ادامه مطلب زیر توجه کنید:
- بعضی از بیماری‌ها: برخی بیماری‌ها مانند تب، مسمومیت‌غذایی و اسهال اشتهای کودک را کاهش می‌دهند. در برخی موارد حتی بعداز رفع بیماری نیز مدتی طول می‌کشد تا اشتهای کودک به حالت عادی خود بازگردد.
- کمبود روی در بدن: عنصر روی در بدن موجب ترشح ماده‌ای می‌شود که در بالا رفتن اشتها موثر است. اگر بدن کودک دچار کمبود روی باشد، تمایل او به مصرف غذا کمتر می‌شود. خوشبختانه کمبود روی با مصرف برخی مواد غذایی مانند مرغ، تخم کدو، سبوس گندم و بادام هندی رفع می‌شود.
- مصرف برخی داروها: استفاده از بعضی داروها مانند آنتی‌بیوتیک‌ها موجب کاهش اشتها در کودکان می‌شود و از عوارض جانبی مصرف این داروها به شمار می‌آید.
- استرس و نگرانی: برخی رفتارها مانند بحث با خواهر و برادر یا دوستان، اختلافات خانوادگی، حوادث ناگوار یا هرگونه مسئله تنش‌زا می‌تواند بر میزان غذا خوردن کودک تاثیر منفی بگذارد. این مورد تنها متوجه خورد و خوراک کودک نیست و خواب او را نیز مورد هدف قرار می‌دهد.
- افسردگی: کمبود اشتها صرفا نشانه افسردگی نیست اما اگر کودک نشانه‌های دیگری مانند دست کشیدن ناگهانی از علایق برای مدت طولانی از خود نشان می‌دهد، جای بررسی بیشتر دارد. توجه داشته باشید که میان افسردگی و غم و اندوه تفاوت وجود دارد. غم و اندوه بعداز مدتی رفع می‌شود اما مدت پایداری افسردگی بسیار بیشتر است. در صورت مشاهده علائم افسردگی در کودک توصیه می‌شود به روانشناس مراجعه کنید.
دلایل دیگر
- یبوست: دلیل بروز یبوست حرکات نامنظم روده است که سفت شدن مدفوع و کم شدن اشتها را به دنبال دارد.
- مصرف میان وعدهها: نزدیک به زمان صرف غذا خوردن بی‌موقع میان وعدهها موجب می‌شود کودک برای غذای اصلی اشتهای کافی نداشته باشد.
درمان بیماری
برای درمان بی‌اشتهایی در کودکان توصیه می‌شود ابتدا به پزشک مراجعه شود تا علت اصلی بی‌اشتهایی او مشخص گردد و سپس به درمان‌های پیشنهادی از سوی پزشک توجه شود. این درمان‌ها شامل روان درمانی (روان درمانی خانوادگی، روان درمانی رفتارشناختی، روان درمان ارتباطی) و دارو درمانی (قطره آهن، داروهای ضدافسردگی مخصوص کودکان) است. هدف از این درمان‌ها موارد زیر است:
بیشتر بخوانید: اسهال در کودکان از علائم تا علت و درمان
- وزن طبیعی و سلامت کامل کودک
- حمایت روانی کودک برای مبارزه با افسردگی و اضطراب
- خودآگاهی درست
- شناخت و اصلاح رفتارها و الگوهای غذایی نادرست
- یادگیری عادت‌های غذایی جایگزین و سالم
اما یکسری توصیه‌های عمومی برای درمان و بهبود این وضعیت وجود دارند که به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- مصرف موادغذایی سالم و متنوع
- فعالیت جسمانی
- مصرف میان وعده‌های مختصر
- تغییر در تعداد وعده‌های غذایی
دانستن تمام این موارد می‌تواند به شما کمک کند تا از صدمات ناشی از بی‌اشتهایی در کودک خود جلوگیری کنید. توجه داشته باشید که بی‌اشتهایی خود موجب بروز بیماری‌های بیشتر و جدی‌تری چه از لحاظ جسمی و چه از لحاظ روحی می‌شود. پس اگر علائم بی‌اشتهایی را در کودک خود مشاهده کردید فورا به پزشک مراجعه کنید تا مراحل درمان هرچه سریع‌تر آغاز شود.
امیدواریم مطالب فوق برای شما همراهان عزیز و به خصوص والدین گرامی کاربردی بوده باشد ممنون می‌شویم نظرها و پیشنهادهای خود را با ما در میان بگذارید.
تیم محتوای ژرسه
منبع: childrens
