مسمومیت غذایی و نکاتی که خوب است بدانید
احتمالا گاهی پیش آمده که بعد از مصرف غذا احساس درد در معده و در کل کمی احساس ناخوشی کنید. در واقع این می‌تواند یکی از علائم مسمومیت غذایی باشد که نیاز به بررسی بیشتر دارد. چند نوع مسمومیت داریم که با توجه به علت آن و علائمی که دارند می‌توانند خفیف یا شدید باشند. اکثر افراد در طول زندگی خود حداقل یک بار به این بیماری دچار شده‌اند که بعضی مواقع نیاز به درمان خاصی نیست و سریع خوب می‌شود ولی گاهی شدید و اذیت کننده است و نیاز به درمان دارد.
کودکان و زنان باردار نسبت به بقیه در برابر آن آسیب پذیرتر هستند و باید به پزشک مراجعه کنند و از درمان دارویی استفاده کنند. اگر دوست دارید بیشتر در مورد علائم مسمومیت غذایی، علت و درمان آن بیشتر بدانید، پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این محتوا عالی همراه ما باشید تا اطلاعات مفیدی به دست بیاورید.
مسمومیت غذایی و برخی از علائم آن
این نوع مسمومیت که از خوردن غذاهای آلوده، فاسد یا سمی منتقل می‌شود را مسمومیت غذایی می‌گویند. درست است که این نوع بیماری، شایع و آزار دهنده است ولی خطری ندارد. معمولا ظاهر شدن علائم با توجه به علت آن می‌توانند کمی متفاوت باشند اما در کل بعضی علائم آن عبارتند از:
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
- تب خفیف
- خستگی(بی‌حالی)
- سرگیجه
- سردرد
- گرفتگی عضلات
- اشتها نداشتن به غذا
وقتی که مسمومیت غذایی خفیف باشد 2 یا 3 مورد از این نشانه‌ها در فرد دیده می‌شود اما زمانی که علائم زیر باشند:
- اسهال بیش از 3 روز
- تب 40 درجه
- مشکل در دید یا صحبت کردن
- کم آبی شدید بدن مانند خشکی دهان و دفع ناچیز ادرار
- ادرار خونین
بهتر است سریع به پزشک مراجعه کنید.
بیشتر بدانید: آبله مرغان در کودکان از علائم تا نحوه مراقبت
چه عواملی سبب مسمومیت غذایی می‌شوند؟
باکتری‌ها
باکتری‌ها رایج‌ترین علت مسمومیت غذایی هستند که با این اسامی ای‌کلای، لیستریا، سالمونلا، کمپیلوباکتر و بوتولیسم شناخته می‌شوند. در تحقیقی که در ایالات متحده انجام شده است به این نتیجه رسیده‌اند که سالمونلا عامل اصلی این بیماری در آنجا است. طی تخمینی که زده شده سالانه 20،000 مورد از بستری‌هایی که در بیمارستان انجام می‌شود، به علت عفونت سالمونلا است.
انگل‌ها
مسمومیت غذایی که به وسیله انگل‌ها منتقل شود، مانند باکتری‌ها شایع نیست اما وقتی روی غذا پخش می‌شود، خطرناک است. توکسوپلاسموز انگلی است که در گربه‌ها وجود دارد. انگل‌ها این قابلیت را دارند حتی سال‌ها در دستگاه گوارش پنهان باشند ولی کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا زنان باردار اگر انگل در روده‌هایشان دیده شود، پیامدهایی دارد که نیاز به توجه دارد.
ویروس‌ها
ویروس‌هایی که در گروهایی مانند روتاویروس، ساپو ویروس، آستروویروس و نوروویروس قرار می‌گیرند، سبب مسمومیت غذایی می‌شوند. به طور میانگین در حدود 19 میلیون از افراد جهان از طریق نورو ویروس دچار آن می‌شوند. میزان کشندگی این ویروس خیلی کم است. ویروس هپاتیت A یک بیماری خطرناک است که به وسیله غذا آلوده قابل انتقال است.
نحوه آلودگی مواد غذایی
تقریبا بیشتر مواد غذایی مصرفی انسان‌ها بیماری‌زا هستند ولی وقتی خوب شسته و در اثر حرارت به خوبی پخته شوند، عامل بیماری از بین می‌رود. غذاهایی که به خوبی پخته نمی‌شوند و به صورت خام هستند، باعث مسمومیت غذایی می‌شوند. بعضی اوقات مدفوعی که با بدن انسان کاملا تماس پیدا می‌کند، موجب بیماری می‌شود زیرا دست‌ها قبل از پختن غذا شسته نشده است. برخی از مواد غذایی آلوده مانند گوشت خام، تخم مرغ، لبنیات، صدف خام، ساندویچ، سبزی‌های خوب شسته نشده، آب تصفیه نشده و سوشی منبع آلودگی هستند.
مسمومیت غذایی را چطور تشخیص می‌دهند؟
اکثر مواقع مسمومیت غذایی خفیف است و علائم کمی دارد که در این مواقع نیاز به دکتر رفتن نیست و با درمان‌های ساده خانگی به راحتی درمان می‌شود. پزشک با توجه به علائمی که می‌بیند و سوالاتی که می‌کند نوع آن را تشخیص می‌دهد. گاهی که مسمومیت شدید است، پزشک در کنار کنترل ضربان قلب و فشار خون، احتمال دارد آزمایش مدفوع و آزمایش خون را تجویز کند. با تجویز این آزمایش‌ها می‌تواند عاملی که سبب مسمومیت غذایی بوده را تشخیص دهد. همچنین آزمایش ادرار برای بررسی کم آبی بدن ممکن است انجام شود.
مسمومیت غذایی برای چه کسانی خطرناک‌تر است؟
هر کسی با هر سنی ممکن است دچار مسمومیت‌های غذایی شود ولی بعضی افراد بیشتر از بقیه در معرض خطر هستند. به گفته کلینیک مایو، زنان باردار به خاطر سازگاری با تغییرات بدن و تغییر سیستم گردش خون جزو گروه پرخطر تقسیم می‌شوند. همچنین افراد سالخورده به خاطر این‌که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و کودکان خردسال چون سیستم ایمنی بدن کامل تکامل نیافته است، جزو گروه پرخطر تقسیم‌‌بندی می‌شوند.
بیشتر بدانید: مسمومیت بارداری از پیشگیری تا علائم و درمان آن
خوراک‌های مفید برای مسمومیت
بهتر است تا زمانی که تهوع و استفراغ دارید از مصرف غذاهای جامد خودداری کنید. به جای آن غذاهای زیر را مصرف کنید:
- کراکر
- ژلانتین
- موز
- برنج
- سوپ مرغ
- جو دوسر
- سیب زمینی شیرین
- سبزی‌های آب پز
- نان تست
هنگام مسمومیت غذایی چه غذاهایی را نباید بخورید؟
برای پیشگیری از ناراحتی معده سعی کنید، غذاهای ساده زود هضم مصرف کنید و غذاهایی زیر را مصرف نکنید:
- لبنیات به ویژه شیر و پنیر
- غذاهای پرچرب
- غذاهای پرادویه
- غذای شیرین
- مواد غذایی شیرین
- غذاهای سرخ کردنی
تذکر: از مصرف کافئین، الکل، قهوه، نوشیدنی‌های انرژی‌زا و نیکوتین پرهیز شود.
نحوه پیشگیری و درمان
برای پیشگیری از مسمومیت غذایی، بهترین راه، خوب شستن دست‌ها قبل از پختن غذا یا غذا خوردن است. همین‌طور خوب پخته شدن مواد غذایی است که در اثر حرارت، عامل عفونت کامل از بین می‌رود. بسته بندی و نگهداری درست مواد غذایی و شستن و ضدعفونی کردن سبب از بین عامل بیماری می‌شود.
درمان
اگر مسمومیت غذایی شدید باشد، نیاز است از روش‌های زیر برای درمان استفاده کنند:
- سرم آب و نمک: الکترولیت‌ها و مواد معدنی مانند پتاسیم به حفظ تعادل آب بدن کمک می‌کنند. در مواقعی که کودک یا بزرگسال اسهال و استفراغ مداوم دارد آب بدن از دست می‌رود. برای جبران آب بدن فرد را در بیمارستان بستری می‌کنند و سرم آب و نمک برای درمان کم آبی استفاده می‌کنند.
- آنتی‌بیوتیک: پزشک وقتی باکتری‌ای را که سبب مسمومیت غذایی شده است، تشخیص داد، آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند. به عنوان مثال بیماری‌ای که توسط باکتری لیستریا ایجاد می‌شود نیاز به تجویز آنتی بیوتیک و در صورت لزوم نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. اگر دوره درمان این باکتری زود شروع شود شرایط بیمار بهتر است. بعضی اوقات بیماران برای کاهش حالت تهوع و استفراغ با تجویز دکتر دارو مصرف می‌کنند. زنان باردار اگر دچار مسمومیت غذایی در بارداری شوند، باید برای حفظ سلامت جنین با تشخیص پزشک، می‌توانند آنتی‌بیوتیک مصرف کنند.
پیامدهای مسمومیت
افراد دیابتی و کسانی که داروهای استروئیدی را طولانی مدت مصرف می‌کنند، احتمال بیشتری دارد دچار مسمومیت غذایی شوند. همچنین مسمومیت غذایی پیامدهایی دارد که به شرح زیر است:
- واکنش اعضای دیگر بدن به عفونت: در موارد نادر سایر اعضای بدن احتمال دارد نسبت به عفونت روده واکنش دهند و باعث التهاب مفاصل، پوست و چشم شوند.
- حساسیت به لاکتوز: بعضی اوقات این حساسیت بعد از خوب شدن مسمومیت در فرد ایجاد می‌شود.
- کم شدن اثر داروها: گاهی بعد از ابتلا به مسمومیت و خوب شدن، فرد به علت بیماری، داروهای خاصی ممکن است مصرف کند که اثر قبل را ندارند و به علت تهوع و استفراغ میزان جذب دارو در بدن کاهش می‌یابد. به عنوان نمونه داروهایی که برای صرع، دیابت و جلوگیری از بارداری مصرف می‌شوند، نمونه‌هایی از این بیماری هستند که باید به پزشک حتما اصلاع دهید.
سعی کردیم نکاتی مفیدی که در مورد مسمومیت غذایی لازم است، بدانید را به شما همراهان عزیز بگوییم. ممنون می‌شویم نظرها و پیشنهادهای سازنده خود را با ما در میان بگذارید.
تیم ژرسه
