کلستاز بارداری نوعی مشکل است که در برخی از زنان باردار به چشم می‌خورد. در واقع کلستاز به معنی خارش شدید دست و پا می‌باشد. زمانی که زن باردار با این مشکل مواجه می‌شود در قسمت دست و پا دچار خارش می‌گردد. کلستاز معمولا در اواخر سه ماهه دوم و یا سوم رخ می‌دهد. دلیل علمی رخ دادن کلستاز این است که در واقع کبد نمی‌تواند صفرا را دفع نماید.
زمانی که کبد از انجام این کار ناتوان باشد، این مشکل در بدن مادر رخ می‌دهد. به صورت علمی این مشکل سلامتی مادر را تهدید بسیار زیادی نمی‌کند، اما می‌تواند مشکلات فراوانی را برای جنین به وجود آورد. صفرا ماده‌ای است که برای هضم چربی در بدن استفاده می‌گردد.
از کجا بدانیم که مبتلا به کلستاز هستیم؟
اولین و بارزترین نشانه این بیماری خارش بسیار شدید کف دست‌ها و پاها می‌باشد. همچنین داشتن ادرار تیره رنگ نیز یکی دیگر از نشانه‌های کلستاز می‌باشد. از مدفوع نیز می‌توان علائم این بیماری را مشاهده نمود، در صورت داشتن مدفوع روشن رنگ، باید به این موضوع شک کنید. زردی داخل چشم‌ها، زبان و پوست نیز از علائم کلستاز می‌باشد.
مشکل خارش در این افراد معمولا در شب‌ها بیشتر و شدیدتر می‌گردد. بهتر است بلافاصله بعد از مشاهده این علائم به پزشک متخصص مراجعه نمایید، زیرا ممکن است که برای جنین خطرات جدی پیش آید.
چگونه این بیماری را درمان کنید؟
در صورتی که کلستاز به صورت خفیف و در ماه‌های آخر رخ دهد، نیاز به درمان خاصی ندارد و خود به خود رفع می‌گردد اما در صورتی که علائم بیماری سخت و بسیار شدید باشد باید به وسیله‌ی داروهایی آن را درمان نمود. یکی از راه‌های تسکین درد خارش کلستاز خیساندن محل‌ها با آب ولرم می‌باشد. این کار می‌تواند تا اندازه‌ی بسیار زیادی خارش را کاهش دهد و فرد احساس بدی نداشته باشد.
همچنین استفاده از روغن نارگیل و یا سرکه سیب نیز می‌تواند کمک زیادی به کاهش درد نماید. اورسودوکسی کولیک اسید یکی از داروهایی است که در این بیماری تجویز می‌گردد. این دارو نیز برای کاهش خارش اثر بسیار زیادی دارد و همچنین آسیبی به جنین نمی‌رساند.
زمانی که مادر مبتلا به این مشکل می‌شود، سطح ویتامین K بدنش به شدت کاهش می‌یابد و این موضوع باعث می‌شود تا احتمال خونریزی وجود داشته باشد. معمولا پزشکان برای مادران مبتلا به کلستاز مکمل ویتامین K تجویز می‌نمایند.
به طور کلی در صورت داشتن این مشکل نباید به هیچ وجه خودسرانه دارو مصرف نمایید. حتما باید درمان شما تحت نظر پزشک متخصص باشد.
چگونه این بیماری را تشخیص دهیم؟
در صورتی که شک دارید که مبتلا به کلستاز هستید یا نه حتما باید در اولین فرصت به پزشک متخصص مراجعه نمایید. پزشک بر اساس آزمایشات متعدد نظیر آزمایش خون، ادرار، مدفوع و سایر معاینات می‌تواند این بیماری را تشخیص دهد. در صورتی که کبد دارای مشکلی باشد می‌توان با انجام اسکن آن را تشخیص داد. بهتر است از آزمایش‌هایی استفاده شود که برای جنین کمترین ضرر را دارد. در صورت انجام تمام آزمایش‌ها و تشخیص بیماری می‌توان درمان را شروع نمود.
چه مواردی را باید در رژیم غذایی خود رعایت نمایید؟
در طول بارداری یک مادر باید رژیم غذایی سالمی را برای خود انتخاب نماید. خوردن میوه و سبزیجات مفید در این دوران از اهمیت بالایی برخوردار است. باید توجه داشته باشید که از میوه‌های کاملا ارگانیک استفاده نمایید. محصولات ارگانیک کمتر در معرض کودهای شیمیایی قرار می‌گیرند و برای بدن ضرری ندارند. حتی بهتر است از گوشت ارگانیک نیز استفاده نمایید.
خوردن آووکادو و آناناس در بیماران کلستاز به شدت توصیه می‌گردد. تا جایی که امکان دارد بهتر است از غذاهای سرخ شده استفاده نکنید. خوردن غذاهای دریایی خام نیز به هیچ وجه توصیه نمی‌گردد. خوردن حبوباتی که دارای پروتئین هستند به شدت توصیه می‌گردد. نان‌های سبوس دار نیز برای مقابله با این مشکل بسیار کارساز می‌باشد.
مواردی که زنان مبتلا به کلستاز نباید استفاده نمایند عبارت است از:
- گوشت‌های فرآوری شده
- سوسیس و کالباس
- لبنیات بسیار پر چرب
- شکر و نمک
- محصولات سویا
چرا کلستاز بارداری رخ می‌دهد؟
صفرا مایعی است که از کبد ترشح می‌شود و وظیفه‌ی هضم چربی‌ها را بر عهده دارد. این مایع در کیسه صفرا ذخیره می‌گردد. گاهی اوقات شرایط به صورتی می‌شود که کبد مسدود شده و صفرا نمی‌تواند از کبد خارج شود.
در این مواقع گفته می‌شود که کلستاز خارج از کبدی رخ داده است. زمانی که نمک‌های صفراوی در کبد از بین نرود کلستاز داخل کبدی رخ می‌دهد. در واقع در طول بارداری به دلیل وجود هورمون‌ها این مشکل به وجود می‌آید و کلستاز بارداری رخ می‌دهد.
چه عواملی باعث ابتلا به کلستاز می‌شود؟
به طور کلی ممکن است در هر ۱۰۰۰ نفر ۱ نفر مبتلا به کلستاز شود. عواملی وجود دارند که ابتلا به این عارضه را بیشتر می‌نماید این عوامل عبارتند از:
- داشتن فردی در خانواده که قبلا مبتلا به این بیماری بوده، اگر فرد قبل از بارداری مبتلا به کلستاز باشد این مشکل در بارداری نیز عود خواهد داشت
- اگر قبلا فرد دارای مشکلات کبدی بوده باشد، در صورتی که بارداری از روش آی وی اف صورت گرفته باشد.
چگونه از ابتلا به این بیماری پیشگیری شود؟
باید حتما در طول بارداری کبد به وسیله‌ی آزمایش خون کنترل گردد و در صورت بروز هر گونه مشکل به وسیله دارو و سایر روش‌ها بیماری را کنترل نمود.
