هورمون کورتیزول از علائم تا تاثیر آن در بارداری
هر فردی در زندگی خود به دلایل متفاوتی استرس و حالت پریشانی را تجربه کرده است. ایجاد حالت استرس و نگرانی امری بدیهی است که جلوگیری از آن سخت و تا حدی غیر ممکن است. روش‌هایی برای کنترل استرس وجود دارد که با استفاده از آن می‌توانید استرس خود را مدیریت کنید. حال وقتی استرس در بدن افزایش می‌یابد چه اتفاقی در بدن می‌افتد؟ وقتی استرس بیشتر از حالت طبیعی می‌شود، هورمون کورتیزول در بدن به مقدار زیادی ترشح می‌شود که در مدت طولانی سبب آسیب به شخص می‌شود. خوشبختانه در این محتوا نقش کورتیزول در بدن و روش‌های کاهش آن را می آموزیم تا بتوانیم قدمی در حفظ سلامتی خود برداریم.
عناوینی که با هم در ادامه می‌خوانیم:
هورمون کورتیزول چیست؟
هورمون کورتیزول به عنوان هورمون استرس شناخته می‌شود و به نوعی سیستم هشدار دهنده طبیعی بدن است. این هورمون با قسمت‌های خاصی از مغز همکاری می‌کند و استرس و انگیزه را در افراد ایجاد می‌کند. اگر سطح هورمون کورتیزول بالا رود، حس استرس و اضطراب در فرد افزایش می‌یابد و برای همین باید به مواردی که به این هورمون حیاتی و مهم مربوط می‌شوند، دقت کنید. هورمون کورتیزول از غدد فوق کلیوی منتشر می‌شود و نقش مهمی در مقابله با مشکلات بدن دارد ولی گاهی این هورمون خودش مشکلات را بدتر می‌کند. کورتیزول به دلیل اینکه در پاسخ بدن به استرس نقش دارد، هورمون استرس نامیده می‌شود اما در حقیقت این ماده فقط استرس نیست.
کورتیزول در عملکردهای اساسی بدن نقش دارد، از جمله:
- تنظیم قند خون
- کاهش التهاب بدن
- تنظیم متابولیسم بدن
با این حال برای سلامتی مفید است اما مقدار زیاد آن می‌تواند به بدن شما آسیب بزند و با برخی از عوارض منفی ناخوشایند همراه باشد.
علائم افزایش میزان هورمون کورتیزول در بدن
کورتیزول یک هورمون است که در بدن تولید می‌شود و در واکنش به استرس، التهاب، بیماری و عوامل دیگر افزایش می‌یابد. سطح بالای آن می‌تواند باعث بروز علائم متنوعی در بدن شود. برخی از علائم رایج سطح بالای کورتیزول عبارتند از:
تغییرات خلق‌وخو
اگر همیشه احساس افسردگی، اضطراب، خستگی یا ناراحتی می‌کنید، ممکن است ناشی از اثر کورتیزول بر هورمون‌های مسئول خوشحالی مثل سروتونین و دوپامین باشد.
بیشتر بخوانید: تغییر رفتار در دوران بارداری از علت تا راهکار کنترل آن
فشارخون بالا و بیماری‌های قلبی
اگر زندگی پر استرسی دارید، ممکن است سطح کورتیزول بالا باشد. این می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش دهد.
اختلالات خواب
اگر دشواری در خوابیدن یا بیدار شدن دارید، ممکن است به دلیل ناهماهنگی سطح هورمون کورتیزول با چرخه روزانه باشد. هورمون کورتیزول باید صبح‌ها بالا و شب‌ها پایین باشد اما در برخی افراد این میزان معکوس می‌شود.
افزایش وزن
متأسفانه سطح بالای کورتیزول می‌تواند باعث شود، بیشتر به غذاهای چرب و شور علاقه‌مند شوید. افرادی که سطح کورتیزول آن‌ها بالا است، معمولاً بیشتر از غذاهای پرکالری و چرب استفاده می‌کنند.
پیری و چروک پوست
سطح بالای کورتیزول می‌تواند باعث کاهش کلاژن و الاستین در پوست شما شود. این دو ماده مسئول انعطاف‌پذیری و جوانی پوست هستند.
کمردرد
سطح بالای کورتیزول می‌تواند باعث کاهش استحکام استخوان‌ها و عضلات شما شود. بنابراین می‌تواند منجر به درد و التهاب در ناحیه کمر شما شود.
بیشتر بدانید: سندروم پای بی‌قرار در بارداری
کاهش سیستم ایمنی و تاثیر هورمون کورتیزول
سطح بالای هورمون استرس باعث کاهش توانایی بدن شما در مقابله با عفونت‌ها می‌شود. در نتیجه بیشتر در معرض بیماری‌ها و عوارض قرار می‌گیرید.
رشد مو در صورت زنان
سطح بالای کورتیزول باعث افزایش تولید هورمون‌های مردانه مثل تستوسترون می‌شود. بنابراین می‌تواند باعث رشد موهای زائد در صورت زنان شود.
خطوط رنگی روی پوست
سطح بالای کورتیزول می‌تواند باعث شکستگی رگ‌های خونی در زیر پوست شما شود. در نتیجه باعث ایجاد خطوط صورتی یا بنفش روی پوست شما می‌شود.
روش‌های کاهش کورتیزول در بدن
اگر از برخی از این علائم که در قسمت بالا نام بردیم رنج می‌برید، ممکن است نشانه سطح بالای هورمون کورتیزول باشد. برای کاهش سطح آن، بهتر است تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید. برخی از راه‌های کاهش سطح همورمون عبارتند از:
- استرس: یکی از عوامل اصلی افزایش کورتیزول است. برای کاهش استرس، می‌توانید از تکنیک‌های مثل تنفس عمیق، مدیتیشن، یوگا، ماساژ، موسیقی و هر چیزی که شما را آرام کند، استفاده کنید.
- خواب: خواب کافی و با کیفیت می‌تواند سطح کورتیزول را متعادل کند. برای بهبود خواب، می‌توانید از روش‌هایی مثل خاموش کردن دستگاه‌های الکترونیکی قبل از خواب، ایجاد محیط تاریک و ساکت، خوردن شام سبک و خوابیدن و بیدار شدن در ساعات ثابت استفاده کنید.
- غذا: غذاهایی که می‌خورید، می‌توانند تأثیر بزرگی در سطح استرس شما داشته باشند. برای کاهش کورتیزول، می‌توانید از غذاهایی مثل میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات، دانه‌ها، ماهی، گوشت مرغ و تخم‌مرغ استفاده کنید. همچنین از غذاهایی مثل شکر، نمک، چربی، قهوه، الکل و سیگار دوری کنید.
- ورزش: می‌تواند به شما کمک کند تا استرس خود را کاهش دهید و سیستم ایمنی خود را تقویت کنید.
- مکمل‌ها: برخی مکمل‌های دارای ویتامین B و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند در کاهش استرس نقش موثری داشته باشند.
چگونه استرس در زمان بارداری بر سلامتی جنین تاثیر می‌گذارد؟
بیشتر پزشکان و محققان معتقدند که استرس عواقب بسیار منفی برای جنین دارد. برخی فکر می‌کنند که حساسیت جنین به استرس در دوره اول و دوم سه ماهه بارداری یا به اصطلاح ۶ ماه اول بارداری زیادتر است.
در حالی که برخی دیگر می‌گویند که استرس در سه ماهه آخر بارداری مشکلات بیشتر و جدی‌تری را به همراه می‌آورد. از این توضیحات به راحتی می‌توان استنباط کرد که در طول بارداری باید تا حد امکان از درگیر شدن با شرایط و وضعیت‌های استرس‌آور خودداری کرد. البته باید یادآوری کرد که داشتن کمی اضطراب در زمان بارداری کاملاً طبیعی است زیرا به شخص این امکان را می‌دهد که خود را با شرایط و اتفاقات مختلف هماهنگ و وفق دهد.
مقاله مرتبط: سه ماهه دوم بارداری و مراقبت های آن
پزشکان و محققان می‌گویند، افزایش ریسک زایمان نارس و کمبود وزن جنین در زمان تولد دو معضل اصلی ناشی از استرس مادر هستند. این دو پدیده همچنین جزء عوامل اصلی کاهش رشد و توسعه جسمی و روانی کودک محسوب می‌شوند.
امیدواریم مطالب فوق برای شما همراهان عزیز مفید بوده باشد. ممنون می‌شویم نظرها و پیشنهادهای خود را با ما در میان بگذارد.
تیم محتوای ژرسه
منابع:
