کلستاز بارداری (خارش دست و پا)، از علت تا درمان
کلستاز بارداری نوعی مشکل است که در برخی از زنان باردار به چشم می‌خورد. در واقع کلستاز به معنی خارش شدید دست و پا می‌باشد. زمانی که زن باردار با این مشکل مواجه می‌شود در قسمت دست و پا دچار خارش می‌گردد. کلستاز معمولا در اواخر سه ماهه دوم یا سوم بارداری رخ می‌دهد. دلیل علمی رخ دادن کلستاز این است که در واقع کبد نمی‌تواند صفرا را دفع کند.
زمانی که کبد از انجام این کار ناتوان باشد، این مشکل در بدن مادر رخ می‌دهد. این مشکل سلامتی مادر را تهدید بزرگی نمی‌کند اما می‌تواند مشکلات فراوانی را برای جنین به وجود آورد. صفرا ماده‌ای است که برای هضم چربی در بدن استفاده می‌گردد.
علائم کلستاز بارداری
اولین و بارزترین نشانه این بیماری خارش بسیار شدید کف دست‌ها و پاها می‌باشد. همچنین داشتن ادرار تیره رنگ نیز یکی دیگر از نشانه‌های کلستاز می‌باشد. رنگ غیرطبیعی مدفوع نیز می‌تواند از علائم این بیماری باشد، در صورت داشتن مدفوع روشن رنگ، باید به این موضوع شک کنید. زردی داخل چشم‌ها، زبان و پوست نیز از علائم کلستاز می‌باشد.
مشکل خارش در این افراد معمولا در شب‌ها بیشتر و شدیدتر می‌گردد. بهتر است بلافاصله بعد از مشاهده این علائم به پزشک مراجعه کنید زیرا ممکن است برای جنین خطرات جدی داشته باشد.
سایر علائم
- بی‌خوابی
- درد در قسمت بالای شکم
- افسردگی
- حرکات روده‌ای نامنظم
- تهوع
- بی‌اشتهایی
- خستگی
- کاهش وزن
پیامدهای کلستاز بارداری برای جنین
- تولد زودرس
- مشکلات ریوی
- مرگ نوزاد در اواخر بارداری
- اختلال در جذب ویتامین‌های محلول در چربی مانند ویتامین A ،D ، E و K
تذکر: کلستاز بارداری خطر ابتلا کودک به بیماری قلبی و عروقی و چاقی در بزرگسالی را افزایش می‌دهد.
درمان و راه‌های بهبود
در صورتی که کلستاز بارداری به صورت خفیف و در ماه‌های آخر رخ دهد، نیاز به درمان خاصی ندارد و خود به خود رفع می‌گردد اما در صورتی که علائم بیماری سخت و بسیار شدید باشد، باید به وسیله داروهایی آن را درمان کرد. یکی از راه‌های تسکین درد خارش کلستاز با آب ولرم است که آن قسمت را شسشو دهند. این کار می‌تواند تا اندازه بسیار زیادی خارش را کاهش دهد و فرد احساس بهتری داشته باشد.
همچنین استفاده از روغن نارگیل یا سرکه سیب نیز می‌تواند کمک زیادی به کاهش درد کند. اورسودوکسی کولیک اسید یکی از داروهایی است که در این بیماری تجویز می‌گردد. این دارو نیز برای کاهش خارش اثر بسیار زیادی دارد و آسیبی به جنین نمی‌رساند.
زمانی که مادر مبتلا به این مشکل می‌شود، سطح ویتامین K بدنش به شدت کاهش می‌یابد و این موضوع باعث می‌شود تا احتمال خونریزی وجود داشته باشد. معمولا پزشکان برای مادران مبتلا به کلستاز مکمل ویتامین K تجویز میکنند.
مقاله مرتبط: ویتامین‌های ضروری مورد نیاز در دوران بارداری
به طور کلی در صورت داشتن این مشکل نباید به هیچ وجه خودسرانه دارو مصرف نمایید. حتما باید درمان شما تحت نظر پزشک باشد.
تذکر:
- ریشه قاصدک و خارمریم داروهای طبیعی برای سلامت کبد هستند.
- حمام بلغورجو برای بهبود علائم مفید است.
نحوه تشخیص
در صورتی که شک دارید که مبتلا به کلستاز هستید یا نه، حتما باید در اولین فرصت به پزشک مراجعه نمایید. پزشک براساس آزمایش‌های متعدد نظیر آزمایش خون، ادرار، مدفوع و سایر موارد می‌تواند این بیماری را تشخیص دهد. در صورتی که کبد دارای مشکلی باشد، می‌توان با انجام اسکن آن را تشخیص داد. بهتر است از آزمایش‌هایی استفاده شود که برای جنین کمترین ضرر را دارد. در صورت انجام تمام آزمایش‌ها و تشخیص بیماری می‌توان درمان را شروع کرد.
چه مواردی را باید در رژیم غذایی خود رعایت نمایید؟
در طول بارداری یک مادر باید رژیم غذایی سالمی را برای خود انتخاب نماید. خوردن میوه و سبزی‌های مفید در این دوران از اهمیت بالایی برخوردار است. باید توجه داشته باشید که از میوه‌های کاملا ارگانیک استفاده نمایید. محصولات ارگانیک کمتر در معرض کودهای شیمیایی قرار می‌گیرند و برای بدن ضرری ندارند. حتی بهتر است از گوشت ارگانیک نیز استفاده نمایید.
خوردن آووکادو و آناناس در بیماران مبتلا به کلستاز بارداری به شدت توصیه می‌گردد تا جایی که امکان دارد، بهتر است از غذاهای سرخ شده استفاده نکنید. خوردن غذاهای دریایی خام نیز به هیچ وجه توصیه نمی‌گردد. مصرف حبوباتی که دارای پروتئین هستند به شدت توصیه می‌گردد. نان‌های سبوس دار نیز برای مقابله با این مشکل بسیار کارساز می‌باشد. همچنین خوردن میوه‌هایی مانند توت فرنگی، سیب و انگور که کمتر تحت تاثیر آفت‌کش‌ها قرار گرفته‌اند، پیشنهاد می‌شود.
بیشتر بدانید: سلامت بدن با فیتونوترینت ها و فواید آن ها
مواردی که زنان مبتلا به کلستاز نباید استفاده نمایند عبارت است از:
- گوشت‌های فرآوری شده
- سوسیس و کالباس
- لبنیات بسیار پر چرب
- شکر و نمک
- محصولات سویا
- نوشیدنی‌های الکلی و گازدار
علت کلستاز بارداری
صفرا مایعی است که از کبد ترشح می‌شود و وظیفه هضم چربی‌ها را بر عهده دارد. این مایع در کیسه صفرا ذخیره می‌گردد. گاهی اوقات شرایط به صورتی می‌شود که کبد کارایی قبل خود را ندارد و صفرا نمی‌تواند از کبد خارج شود.
در این مواقع گفته می‌شود که کلستاز خارج از کبدی رخ داده است. زمانی که نمک‌های صفراوی در کبد از بین نرود، کلستاز داخل کبدی رخ می‌دهد. در واقع در طول بارداری به دلیل وجود هورمون‌ها این مشکل به وجود می‌آید و کلستاز بارداری رخ می‌دهد.
چه عواملی باعث ابتلا به کلستاز می‌شود؟
به طور کلی ممکن است در هر ۱۰۰۰ نفر ۱ نفر مبتلا به کلستاز شود. عواملی وجود دارند که ابتلا به این عارضه را بیشتر می‌نماید که عبارتند از:
- داشتن فردی در خانواده که قبلا مبتلا به این بیماری بوده، اگر فرد قبل از بارداری مبتلا به کلستاز باشد این مشکل در بارداری نیز عود خواهد داشت
- اگر قبلا فرد دارای مشکلات کبدی بوده باشد، در صورتی که بارداری از روش (ivf) صورت گرفته باشد، کلستاز دیده می‌شود.
- بارداری دوقلو یا چندقلو زمینه را برای بروز کلستاز در بارداری فراهم می‌کند.
تذکر: هپاتیت C از دیگر عوامل زمینه‌ساز کلستاز در بارداری هستند.
چگونه از ابتلا به این بیماری پیشگیری شود؟
باید حتما در طول بارداری کبد به وسیله‌ی آزمایش خون کنترل گردد و در صورت بروز هر گونه مشکل به وسیله دارو و سایر روش‌ها بیماری را کنترل نمود.
آیا زایمان در هفته 37 بارداری برای مادران مبتلا به کلستاز بارداری لازم است؟
به دلیل این‌که احتمال مرده‌زایی در هفته 37 بارداری به بعد وجود دارد، پس بیشتر پزشک‌ها به زنان باردار توصیه میکنند برای جلوگیری از مشکل در این زمان زایمان کنند. همچنین پزشکان نوزادی که در هفته 37 بارداری متولد شود کامل تلقی میکنند.
امیدواریم مطالب فوق برای شما همراهان عزیز مفید و کاربردی بوده باشد. ممنون می‌شویم نظرها و پیشنهادهای خود را با ما در میان بگذارید.
تیم ژرسه
منبع: Health Line
