سردرد در دوران بارداری و روش‌های پیشگیری و درمان آن
بیشتر زنان در طول زندگی خود چندین بار دچار سردردهای جزئی می‌شوند که بعضی در زمان عادت ماهیانه خود به علت تغییرات هورمونی که در بدن رخ می‌دهد، آن را تجربه می‌کنند. اگر این سردرد در دوران بارداری اتفاق بیفتد، نیاز به بررسی بیشتری دارد.
گاهی در هفته‌های اول بارداری، خصوصا سه ماهه اول شدیدتر است و متاسفانه در این زمان از مصرف بیشتر داروها به خاطر سلامت جنین باید خودداری کرد. عموما در ۶ ماه آخر بارداری کمتر یا کاملا از بین می‌رود و معمولا آسیبی به جنین نمی‌رسد.
در مواردی که سردرد شدید باشد، پزشک با توجه به علائم و تشخیص خود، ممکن است مراقبت‌های بیشتری را بدهد. در صورتی که فقط کمی احساس ناراحتی می‌کنید، نیاز نیست نگران باشید اما ضروری است نسبت به سردرد و علائم آن در دوران بارداری آگاهی داشته باشید تا بتوانید بدون نگرانی و استرس این دوران را به سلامت پشت سر بگذارید. باعث افتخار ما است که همراهانی چون شما داریم.
عنوان‌هایی که در ادامه خواهید خواند:
- سردرد در دوران بارداری و برخی از علائم آن
- آشنایی با انواع سردرد
- سردرد در بارداری به چه دلایلی ایجاد می‌شود
- سردرد در ماههای آخر بارداری
- آیا میگرن در بارداری می‌تواند برای سلامت جنین خطرناک باشد؟
- چه زمان بهتر است به پزشک در مورد سردرد خود اطلاع داد؟
- چند راهکار ساده برای پیشگیری و مقابله با سردرد
- روش‌های درمان خانگی برای انواع سردردها
سردرد در دوران بارداری و برخی از علائم آن
سردرد به عنوان یکی از رایج‌ترین ناراحتی‌ها است که در دوران بارداری به دلیل حساسیت، فرد بیشتر اذیت می‌شود. با توجه به آماری که تا به امروز اعلام شده است در حدود ۳۹% از زنان در این دوران و متاسفانه پس از زایمان از آن شکایت دارند.
به گفته محمد صمدیان جراح مغز و اعصاب، سردردهایی که در این زمان اتفاق می‌افتد، می‌توانند متفاوت از مواقع معمول باشند ولی خوشبختانه در بیشتر مواقع آسیبی برای مادر و جنین ندارند.
درد معمولا از سه ماهه اول بارداری شروع می‌شود و به خاطر این‌که به جنین آسیبی نرسد باید از مصرف داروهای آرام بخش پرهیز شود. متخصصان هنوز علت دقیق ایجاد این ناراحتی در این زمان را نمی‌دانند اما تغییرات هورمونی و افزایش حجم خون از علل‌های اصلی بروز آن در دوران بارداری است.
احتمالا برخی از علائم سردرد در بارداری را می‌دانید اما برای آشنایی بهتر خوب است علائم را به طور کامل بشناسید مانند درد ضربان‌دار در یک یا دو طرف سر، احساس درد کسل کننده و در مواردی سردردهای میگرنی که علائمی مانند درد شدید، حالت تهوع، استفراغ و احساس کوبیدن شدید در سر خود را نشان می‌دهد.
آشنایی با انواع سردرد
با توجه به سردردهایی که در حین بارداری باعث آزار می‌شوند، خوب است از انواع مختلف آن اطلاعاتی داشته باشید که عبارتند از:
- سردردهای تنشی: چنانچه دچار استرس شوید، گرسنه شوید یا دردی ناچیز در گردن و شانه‌های خود احساس کنید، نشان می‌دهد دچار سردرد تنشی شده‌اید.
- سردردهای میگرنی: به سردردهایی می‌گویند که از درد متوسط تا شدید ادامه دارند و احتمال دارد به صورت کوبشی، ضربان‌دار یا روزها پشت سر هم ادامه داشته باشد. گاهی در زنانی که دچار حملات میگرن می‌شوند تاری دید هم وجود دارد.
بیشتر بدانید: آزمایش‌های غربالگری و اقدامات پزشکی پس از تولد نوزاد
- سردردهای سینوسی: اگر احساس فشار در اطراف چشم، پیشانی، گوش یا گرفتگی بینی دارید احتمالا دچار سردرد سینوسی شده‌اید که معمولا با عفونت سینوس‌ها همراه است. این سردرد گاهی با میگرن اشتباه گرفته می‌شود.
- سردردهای خوشه‌ای: این نوع سردرد که به سرعت شروع شده و رو به بدتر شدن می‌رود چند روز مداوم ادامه دارد، به این صورت است که یا روی یک چشم تمرکز دارد یا یک طرف سر را درگیر می‌کند. البته این نوع سردرد بیشتر در مردان دیده می شود.
- سردردهای مزمن: چنانچه شما در نصفی از روزهای ماه سردرد دارید این نوع، سردرد مزمن محسوب می‌شود چون به دفعات مختلف تکرار می‌شود.
تذکر: سردردهای میگرنی و سایر سردردها که به دفعات و زیاد اتفاق می‌افتند جزو سردردهای مزمن نیز تلقی می‌شوند.
سردرد در بارداری به چه دلایلی ایجاد می‌شود
درست است که افزایش سطح هورمون‌ها که بیشتر در سه ماهه اول بارداری خود را نشان می‌دهد از علل اصلی سردرد در دوران بارداری است اما دلایل دیگری وجود دارد مانند:
- مصرف بعضی از مواد غذایی محرک: شکلات، لبنیات، پنیر و گوشت‌های فرآوری شده می‌توانند باعث ایجاد سردرد در دوران بارداری شوند. زنانی که در این دوران مصرف کافئین خود را محدود کرده‌اند احتمال دارد دچار سردرد شوند.
- گرفتگی سینوس: کسانی که گرفتگی سینوس، آلرژی و آبریزش از بینی دارند، حواسشان باشد که هنگام بارداری این علائم تشدید می‌شوند و امکان دارد با سردرد همراه باشد.
- کم آب شدن بدن: در اکثر مواقع به همراه حالت تهوع و استفراغ است که سبب سردردهای ضربان‌دار می‌شود.
- فشارخون بالا: اگر بعد از هفته ۲۰ بارداری سردرد همچنان ادامه داشت، احتمال دارد فشارخون بالا باشد. در این حالت خطر مسمومیت در بارداری یا زایمان زودرس افزایش می‌یابد، پس حتما این موضوع را با پزشک مطرح کنید.
تذکر:
- عوامل دیگری مانند خستگی، تنش، خستگی چشم، گرسنگی، نداشتن خواب کافی، استرس و پایین آمدن قند خون نیز می‌توانند موجب سردردهای بارداری شوند.
- عفونت سینوس، آنوریسم، سکته و کم‌خونی داسی شکل از دلایل دیگر سردرد در اواخر بارداری است.
سردرد در ماههای آخر بارداری
هرچه به ماههای آخر بارداری نزدیک می‌شویم، شکل و علت سردرد ممکن است تغییر کند که می‌تواند به علت‌های متفاوتی همانند رژیم غذایی نامناسب، فشار عضلانی، کشش عضلانی، دیابت، مشکلات قلبی، خونریزی، افت فشارخون، تومور مغزی، لخته خون و مننژیت باشد.
اگر سردرد در ماههای آخر بارداری غیر قابل تحمل شد حتما این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید تا در صورتی که خطری وجود داشته باشد، اقدامات لازم انجام شود.
تذکر: گاهی سردرد و گردن درد هردو در بارداری ممکن است اذیت کننده باشد که در اغلب موارد خطری برای مادر و جنین ندارد.
آیا میگرن در بارداری می‌تواند برای سلامت جنین خطرناک باشد؟
زنانی که سابقه میگرن دارند در صورتی که در دوران بارداری دچار حملات شوند، خطر بیشتری آن‌ها را تهدید می‌کند. احتمال دارد فشارخون بالا رود و دچار مسمومیت بارداری شوند که البته خطر بسیار کم است. بیشتر زنانی که میگرن دارند یک بارداری بی‌خطر را تجربه می‌کنند و به فشارخون بالا دچار نمی‌شوند. اگر شما قبلا سردرد میگرنی را تجربه نکرده‌اید اما در بارداری دچار این سردرد شده‌اید حتما به پزشک خود سریع اطلاع دهید تا خطری شما و جنین را تهدید نکند.
تذکر: کسانی که سابقه سردرد میگرنی دارند، اگر نوع سردرد در دوران بارداری با قبل فرق کرده بود حتما به پزشک خود اطلاع دهند.
چه زمان بهتر است به پزشک در مورد سردرد خود اطلاع داد؟
اگر در دوران بارداری و بعد از آن همچنان سردرد شما شدید و ادامه‌دار بود و با مسکن‌های خفیف مثل استامینوفن برطرف نشد، ممکن است دچار فشارخون بالا و مشکلات کلیوی شده باشید. این وضعیت هم برای زن و هم جنین خطرناک است و همین‌طور در صورتی که سردرد در دوران بارداری با علائمی مانند درد زیر دنده‌ها، احساس سوزش قلب، مشکلات بینایی، ورم صورت، دست و پا همراه باشد حتما به پزشک مراجعه کنید.
بیشتر بدانید: آلودگی هوا و تاثیرات آن روی زنان باردار
پزشک برای تشخیص موارد زیر را تجویز می‌کند:
- آزمایش خون
- اسکن قلب و سر
- سونوگرافی از سر و گردن
- آزمایش قند خون
تذکر: استفاده از مسکن‌هایی مثل استامینوفن و پارستامول برای سردرد در دوران بارداری حتما با تجویز پزشک باشد.
چند راهکار ساده برای پیشگیری و مقابله با سردرد
یکی از راه‌هایی که به پیشگیری از سردرد کمک می‌کند، تغییر سبک زندگی است. راهکارهای دیگری برای پیشگیری و مقابله با سردرد وجود دارند که چند مورد آن را شرح می‌دهیم:
- همواره سعی کنید آب به مقدار زیاد بخورید.
- در هوای تازه نفس بکشید.
- حتما برنامه پیاده‌روی داشته باشید.
- برای آرامش بیشتر حمام رفتن را فراموش نکنید.
- سعی کنید از یک رژیم غذایی مناسب که تمام گروه‌های مواد مغذی را در بر می‌گیرد، استفاده کنید.
- مصرف بعضی از تنقلات مانند قیسی و بادام خصوصا در محل کار خیلی خوب و پرفایده‌ای است.
- در طول روز در یک جای آرام یک چرت کوتاه بزنید.
سایر روش‌های بهبود سردرد
- استفاده از تکنیک‌های تمدد اعصاب مدیتیشن و هیپنوتیزم یا شرکت در کلاس‌های یوگای بارداری بسیار عالی و مفید هستند.
- از همسر خود بخواهید که گردن، شانه و صورت شما را به آرامی ماساژ دهد.
- هنگام کار با کامپیوتر (لپ تاپ) آن را طوری تنظیم کنید که به گردن و بدن شما فشار نیاید.
- بالش زیر سر شما نباید خیلی بلند باشد چون احتمال دارد دچار سردرد شوید.
- گاهی دوش آب سرد بگیرید زیرا باعث تحریک رگ‌های خونی می‌شود درنتیجه درد را کاهش می‌دهد.
- استفاده بیش از حد موبایل و تبلت منجر به گردن درد می‌شود. مراقب گردنتان باشید چون در صورت تداوم آن، سردرد را به دنبال دارد.
- موقع کار گردن خود را خیلی خم نکنید.
- سعی کنید هر 2 یا 3 ساعت چیزی بخورید.
- از نوشیدن قهوه و کشیدن سیگار پرهیز کنید.
تذکر:
- روغن نعناع، روغن زنجبیل و روغن اسطوخودوس سبب تسکین سردرد در بارداری می‌شوند اما قبل از مصرف حتما با پزشک مشورت کنید. همچنین طب سوزنی در کاهش این نوع دردها بسیار موثر است.
- طب سنتی دمنوش‌های بابونه، گل‌گاوزبان، بیدمشک و گل محمدی را تجویز می‌کند که باید قبل از مصرف با پزشک مشورت کرد.
روش‌های درمانی خانگی برای انواع سردردها
در دوران بارداری برای رفع سردرد امکان مصرف داروهای خوراکی وجود ندارد مگر در موارد خاص که پزشک اجازه مصرف بدهد. خوب است با چند روش درمان خانگی برای درمان سردرد، در این دوران آشنا شوید.
درمان های خانگی
- سردردهای تنشی و میگرنی: در یک اتاق تاریک و ساکت سعی کنید دراز بکشید و اگر در محل کار خود هستید، چشمان خود را چند لحظه ببندید و همزمان پاهایتان را بالاتر از سطح بدن، نگهدارید. می‌توانید به مدت ۲۰ دقیقه کیسه یخ یا کمپرس سرد را پشت گردن خود بگذارید تا احساس آرامش کنید.
- سردردهای سینوسی: از آنجا که گرفتگی بینی در دوران بارداری بسیار شایع است، می‌توانید با استفاده از بخور، هوا را مرطوب کنید تا تنفس راحت‌تر شود، این راهکار بسیار مناسب است. همچنین می‌توانید از کمپرس سرد و گرم استفاده کنید و روی نقاط درد به مدت ۳۰ ثانیه تا نهایت ۱۰ دقیقه بچرخانید.
- همه سردردها: فارق از این‌که چه نوع سردردی دارید، مصرف استامینوفن موجب کاهش درد می‌شود. در دوران بارداری مقدار دوز آن حتما با اجازه پزشک باشد. هیچ دارویی حتی گیاهان دارویی را بدون تجویز متخصص استفاده نکنید.
در این مقاله سعی کردیم شما را با انواع سردرد در دوران بارداری آشنا کنیم تا اطلاعات کافی در مورد آن را بدست آورید. نگرانی و استرسی را از خود دور کنید تا دوران خوبی داشته باشید. ممنون می‌شویم نظرات و پیشنهادات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
تیم ژرسه
منابع:
