خشکی چشم از علائم تا علت و درمان
سندروم خشکی چشم که نام دیگر آن (Dry eye syndrome) است، یکی از مشکلات شایعی است که ممکن است هر کسی تجربه‌اش کند. به طور کلی علت این مشکل این است که اشک کیفیت خود را از دست می‌دهد یا نمی‌تواند به اندازه کافی سطح چشم‌ها را چرب کند. اگر شما هم با این اختلال دست و پنچه نرم می‌کنید، باید بگوییم که اصلا تنها نیستید و بسیاری از مردم نیز این سندروم را تجربه می کنند. بی‌شک داشتن احساس خستگی و وجود سنگ ریزه در چشم اصلا نمی‌تواند موجب خوشحالی شخص شود. در ادامه این مقاله در مورد پیشگیری و درمان این مشکل بیشتر صحبت خواهیم کرد.
عناوینی که با هم در ادامه می‌خوانیم:
کمی در مورد خشکی چشم
بیماری خشکی چشم که نام‌های علمی دیگر آن کراتیت سیکا و کراتوکونژونکتیویت سیکا است. در زمان‌های گذشته این اتفاق بیشتر برای افرادی با سن بالاتر به علت ضعیف شدن و تغییرات بدن، می‌افتاد اما امروزه با افزایش استفاده از گوشی، کامپیوتر و غیره افرادی با سن پایین‌تر نیز درگیر این موضوع می‌شوند. این مشکل ممکن است در هر دو چشم به وجود آید و در صورت عدم رسیدگی می‌تواند موجب التهاب، قرمزی یا حتی ایجاد زخم‌هایی در سطح چشم شود. گفتنی است که افزایش سن این موضوع را تشدید می‌کند.
علائم خشکی چشم
- قرمزی در چشم‌ها
- حساسیت به نور
- احساس وجود شن یا جسم خارجی در چشم‌ها
- احساس وجود مشکل به هنگام استفاده از لنزهای تماسی
- احساس ناخوشایند و عدم توانایی در زمان رانندگی در شب
- مخاط زیاد و غلیظ در اطراف چشم‌ها
- احساس نیش، سوزن‌سوزن شدن و خارش چشم‌ها
- تاری دید و خستگی زیاد در چشم‌ها
- حساسیت چشم‌ها به دود یا باد
- اختلال دوبینی
- بهم چسبیدن پلک‌ها بعد از بیدار شدن از خواب
بیشتر بخوانید: پف زیر چشم از علت تا علائم و نحوه درمان آن
چشم از چه لایه‌های تشکیل شده است؟
معمولا زمانی که لایه اشکی سطح چشم دچار مشکل شود، خشکی در چشم اتفاق می‌افتد. این لایه از 3 بخش اصلی تشکیل شده است:
- لایه چربی: این لایه از غددی به نام میبومین در چشم‌ها ترشح می‌شود و وظیفه آن این است که از آب گریزی جلوگیری کند و سطح چشم را لیز نگه دارد. همچنین این ماده باعث می‌شود که اشک‌ها به طور دائم سرازیر نشوند و از تبخیر آن‌ها نیز جلوگیری می‌کند.
- لایه آبی: از قرنیه چشم محافظت کرده و آن را تغذیه می‌کند.
- لایه مخاطی: وظیفه پخش کردن اشک را در سطح چشم دارد.
داروهای ایجاد کننده خشکی چشم
- مهارکننده‌های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین
- ضد حساسیت‌ها
- ضد احتقان‌ها
- برخی از قرص‌های خواب‌آور
- برخی از داروهای ضد بارداری
- بعضی از داروهای ضد آکنه مانند ایزوترتینوئین
- مسکن‌هایی مانند مورفین
عوامل ایجاد کننده خشکی چشم
روند سیستم چشم به این صورت است که به هنگام ترشح ناکافی آب یا چربی در سطح چشم، خشکی به وجود می‌آید. این موضوع علائمی مثل قرمزی، التهاب یا ورم پلک ندارد اما باعث احساسی ناخوشایند در فرد می‌شود. می‌توان گفت تقریبا در نیمی از موارد که مشکل از عدم ترشح مناسب چربی است، غدد میبومین مسدود می‌شود. در واقع در حدود 15% موارد این مشکل ناشی از عملکرد نادرست لایه آبی چشم و یا لایه مخاطی و چربی است. برخی دیگر از عوامل تشدید کننده خشکی چشم عبارتند از:
سن
همان‌طور که گفته شد سن عامل بسیار مهمی در این سندروم است زیرا بعد از رسیدن به 40 سالگی بدن اشک کمتری را تولید کرده و کیفیت آن را نیز کاهش می‌دهد. زمانی که این میزان اشک کم و کمتر شود، خشکی چشم هم بیشتر خواهد شد و ممکن است به راحتی به عفونت تبدیل شود.
یائسگی
یکی دیگر از عواملی که می‌تواند بدن را وادار به تولید اشک کمتری کند، یائسگی است زیرا میزان هورمون‌های بدن کم و زیاد شده و اختلالاتی در آن ایجاد می‌شود که خود این موضوع موجب کاهش اشک و کیفیت کم اشک می‌شود.
بیماری
خشکی چشم ممکن است به دلایل مختلفی به وجود آید که یکی از آن‌ها بیماری است اما باید توجه داشت که به طور معمول این نوع خشکی مدت‌دار و موقتی است و از عوارض بیماری است.
بیماریهایی که موجب خشکی چشم می‌شوند
- لوپوس
- بیماری‌های خود ایمنی
- سندروم شوگرن
- کمبود ویتامین A
- دیابت
- اسکلودرما
- آرترید روماتوئید
- جراحی‌های انکساری چشم
پیشگیری
برای پیشگیری از خشکی در سطح چشم راهکارهای فراوانی وجود دارد که رعایت آن‌ها می‌تواند کمک کننده باشد:
- قرار نگرفتن در معرض باد و استفاده از محافظ‌های چشم مانند عینک آفتابی در روزهای بادی
- داشتن سیستم تهویه خوب در محیط خانه و کار
- عدم استفاده از بخاری خودرو در هنگام زمستان و قرارگیری در هوای خشک آن
- استفاده از عینک‌های شنا به هنگام رفتن به استخرهای عمومی
- استفاده از دستگاه‌های مرطوب کننده هوا مثل دستگاه بخور به خصوص در هوای خشک زمستان
- استفاده کمتر از سشوار برای خشک کردن موها
- استراحت دادن به چشم‌ها بعد از هر چند مدت استفاده از مانیتور
- استراحت چشم بعد از مطالعه
- ترک دخانیات
بیشتر بخوانید: آب مروارید چیست؟ نکات پیشگیری و تشخیصی آن
روش‌های تشخیص خشکی چشم
معاینه کلی چشم‌ها
در مرحله اول ممکن است پزشک سوالاتی را راجب سابقه پزشکی یا چشم‌هایتان بپرسد تا اطلاعات کافی را به دست آورد. سپس با ابزار و وسایلی مخصوص شروع به معاینه چشم می‌کند.
سنجش حجم اشک
پزشک ممکن است حجم اشک شما را با تستی به اسم شریمر اندازه‌گیری کند. روند این تست به این صورت است که نواری کاغذی و باریک را که قدرت جذب بسیار بالایی دارد، زیر پلک پایین قرار می‌دهند و پس از گذشت 5 دقیقه مقدار مرطوب شدن نوار توسط پزشک بررسی می‌شود. در نتیجه می‌توان میزان حجم اشک را اندازه‌گیری کرد.
تعیین کیفیت اشک
در این نوع تست‌ها با استفاده از رنگ‌های خاص سطح قرینه را می‌پوشانند تا پزشک به راحتی بتواند به دنبال الگو‌های رنگی مدت زمان تبخیر اشک را اندازه‌گیری کند.
درمان
سندروم خشکی چشم یکی از انواع بیماریهایی است که در صورتی که ادامه پیدا کند و مزمن شود، احتمال دارد به طور کامل نتوان درمانش کرد ولی جای نگرانی نیست زیرا به راحتی قابل کنترل است. رعایت کردن یکسری مسائل می‌تواند به مدارا کردن و در نهایت درمان این بیماری کمک کند. یکی از این راه‌ها این است که به طور مداوم بعد از گذشت مدتی از کار کردن با چشم‌ها به آن‌ها استراحت بدید زیرا انجام این کار می‌تواند به طور قابل توجهی به بهبود خشکی چشم کمک کند.
روش‌های درمانی خشکی چشم
اشک مصنوعی
استفاده از اشک‌های مصنوعی و قطره‌های مشابه آن اولین و راحت‌ترین درمان برای خشکی چشم ناشی از کار زیاد با مانیتور و مطالعه است. انواع بسیار زیادی از اشک‌های مصنوعی در داروخانه‌ها موجود و در دسترس همگان است و احتیاجی به نسخه پزشکی نیز نمی‌باشد. نیاز است که بسته به شدت خشکی چشم، بعضی افراد روزانه چندین مرتبه از اشک‌های مصنوعی استفاده کنند و برای برخی دیگر روزی 1 بار نیز کافی است.
قطره‌های کاهش التهاب
روش درمانی دیگر وجود دارد که پزشک ممکن است به جای اشک‌های مصنوعی آن را برای شما تجویز کند و شما باید روزانه از قطره‌ای به نام RESTASIS استفاده کنید. این قطره باعث روان شدن سطح چشم می‌شود و به این طریق از خشکی چشم جلوگیری می‌کند. این دارو همچنین علاوه بر بهبود بیماری، التهابات ناشی از خشکی چشم را نیز برطرف می‌کند و باعث می‌شود اشک طبیعی بیشتری ترشح شود و سطح چشم را مرطوب نگه دارد.
امیدواریم مطالب فوق برای شما همراهان عزیز مفید بوده باشد. ممنون می‌شویم نظرها و پیشنهادهای خود را با ما در میان بگذارید.
تیم محتوای ژرسه
منابع:
