گرفتگی بینی در بارداری از علت، تشخیص تا درمان

بسیاری از زنان در دوران بارداری، گرفتگی بینی(رینیت بارداری) را تجربه می‌کنند که علت آن کاملا مشخص نیست اما داشتن سابقه آلرژی یا آسم خطر ابتلا به گرفتگی بینی در بارداری را افزایش نمی‌دهد. این احساس گرفتگی بینی دقیقا شبیه سرما‌خوردگی است که معمولا از هفته 16 بارداری شروع می‌شود و گاهی تا پایان بارداری ادامه دارد. همراه ما باشید تا در مورد گرفتگی بینی در بارداری و نحوه درمان آن کامل‌تر توضیح دهیم.

علت گرفتگی بینی در بارداری

در حدود یک سوم از مادران در دوران بارداری، آبریزش بینی و گرفتگی بینی را تجربه می‌کنند. به گرفتگی و خلط بینی در دوران بارداری رینیت حاملگی می‌گویند که بی‌شباهت به گرفتگی بینی در دوران سرماخوردگی نیست. یک فرد عادی و سالم در روز بیشتر از یک لیتر مخاط ایجاد می‌کند و افزایش تولید مخاط بیشتر از این میزان در دوران بارداری می‌تواند آزاردهنده باشد.

دلیل ایجاد این مشکل در دوران بارداری تغییرات هورمونی می‌باشد. برای مثال بالا رفتن سطح هورمون استروژن در دوران بارداری سبب متورم شدن لایه بینی و افزایش ترشحات مخاطی بینی می‌شود. از طرفی در این دوران حجمِ خون بیشتری جهت محافظت از جنین در حال رشد در بدن جریان دارد که می‌تواند منجر به تورم رگ‌های خونی ریز داخل بینی و در نهایت به گرفتگی بینی منجر شود.

از طرفی چون مخاط بینی تحت تاثیر هورمون‌های بارداری مانند استروژن، افزایش پیدا می‌کند و غلیظ‌تر می‌شود سوراخ بینی تنگ در این دوران مشکل‌ساز می‌شود و این امر ممکن است منجر به احتقان و سردرد گردد. این عارضه می‌تواند از اوایل ماه دوم دوران بارداری شروع شود و ممکن است تا اواخر دوران بارداری ادامه پیدا کند. گرفتگی یا رینیت بینی خیلی سریع بعداز زایمان کاهش می‌یابد و تقریبا طی دو هفته بعداز زایمان کاملا از بین می‌رود. حدود ۳۰ درصد زنان باردار به رینیت بارداری مبتلا می‌شوند.

تذکر: عفونت گوش و عفونت ویروسی از دیگر نشانه‌های رینیت در بارداری است.

نحوه تشخیص رینیت در بارداری

اگر در دوران بارداری فقط احساس گرفتگی بینی دارید به رینیت بارداری مبتلا هستید اما اگر گرفتگی بینی در شما همراه با عطسه، سرفه، گلودرد، درد خفیف، تورم غدد و تب باشد، احتمالا به بیماری دیگری غیر از رینیت بارداری مبتلا شده‌اید. به عنوان مثال ممکن است به سرما خوردگی مبتلا شده باشید.

مقاله مرتبط: سرماخوردگی در دوران بارداری

توجه داشته باشید چنانچه علائم سینوزیت مانند تب، سردرد، درد صورت و درد فک بالایی همراه با تولید مخاط سبز یا زرد و کاهش حس بویایی همراه است حتما به پزشک خود مراجعه کنید چون عفونت‌های سینوسی نیز در دوران بارداری متداول است.

مورد دیگری که می‌تواند با گرفتگی بینی در این دوران همراه باشد، آلرژی است. البته گرفتگی بینی ناشی از آلرژی در این دوران با عطسه، خارش چشم، بینی، گلو و گوش همراه است. آلرژی در این دوران قابل پیش‌بینی نیست و ممکن است تشدید شود و یا حتی بهبود پیدا کند. گاها تشخیص علت اصلی گرفتگی سخت است و ممکن است دو یا چند عامل در این امر دخیل باشند مثلا رینیت بارداری و آلرژی با هم منجر به گرفتگی بینی شوند.

درمان گرفتگی بینی در بارداری

• باز کردن راه‌های هوایی بینی: با استفاده از اسپریِ ویکس می‌توانید تا حدود زیادی احساس گرفتگی بینی را خصوصا در شب بهبود ببخشید و تنفس راحت‌تری داشته باشید.
• نوشیدن چای زنجبیل: ازآنجاکه زنجبیل دارای خواص ضدالتهابی طبیعیست، می‌توانید با مصرف روزی یک فنجان چای زنجبیل گرم و معطر از خواص این گیاه بهره ببرید. چای زنجبیل به افزایش جذب مایعات بینی کمک می‌کند و راه‌های تنفسی را باز می‌کند. برای تهیه این چای مفید می‌توانید ریشه زنجبیل تازه را تهیه کنید. آن را رنده کنید و بعد کمی آب جوش روی آن بگیرید و صبر کنید تا دم بکشد، سپس آن را با کمی عسل بنوشید.
• دوری از آلرژن‌ها: قرار گرفتن در معرض آلاینده‌هایی چون دوده، گرد و غبار، آلاینده‌های ناشی از شوینده‌ها یا وسایل نقاشی می‌تواند منجر به افزایش ترشح غشاهای مخاطی و تشدید علائم شود، بنابراین بهتر است در این دوران تا می‌توانید در معرض این مواد آلرژی‌زا قرار نگیرید تا دچار رینیت در بارداری نشوید.
• بخور دادن: تنفس در هوای گرم و مرطوب به کاهش گرفتگی بینی و پاک کردن راه‌های تنفسی کمک می‌کند. پس در این حالت راحت‌تر نفس خواهید کشید. برای رفع گرفتگی بینی می‌توانید در یک ظرف، آب جوش بریزید و یک حوله روی سرتان قرار دهید، آرام نفس‌ بکشید و این بخار را استنشاق کنید تا از گرفتگی بینی خلاص شوید.
• بالا نگهداشتن سر: در زمان خواب بینی را بالاتر از سطح قلب قرار دهید و بالش را به صورت شیب‌دار بگذارید تا هم گردن و نخاع شما آسیب نبیند و هم نیروی جاذبه به تخلیه مخاط بینی شما کمک کند.

راهکارهای ساده خانگی

• استفاده از روغن اکالیپتوس سبب کاهش التهاب بینی می‌شود و تنفس را راحت‌تر می‌کند. نحوه استفاده به این صورت است که مقداری از روغن اکابیپتوس را باید روی دستمال بمالید و بعد کنار بینی بگیرید. همین‌طور می‌توانید چند قطره روغن اکالیپتوس را داخل قوری آب جوش بریزید و بخور کنید.
• مصرف ویتامین C در درمان آبریزش و رینیت در بارداری بسیار موثر است. همچنین احتمال خونریزی بینی را هم کاهش می‌دهد. زنان در این دوران بهتر است قبل‎‌از مصرف هر قرص یا ویتامینی با پزشک خود مشورت کنند.

بیشتر بدانید: لیزر موهای زائد و نکاتی پیرامون آن که بهتر است بدانید

تذکر:

• شستشوی بینی و مصرف زیاد مایعات باعث رفع رینیت در بارداری می‌شود.
• استفاده از سرکه سیب برای درمان رینیت در بارداری مناسب است.

خوددرمانی ممنوع

به هیچ عنوان نباید در دوران بارداری داروهای ضدالتهابی مانند ایبوپروفن را خودسرانه مصرف کنید. حتی اسپرهای گرفتگی بینی در بازار موجود است که گفته می‌شود این اسپری‌ها از مواد گیاهی و طبیعی ساخته شده است، نباید استفاده کنید.

حتما برای مصرف این داروها با پزشک خود مشورت کنید. یکی از داروهایی که معمولا می‌توانید تحت نظر پزشک خود در این دوران مصرف کنید تا به از بین بردن مخاط بینی و مرطوب کردن محیط داخل بینی کمک کند، استفاده از سرم‌های شستشو می‌باشد.

سعی کردیم به طور خلاصه و مفید در مورد گرفتگی بینی در بارداری به شما همراهان عزیز بگوییم. ممنون می‌شویم نظرها و پیشنهادهای خود را با ما در میان بگذارید.

تیم محتوای ژرسه

منبع: UTSouthwestern Medical Center